Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο

Sutherland Macdonald, ο πρώτος Βρετανός tattoo artist της Βικτωριανής εποχής

Μια έκθεση για την τέχνη του τατουάζ στην Αγγλία αποκαλύπτει το αριστουργηματικό έργο ενός πρωτοπόρου της τεχνης της δερματοστιξίας

Sutherland Macdonald, ο πρώτος Βρετανός tattoo artist της Βικτωριανής εποχής

 

 

Στις 25 Ιουνίου 1860, γεννήθηκε ο Sutherland Macdonald, ο πρώτος Βρετανός tattoo artist της Βικτωριανής εποχής. Για πολλούς ο Macdonald, εκτός από πρωτοπόρος, είναι και ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες στην ιστορία της δερματοστιξίας. Λέγεται ότι για πρώτη φορά ήρθε σε επαφή με τα τατουάζ τη δεκαετία του 1880, όταν ήταν στον Βρετανικό Στρατό. Φεύγοντας από το στρατό και όντας ήδη καλλιτέχνης, δεν δυσκολεύτηκε να πιάσει στα χέρια του τις βελόνες για τατουάζ. Στην αρχή χρησιμοποίησε χειροκίνητα εργαλεία και το 1894 εφηύρε μια ηλεκτρική μηχανή, για την οποία πήρε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας με τον αριθμό 3035, αν και μάλλον είχε πολλά κινητά μέρη για να θεωρηθεί πρακτική. Σύμφωνα με άρθρο του Gambier Bolton το 1897 στο περιοδικό Strand Magazine «για τη σκίαση ή τη βαριά δουλειά ο Macdonald χρησιμοποιούσε ακόμα ιαπωνικά εργαλεία, λαβές ελεφαντόδοντου και τα σχετικά».

Ο καλλιτέχνης ξεκίνησε με μικρές, διακοσμητικές εικόνες και γρήγορα προχώρησε σε μεγάλης κλίμακας έργα τέχνης. Ανάμεσά τους συναντάμε ιαπωνικούς δράκους, αντίγραφα ζωγραφικών έργων από καλλιτέχνες όπως ο William-Adolphe Bouguereau και απεικονίσεις της άγριας φύσης του Archibald Thorburn. Ενδεικτικό της μεγάλης του τέχνης είναι ότι ένας από τους πελάτες του είχε «χτυπήσει» στο σώμα του ολόκληρο τοπίο του John Constable!

Μετά το ταξίδι του Άγγλου εξερευνητή και θαλασσοπόρου Τζέιμς Κουκ στον Νότιο Ειρηνικό, όπου το πλήρωμά του ήρθε σε επαφή με την πολυνησιακή κουλτούρα του μελανιού, τα τατουάζ άρχισαν να διαδίδονται με μεγάλη ταχύτητα. Όσοι όμως ήθελαν να αποκτήσουν το δικό τους, από βασιλιάδες και μαχαραγιάδες μέχρι λιμενεργάτες, έπρεπε να πάνε στο επαγγελματικό στούντιο που άνοιξε το 1889 -μετά από το πρώτο του στο Aldershot- ο Sutherland Macdonald, στην οδό 76 Jermyn στο Λονδίνο, πάνω από ένα τουρκικό χαμάμ. Όταν κυκλοφόρησε το 1894, ο Κατάλογος των Ταχυδρομείων -ο αντίστοιχος Χρυσός Οδηγός της εποχής-, για να τον καταχωρήσει έπρεπε να προσθέσει μια νέα επαγγελματική κατηγορία στις σελίδες του, στην οποία για τα επόμενα τέσσερα χρόνια συναντάμε μόνο τον Macdonald: η λέξη που «γεννήθηκε» για να περιγράψει το επάγγελμά του είναι tattooist, ένας συνδυασμός των tattoo και artist.

Αφού ξεκίνησε κάνοντας τατουάζ, λόγω των γνωριμιών που είχε, σε αρκετούς νεαρούς αξιωματικούς, ο Macdonald άρχισε να αποκτά όλο και περισσότερους πελάτες, με πολλές διασημότητες και αριστοκράτες να συγκαταλέγονται ανάμεσά τους. Οι πλέον επιφανείς λέγεται ότι ήταν μερικοί από τους γιους της Βασίλισσας Βικτωρίας, καθώς και οι βασιλιάδες της Νορβηγίας και της Δανίας.  Η δερματοστιξία έγινε ακόμα πιο δημοφιλής, όταν ο βασιλιάς της Βρετανίας Εδουάρδος Ζ’ και ο γιος του Γεώργιος Ε’ απέκτησαν τατουάζ με την Ιερουσαλήμ και την Ιαπωνία, αντίστοιχα –η ευρωπαϊκή ελίτ έσπευσε να ακολουθήσει το παράδειγμά τους. Ο Macdonald, μάλιστα, ισχυρίστηκε ότι είχε κάνει τατουάζ στον Γεώργιο Ε’ αλλά πιθανότατα κάτι τέτοιο δεν ισχύει.

Ο καλλιτέχνης ξεκίνησε με μικρές, διακοσμητικές εικόνες και γρήγορα προχώρησε σε μεγάλης κλίμακας έργα τέχνης. Ανάμεσά τους συναντάμε ιαπωνικούς δράκους, αντίγραφα ζωγραφικών έργων από καλλιτέχνες όπως ο William-Adolphe Bouguereau και απεικονίσεις της άγριας φύσης του Archibald Thorburn. Ενδεικτικό της μεγάλης του τέχνης είναι ότι ένας από τους πελάτες του είχε «χτυπήσει» στο σώμα του ολόκληρο τοπίο του John Constable! Οι φωτογραφίες που έχουν σωθεί με τα τατουάζ του και θα παρουσιάζονται μέχρι τις 7 Ιανουαρίου 2018 στην έκθεση «Tattoo: British Tattoo Art Revealed», στο Εθνικό Ναυτικό Μουσείο της Κορνουάλης, είναι πραγματικά εντυπωσιακές. Εκτός από την ηλεκτρική μηχανή, τα εξαιρετικά, πρωτοποριακά του έργα και την καλή φήμη την οποία προσέδωσε στο επάγγελμά του, αρκετοί πιστεύουν ότι ο Macdonald ήταν εκείνος που πρόσθεσε στην χρωματική παλέτα των τατουάζ τα μπλε και τα πράσινα χρώματα.

Γράφει ο tattoo artist George Burchett στο βιβλίο του «Memoirs of a Tattooist» που κυκλοφόρησε το 1953: «Για σχεδόν σαράντα χρόνια, εστεμμένα κεφάλια και διάσημοι άνθρωποι ανέβαιναν τη στενή σκάλα στην οδό Jermyn για να επισκεφτούν τον Macdonald και να φύγουν φέροντας πάνω τους μερικά από τα πιο θαυμάσια στολίδια που έχουν εναποτεθεί ποτέ στο ανθρώπινο δέρμα. Ο Sutherland Macdonald, ο οποίος ήταν ευφραδής, ευφυής και ευγενικός, έκανε φίλους τους πελάτες του, που τον αντιμετώπιζαν ως ισότιμο».