Έχουν περάσει ακριβώς 20 χρόνια από την πρώτη φορά που είδα την Bjork στη σκηνή. Νομίζω ήταν στο Brixton Academy, μέσα σε ένα συνονθύλευμα από σαπουνόφουσκες και άσπρα μπαλόνια. Μαζί με τους Sugarcubes. Τραγουδούσε για μια πιτσιρίκα που πέρναγε σκουλήκια σ' ένα σχοινί και φύλαγε αράχνες στην τσέπη της, για την ανυπαρξία του Θεού και ψιθύριζε τρυφερές μελωδίες για μια μητέρα που περπατούσε καμαρωτή με τα στήθια στις χούφτες της. Παράξενες μελωδίες και μια φωνή που δεν έμοιαζε με καμιάς άλλης. Την είχα λατρέψει την Bjork. Με τη μία.
«Τις θυμάσαι αυτές τις μέρες του 1988;», τη ρωτάω, «όλες μου οι αναμνήσεις εκείνης της εποχής περιστρέφονται γύρω απ' αυτό το άλμπουμ. Αξέχαστη εμπειρία».
«Φυσικά και τις θυμάμαι. Όλα τα θυμάμαι. Συνεχίζω να δουλεύω με τους ίδιους ανθρώπους: τον Derek Birkett, τον Einar Orn, πάντα με το ίδιο κακό γούστο...».
«Πόσο μεγάλη σημασία έχει για σένα η λέξη φιλία;».
«Πάρα πολύ μεγάλη! Δουλεύω με τους φίλους μου από 16 χρονών και δεν έχασα ποτέ επαφή».
Μιλάω για την αγάπη για τα ταξίδια, τη μανία να δεις τα πάντα. Να ρίχνεις μια άγκυρα όπου κι αν βρίσκεσαι.
Η Bjork δεν θύμιζε τίποτα από όσα είχες ακούσει. Ή συναντήσει. Εκκεντρική, με εμφανίσεις που ήταν πάντα πέρα από τα όρια του γούστου και της εκάστοτε μόδας. Δεν μπορούσες να προσδιορίσεις αν ήταν καλό ή κακό, πάντα ήταν... απλά Bjork. Εξωτική, με φωνή σειρήνας και τολμηρές μουσικές αναζητήσεις που φλέρταραν με την πρωτοπορία και την επέβαλαν στο mainstream. Α, ναι, και συμπεριφορά τραμπούκου. Από τη στιγμή που η συμπεριφορά των θαυμαστών της ξέφυγε από τον έλεγχο -αυτοκτόνησε μάλιστα κάποιος για χάρη της- έγινε επιθετική και άρχισε να πλακώνει τους παπαράτσι. Από το Ρέικιαβικ μετακόμισε στο Λονδίνο, έμπλεξε με τα πιο κακά παιδιά της μουσικής της εποχής: Tricky, Goldie, άρχισε να εντρυφεί στην dance κουλτούρα. Και απογειώθηκε δημιουργικά. Το επόμενο βήμα ήταν η Νέα Υόρκη. Μετακομίζει λίγο πριν το Vespertine, γνωρίζει τον εικαστικό Matthew Barney και γίνεται ο σύζυγός της. Μαζί του αποκτάει και το δεύτερο παιδί της, μια κόρη που ονομάζει Isadora - ο γιος της είναι σήμερα 20something.
«Έχοντας ζήσει σε Λονδίνο και Μανχάταν, πες μου πόσο σε έχει αλλάξει όλη αυτή η μετακίνηση δημιουργικά. Ή σαν άνθρωπο».
«Το περιβάλλον επηρεάζει τη συμπεριφορά μας. Θα έλεγα ότι λαχταρώ πιο πολύ τη φύση μετά από τόσο καιρό σε μεγαλουπόλεις. Απολαμβάνω πια περισσότερο την Ισλανδία».
Της ζητάω να μου εξηγήσει τους στίχους του «Hope», ενός τραγουδιού στο τελευταίο άλμπουμ της Volta: «Nature has no limits on our hopes - well, I don't care, love is all...»
«Υποθέτω ότι προσπαθούσα να καταλάβω τι αισθανόταν η έγκυος κομάντο αυτοκτονίας που είχε σκοτωθεί τότε, να τη νιώσω, να νιώσω τη λυσσαλέα της ελπίδα, παρ' όλο που δεν μπορώ να ταυτιστώ μαζί της σε όλα τα επίπεδα. Ήταν ταγμένη σε έναν σκοπό, ίσως πολλοί γύρω της να μην κατάφεραν να τον δουν, αλλά αυτή τον είδε. Αυτές οι δυο προτάσεις δεν είναι η μία δίπλα στην άλλη, όπως τις παραθέτεις, είναι λιγάκι παραπλανητικό. Το τελευταίο μέρος πάει έτσι: "Well, I don't care, Love is all, I dare to drawn, to be proven wrong..." Είναι η λύση που δίνει το τραγούδι στο τέλος, σαν απάντηση στο what's the lesser of 2 evils... Προσπαθώ να πω ότι δεν με νοιάζει αν αυτό που έκανε ήταν καλό ή κακό, νομίζω ότι μόνο η αγάπη αξίζει, είναι τα πάντα, και όπως και η βομβίστρια, τολμώ ακόμα και να πνιγώ για να το αποδείξω».
Θεωρείς τον εαυτό σου εικαστικό καλλιτέχνη;
Είμαι απλά μουσικός.
Το τραγούδι είναι πιο δημιουργικό και λυτρωτικό από τις περισσότερες ενέργειες των ανθρώπων. Με ποιο τόπο;
Αισθάνομαι ότι μπορείς να κάνεις τα πάντα με έναν λυτρωτικό τρόπο, είναι όλα θέμα συμπεριφοράς και στάσης ζωής. Η μουσική βοηθάει αρκετά πάντως, αφού σε κάνει να ξεχάσεις τη λογική και σε συνεπαίρνει αρκετά εύκολα.
Για ποιο λόγο επέλεξες να γίνεις πιο πολιτικοποιημένη στο Volta, έχει αλλάξει η σχέση σου με την πολιτική όσο μεγαλώνεις;
Δεν νομίζω ότι το Volta είναι πολιτικοποιημένος δίσκος. Είναι ένα άλμπουμ οπλισμένο με δικαιοσύνη, αλλά περισσότερο συναισθηματική δικαιοσύνη απ' ό,τι πολιτική. Πάντα με ενδιέφεραν περισσότερο προσωπικά συναισθηματικά θέματα, παρά η πολιτική των κομμάτων ή η εξουσία.
Ήσουν καχύποπτη με τις φιλανθρωπίες, άλλαξες γνώμη μετά την ασχολία σου με την Unicef;
Όχι, τα ίδια πιστεύω, αλλά νομίζω ότι η Unicef είναι από τους πιο αξιόπιστους οργανισμούς που βοηθάνε παιδιά.
Ξέρω ότι είσαι αντίθετη με την οργανωμένη θρησκεία και τις θρησκευτικές διαμάχες στον κόσμο. Δεν σημαίνει τίποτα για σένα η λέξη Θεός;
Είναι λίγο στενόμυαλο να πιστεύεις ότι ένα πρόσωπο με δυο χέρια και δυο πόδια έφτιαξε τη Γη. Οι άνθρωποι έχουν τόσο φτωχή φαντασία μερικές φορές.
Έχει επηρεάσει το πανκ υπόβαθρό σου την καλλιτεχνική σου πορεία;
Νομίζω ότι έχει επηρεάσει περισσότερο τον τρόπο που αντιμετωπίζω τον κόσμο των business. Μου ανήκουν και ο εαυτός μου και η δουλειά μου. Δεν είμαι μέρος του επιχειρηματικού κόσμου. Τραγουδάω η ίδια τα πιο πολλά απ' τα φωνητικά μέρη των κομματιών στο στούντιο, υποθέτω ότι αυτό είναι κάπως πανκ...
Πιστεύεις ότι όλοι έχουν μια αποστολή στη ζωή;
Μη με ρωτήσεις για τη δικιά μου... Πιθανόν όλοι έχουν μια αποστολή. Δεν είναι τόσο μαύρο ή άσπρο, πάντως...
Είναι δυσκολότερο για μια γυναίκα απ' ό,τι για έναν άντρα να επιβιώσει στη μουσική βιομηχανία;
Ναι, είναι. Υπάρχουν άνθρωποι που ακόμα δεν πιστεύουν ότι προγραμματίζω τα δικά μου beat, ότι γράφω και κάνω παραγωγή.
Έκανες οικογένεια από πολύ νωρίς, είχες ποτέ προβλήματα να ισορροπήσεις την οικογένεια και τη δουλειά σου;
Ναι, στην αρχή πιο πολλά, όχι περισσότερα όμως από οποιονδήποτε άλλο. Πρέπει να θέτεις προτεραιότητες όλη την ώρα. Δεν πρόκειται να βρεις την ισορροπία μια και καλή.
Μεγαλώνεις μια κόρη. Πόσο άλλαξε τη ζωή σου η γέννησή της;
Η γέννηση ενός παιδιού σου αλλάζει τα πάντα και τίποτα. Είναι τόσο σπουδαία παρέα η κόρη μου!
Πόσο συχνά ονειρεύεσαι μουσική;
Περιστασιακά, όχι πολύ συχνά.
Τι σου δίνει δύναμη;
Η αγάπη, η φύση.
Και τι φοβάσαι περισσότερο;
Να μην έρθει μια μέρα που θα βαριέμαι να κάνω πράγματα.
Στο «Wanderlust» τραγουδάς «αισθάνομαι οικεία όποτε το άγνωστο με περιτριγυρίζει». Θέλεις να μου το εξηγήσεις;
Μιλάω για την αγάπη για τα ταξίδια, τη μανία να δεις τα πάντα. Να ρίχνεις μια άγκυρα όπου κι αν βρίσκεσαι.
Τι θυμάσαι από την προηγούμενη επίσκεψή σου στην Ελλάδα;
Τη διάθεση εκατοντάδων ανθρώπων να καθαρίσουν τους δρόμους.
Πες μου το πρώτο πράγμα που σου φέρνει στο μυαλό η λέξη «παγκοσμιοποίηση».
Το να μοιράζεσαι mp3. Την καταγωγή του καθενός, την εθνικότητα.
Τι σου λείπει περισσότερο αυτή τη στιγμή;
Η ενέργεια της παιδικής μου ηλικίας.
Δηλώνει ότι το χιούμορ είναι από τα πιο αγαπημένα της πράγματα στη ζωή, «είναι λυτρωτικό» λέει. Και ότι «η μουσική μπορεί να ενώσει τους ανθρώπους με 29.384.579.283.457 (!) διαφορετικούς τρόπους. Ότι δεν μπορεί να δουλέψει ποτέ σε ένα τραγούδι με τον ίδιο τρόπο, ότι βαριέται πολύ εύκολα, γενικά. Ότι της αρέσει να παίζει με την εικόνα της, τη διασκεδάζει πολύ και εξαρτάται από τη διάθεση της στιγμής, από τα συναισθήματά της.
Έχεις ξεκινήσει να δουλεύεις το καινούργιο άλμπουμ;
Και ναι και όχι. Μόλις τελειώσω την περιοδεία θα ξεκινήσω για τα καλά.