ΑΠΕΙΛΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΣΧΑ. Αχαλίνωτος πληθωρισμός. Ένας θανατηφόρος ιός. Ο Σβαρτσενέγκερ. Ο Σταλόνε… Κοιτάζοντας τις ειδήσεις των τελευταίων ετών, θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι έχουμε εκτοξευτεί πίσω στη δεκαετία του 1980, απλά με λιγότερο νέον και λιγότερους κύβους του Ρούμπικ. Η ιστορία επαναλαμβάνεται, και όχι μόνο μέσω της κατακερματισμένης πολιτικής κατάστασης και της απειλής ενός νέου Ψυχρού Πολέμου.
Στη δεκαετία του '80 οι σούπερ σταρ της δράσης εισέβαλαν στις κινηματογραφικές αίθουσες, απονέμοντας δικαιοσύνη και εξοντώνοντας τους κακούς – και όλους τους πραγματικούς φόβους που αυτοί οι κακοί αντιπροσώπευαν.
Πριν από σαράντα χρόνια, όποιος ένιωθε φόβο και αβεβαιότητα μπορούσε να αναζητήσει παρηγοριά στα παχιά μυώδη χέρια των αστέρων των ταινιών δράσης, των οποίων οι χαρακτήρες εκπλήρωναν φαντασιώσεις ενδυνάμωσης, αντιμετωπίζοντας τις αντιξοότητες με ένα ειρωνικό μειδίαμα και ένα γεμάτο πολυβόλο.
Η φιλοσοφία αυτών των ταινιών που μπορεί να συνοψιστεί στο δόγμα «εμείς είμαστε οι καλοί, εσείς είστε οι κακοί» μας έχει επηρεάσει με τρόπους που μπορεί να μην είχαμε αναγνωρίσει όταν πρωτοβγήκαν. Το αίσθημα «είτε είσαι μαζί μας είτε εναντίον μας» που γέμιζε την οθόνη διαπερνά τον σημερινό πολιτικό διάλογο.
Το φετινό καλοκαίρι, αυτοί οι ήρωες επιστρέφουν. Ο Σβαρτσενέγκερ και ο Σταλόνε, και οι δύο βαθιά στην όγδοη δεκαετία τους, θερίζουν τώρα τους κακούς στις πρώτες τους τηλεοπτικές σειρές, "FUBAR" και "Tulsa King" αντίστοιχα. Οι σειρές αυτές ακολουθούν τα ρετρό βήματα του περσινού "Top Gun: Maverick", το οποίο έφτασε στην κορυφή του box office –και μπήκε στα ψηφοδέλτια των Όσκαρ– αποδεικνύοντας ότι το κοινό είναι πανέτοιμο για λίγη νοσταλγία με μπόλικη τεστοστερόνη.
Στη δεκαετία του 1980 αυτές οι ταινίες ήταν μια ευκαιρία για να επευφημήσει το κοινό κάποιον που μπορούσε πραγματικά να κάνει κάτι για τις απειλές που επηρέαζαν τις ζωές μας. Για περισσότερο από μια δεκαετία, τα στούντιο δημιούργησαν μια φαινομενικά ατελείωτη σειρά υπερ-ηρώων. Ωστόσο, εξακολουθούν να μας ελκύουν τα μπλοκμπάστερ τύπου '80s που διαδραματίζονται πλέον σε έναν κόσμο που μοιάζει με τον δικό μας, προσφέροντάς μας μια δόση αδρεναλίνης χωρίς ενοχές, σε σκοτεινούς καιρούς.
Όμως, αυτές οι ταινίες δράσης έχουν ένα κόστος. Τείνουν να προσφέρουν απλοϊκές και βίαιες λύσεις σε πολύπλοκα προβλήματα – όπως ακριβώς κάνουν οι ισχυροί πολιτικοί άνδρες που προσπαθούν να προσελκύσουν απελπισμένους πολίτες. Χωρίς αμφιβολία, η πρώτη γενιά ταινιών δράσης της δεκαετίας του '80, καθώς και μερικές από τις πρόσφατες, είναι συχνά μισογυνικές ενώ επίσης περιλαμβάνουν άσχημες ρατσιστικές και ξενοφοβικές πτυχές.
Και αυτά τα ελαττώματα δεν μπορούν να αποδοθούν μόνο στο γεγονός ότι οι ταινίες αυτές ήταν προϊόντα της εποχής τους. Το "Rambo: Last Blood", η πιο πρόσφατη ταινία του franchise, βγήκε το 2019 και είδε τον ήρωά του να τα βάζει με δαιμονικά κακούς Μεξικανούς, σαν να είχε συγχωνευτεί μια προεκλογική ομιλία του Τραμπ με ένα χολιγουντιανό πλάνο.
Οι επιφανείς ακροδεξιοί ηγέτες έχουν αγκαλιάσει τους αστέρες της δράσης εκείνης της εποχής. Ο Στίβεν Σιγκάλ αποθεώθηκε φέτος για άλλη μια φορά από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Το "Bloodsport" του Ζαν-Κλοντ Βαν Νταμ λέγεται ότι είναι μια από τις αγαπημένες ταινίες του πρώην προέδρου Τραμπ.
Η φιλοσοφία αυτών των ταινιών που μπορεί να συνοψιστεί στο δόγμα «εμείς είμαστε οι καλοί, εσείς είστε οι κακοί» μας έχει επηρεάσει με τρόπους που μπορεί να μην είχαμε αναγνωρίσει όταν πρωτοβγήκαν. Το αίσθημα «είτε είσαι μαζί μας είτε εναντίον μας» που γέμιζε την οθόνη διαπερνά τον σημερινό πολιτικό διάλογο. Η εξιδανίκευση των όπλων στις ταινίες βοήθησε σίγουρα να φουντώσει η φλόγα της αμερικανικής λατρείας των όπλων. Όσο εξωφρενικά διασκεδαστικό κι αν είναι το "Commando" του Σβαρτσενέγκερ, ο σκηνοθέτης του παραδέχεται με λύπη ότι η ταινία χρησιμοποιήθηκε για να «πορώνει» παιδιά-στρατιώτες στην Αφρική πριν υποχρεωθούν να ριχτούν στη μάχη.
Πώς πρέπει λοιπόν να διαχειριστούμε τη νοσταλγία μας για αυτούς τους ήρωες; Ίσως το κόλπο είναι να τους προσεγγίσουμε με ένα είδος αποστασιοποίησης που πολύ συχνά λείπει στις μέρες μας. Μπορούμε να εκτιμήσουμε το πνεύμα τους και τον ενθουσιασμό που προκαλούν, ενώ παράλληλα να αναγνωρίσουμε τους κινδύνους τους και να σκεφτούμε πώς θα μπορούσαν να ταιριάξουν στον 21ο αιώνα. Βραχυπρόθεσμα, ανακουφίζουν το κουρασμένο μυαλό μας και μας υπενθυμίζουν ότι στην πραγματική ζωή δεν πρέπει να περιμένουμε κάποιον άλλον για να μας σώσει.
Mε στοιχεία από την Los Angeles Times