Το φετινό πρόγραμμα του Outview Film Festival περιλαμβάνει, εκτός από μια χορταστική επιλογή ταινιών LGBT ενδιαφέροντος από όλο τον κόσμο, έναν εντυπωσιακό αριθμό ελληνικών παραγωγών. Ελπιδοφόρο στοιχείο για ένα είδος σινεμά που, ενώ στο εξωτερικό καταλαμβάνει εδώ και χρόνια τον χώρο που του αναλογεί, στη χώρα μας βρίσκεται μάλλον ακόμα στα σπάργανα, ποιοτικά και ποσοτικά. Οκτώ από τους Έλληνες κινηματογραφιστές που παίρνουν μέρος στο φετινό Outview εξηγούν πώς εμπνεύστηκαν τις ταινίες τους, δείχνοντας αισιόδοξοι για ένα ελληνικό queer cinema που να διαθέτει τη δύναμη να σπάσει τα όρια των φεστιβάλ και να απευθυνθεί σε ευρύτερο κοινό.
Δεν με ενδιαφέρει πια να βλέπω δύο μικροαστούς ομοφυλόφιλους, οι οποίοι ζουν αυστηρά, κατά τα λοιπά, να μου δείχνουν πόσο «φυσιολογικοί» και όμοιοι με τους μικροαστούς ετεροφυλόφιλους είναι. Queer cinema σημαίνει για εμένα παρουσιάζω ιδέες, ταυτότητες, σώματα, σεξ, πολιτική δράση και εικόνες έξω από το κυρίαρχο αφήγημα.
Τηλέμαχος Αλεξίου (Telémachos Alexiou) - Βασίλισσα Αντιγόνη & Η Αφροδίτη Στην Αυλή
Η Βασίλισσα Αντιγόνη (σ.σ. η μοναδική μεγάλου μήκους ταινία από όσες παρουσιάζονται στο παρόν αφιέρωμα) περιγράφει τη ζωή και τον θάνατο μιας νεαρής κοπέλας και του έφηβου αδερφού της στην Ελλάδα, κάπου στα μέσα του 2013. Μια χρονιά που, αν τελικά επικρατήσει η λογική και η δημοκρατία σ' αυτόν τον τόπο, όπως φαίνεται ευτυχώς να γίνεται με την ενδυνάμωση της Αριστεράς, θα γραφτεί στην ιστορία με πολύ μελανά χρώματα. Εν μέρει οικογενειακό δράμα και εν μέρει road movie, η ταινία χρησιμοποιεί το αρχαίο κείμενο του Σοφοκλή και κάποια βασικά στοιχεία της τραγωδίας προσπαθώντας να αποδομήσει το αφήγημα της πατριαρχικής οικογένειας και του κράτους, και να βρει έγκαιρα το κατάλληλο φόρεμα και μεϊκάπ για την επόμενη έξοδο (κινδύνου).
Δεν κάνω queer cinema επειδή ξυπνάω ένα πρωί και αποφασίζω να κάνω μία ταινία queer. Κάνω ταινίες με θέματα που ενδιαφέρουν εμένα και έχουν κάτι από την προσωπική μου εμπειρία και καθημερινότητα. Αν αυτό μπαίνει τελικά κάτω από την ομπρέλα του queer cinema είναι κάτι που αποφασίζουν αυτοί που παρακολουθούν το έργο μου. Πιστεύω πάντως ότι οι ταινίες μου είναι queer αν και δεν βρίσκουν ιδιαίτερη τύχη και ανταπόκριση στα queer φεστιβάλ. Ίσως γιατί δεν έχω κάνει ταινίες με ιστορίες τύπου «ο Γιώργος αγαπάει τον Γιάννη αλλά η σχέση τους αντιμετωπίζει προβλήματα». Δεν με ενδιαφέρει πια να βλέπω δύο μικροαστούς ομοφυλόφιλους, οι οποίοι ζουν αυστηρά, κατά τα λοιπά, με κανόνες ετεροκανονικότητας, να μου δείχνουν πόσο «φυσιολογικοί» και όμοιοι με τους μικροαστούς ετεροφυλόφιλους είναι. Αυτό νομίζω πως το έχουμε ξεπεράσει εδώ και καιρό. Queer cinema σημαίνει για εμένα παρουσιάζω ιδέες, ταυτότητες, σώματα, σεξ, πολιτική δράση και εικόνες έξω από το κυρίαρχο αφήγημα, κόντρα στο ρεύμα της αφομοίωσης και «κανονικοποίησης» των πάντων από το καπιταλιστικό σύστημα.
Μενέλας - Raspberry Reich GR / Η Αυτοκρατορία του Βατόμουρου
Η ταινία μου είναι ένα video-art αναρχο-queer κατήχησης, απάντηση στην πολιτική κατάσταση της Ελλάδας του Σαμαρά. Στην αρχή ήθελα να κάνω μια φωτογράφιση με θέμα «γυμνά αγόρια και καλάσνικοφ» για μια έκθεση που διοργάνωσα, αλλά τελικά είπα: «Δεν γαμιέται!», θα ξεπατικώσω την κεντρική ιδέα του Raspberry Reich του Bruce LaBruce και θα τη μεταφέρω στην ελληνική πραγματικότητα. Η ταινία πρωτοπαρουσιάστηκε τον Ιανουάριο με προ-εκλογικό φινάλε, τώρα θα διαθέτει νέο τέλος. Κάνω μόνο queer cinema γιατί ο φαντασιακός κόσμος όπου κατοικεί η δημιουργικότητά μου είναι γκέι, single-sexed, queer, κάτι τέτοιο. Έχω κάνει άλλες δύο ταινίες (η μία παρουσιάστηκε και στο Διαγωνιστικό Μικρού Μήκους στις Νύχτες Πρεμιέρας) και ένα ντοκιμαντέρ.
Αδάμ Καρυπίδης - Fuck Freud
Με γοητεύουν, με συνεπαίρνουν οι ανθρώπινες επαφές. Από μικρός παρατηρούσα πώς οι γύρω μου συνδέονται, αλληλεπιδρούν, ακυρώνονται μεταξύ τους. Έχω την αίσθηση ότι το πιο δύσκολο πράγμα που καλούμαστε να κάνουμε σ' αυτή τη ζωή είναι να συνυπάρξουμε αρμονικά με τους άλλους. Επειδή αυτό σπάνια συμβαίνει, βγάζει καλό δράμα. Οι συγκρούσεις, τα διαφορετικά θέλω και οι δύσβατοι δρόμοι των πρωταγωνιστών μου, κάνουν ενδιαφέρουσα μια σκηνή, θέλω να πιστεύω. Με εξιτάρει, λοιπόν, το πώς λειτουργεί η σχέση ενός γκέι ζευγαριού που έχουν μεγάλη διαφορά ηλικίας και ο νεότερος δεν έχει αποδεχτεί ακόμα ή ανακαλύψει απόλυτα τη σεξουαλική του ταυτότητα και αμφιταλαντεύεται.
Στέφανος Κακαβούλης - Μινιατούρα
Η ιδέα για την ταινία μου ήρθε μελετώντας τα «Όνειρα» του Φρόιντ. Η σεξουαλική έλξη και ο ερωτισμός που νιώθουν τα παιδιά για τους γονείς τους είναι πλέον ένα γνωστό, φυσιολογικό στάδιο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις επιλογές των συντρόφων τους στην ενήλικη ζωή. Τι θα γινόταν όμως εάν αυτές οι φαντασιώσεις κυριαρχούσαν στο μυαλό ενός παιδιού μέχρι και την εφηβεία τους και δεν μπορούσε να απαλλαγεί από αυτές; Συγκεκριμένα αν ένα ομοφυλόφιλο αγόρι που έχει γνώση της σεξουαλικής του επιλογής ερεθίζεται σκεπτόμενος τον πατέρα του και μόνο; Το αγόρι της ταινίας οδηγείται σε μία απόπειρα αυτοκτονίας από την οποία διασώζεται και θα πρέπει να απολογηθεί στο αντικείμενο του πόθου του. Το πώς φτάνει ένα παιδί να μεγαλώσει και να έχει τέτοιου είδους φαντασιώσεις και το κατά πόσο επηρεάζουν αυτές μέχρι και τη σεξουαλική του ταυτότητα είναι θέματα που άπτονται χρόνιας ψυχανάλυσης - φυσικά με αμφίβολα αποτελέσματα. Προσωπικά έχω καταλήξει στην ιδέα ότι ο άνθρωπος γεννιέται ως αμφισεξουαλικό ον και αναλόγως τα βιώματα, τις εμπειρίες και κυρίως τα ερεθίσματα που ασυνείδητα λαμβάνει σε νηπιακή ηλικία, καθορίζονται οι επιλογές του. Δεν αναφέρομαι, βέβαια, στην ειδική γονιδιακή περίπτωση των transgenders.
Το κατά πόσο ένα φεστιβάλ ειδικού ενδιαφέροντος μπορεί να πάρει πιο μεγάλες διαστάσεις είναι άλλο θέμα. Θέλει υποδομές, διαφήμιση σε όλα τα μέσα και ανοικτά μυαλά. Σε άλλες χώρες, όπως στην Αυστραλία που βρέθηκα φέτος, είναι κάτι δεδομένο και απόλυτα φυσιολογικό. Όπως και το Pride τους που κρατάει έναν ολόκληρο μήνα με θεατρικές παραστάσεις και ταινίες μόνο γκέι θεματικής. Τρία εκατομμύρια άνθρωποι το επισκέπτονται απ' όλο τον κόσμο και πρόκειται για μεγάλο γεγονός για όλη τη χώρα. Οι άνθρωποι ξέρουν πού να επενδύσουν, τι δύναμη έχει το αγοραστικό γκέι κοινό και το στηρίζουν απόλυτα.
Μια ταινία για τον έρωτα μεταξύ δύο γυναικών έχει θέμα τον έρωτα, αλλά εμείς την ονομάζουμε queer γιατί το ευρύ κοινό -να το πω απλά- έχει κόμπλεξ.
Παναγιώτης Κουντουράς - Το ξύλινο κουτί
Το σύμπαν της ταινίας μου χτίζεται πάνω στην κρίση της ελληνικής οικογένειας. Κρίση ηθική, κρίση αξιών, στοιχεία που κορυφώνουν τις εμμονές μιας μητέρας απέναντι στις επιλογές του ίδιου της του παιδιού. Δεν είναι η διαφορετικότητα του Κωνσταντίνου (Ντίνα) στο προσκήνιο, είναι η έννοια της αγάπης. Αυτή η σταθερά που έχει τη δύναμη να γεφυρώνει το χάσμα ανάμεσα στους ανθρώπους. Όλοι είμαστε διαφορετικοί, όλοι είμαστε ξεχωριστοί. Όλοι είμαστε θύματα ή κοινωνοί των επιλογών μας. Το Ξύλινο Κουτί έφτασε ένα φοιτητικό μεσημέρι στα χέρια μου. Η αγαπημένη μου συμφοιτήτρια και φίλη, Ειρήνη Λαμπίρη, μου ζήτησε να αναλάβω τη σκηνοθεσία στο σενάριο της. Ο τρόπος με τον οποίο σεβάστηκε τη διαφορετικότητα ήταν για μένα συγκινητικός. Δεν έβλεπα την ώρα να ξεκινήσει η υλοποίηση αυτού του πρότζεκτ.
Θανάσης Τσιμπίνης - Fawns
Κατά καιρούς το ελληνικό queer cinema κάνει πολύ δυνατά βήματα, με πιο πρόσφατο παράδειγμα την Xenia του Πάνου Χ. Κούτρα, με την οποία, όπως ξέρουμε, έγινε κι ένα πολύ σημαντικό άνοιγμα προς τα έξω. Ήταν μια καλή ταινία και κατάφερε -έστω και με δυσκολίες- να ολοκληρωθεί. Το queer cinema χρειάζεται ό,τι και το ελληνικό σινεμά για να γίνει δημοφιλέστερο: καλές ταινίες και περισσότερα χρήματα.
Νικόλας Πουρλιάρος - The One Left
Η ταινία μου διαχειρίζεται την απώλεια. Ασχολείται με τις απρόβλεπτες διαδρομές του έρωτα ο οποίος χαρίζει ευτυχία αλλά και πόνο. Η ιδέα αυτή υπήρχε μέσα μου πολλά χρόνια και δεν ήξερα τι να την κάνω. Σκεφτόμουν να τη γράψω διήγημα αλλά όσες φορές προσπάθησα το αποτέλεσμα δεν με ικανοποιούσε. Μπαίνοντας σε σχολή κινηματογράφου βρήκα το κατάλληλο για μένα μέσο, τη γλώσσα των εικόνων, και είπα να δοκιμάσω να την κάνω σενάριο. Το Τhe one left είναι η δεύτερη μικρού μήκους ταινία μου.
Μιχαήλ Μαυρομούστακος - Απώθηση
Είναι δύσκολο το queer cinema να γίνει δυνατό και προσιτό στον περισσότερο κόσμο γιατί πρέπει να αλλάξει η ίδια η κοινωνία τον εγωιστικό και δυναστικό τρόπο σκέψης που αιώνες τώρα έχει υιοθετήσει. Η προτεραιότητα που θέτω στον εαυτό μου, ως Έλληνας κινηματογραφιστής, είναι ο σεβασμός σε κάθε ιδιαιτερότητα. Θέλω η προσέγγισή μου στο queer να γίνεται με τον πιο αβρό τρόπο, με στόχο την εξοικείωση και του πιο δύσκολου θεατή στο «αλλόκοτο».
Outview Film Festival 2015
7-15 Μαΐου
Ταινιοθήκη της Ελλάδας (Ιερά Οδός 48 & Μεγ. Αλεξάνδρου 134-136, Μετρό Κεραμεικός)
Εισιτήρια: Προβολή: 5 ευρώ - Ημερήσιο: 8 ευρώ - Διαρκείας: 50 ευρώ
Αναλυτικές πληροφορίες για τους συντελεστές των ταινιών και το πρόγραμμα των προβολών στο www.outview.gr
Βασίλισσα Αντιγόνη (Queen Antigone, 12/5, 21.45, Ταινιοθήκη της Ελλάδος - Αίθουσα 1)
Η Αφροδίτη Στην Αυλή (Venus In The Garden, 13/5, 17.00, Ταινιοθήκη της Ελλάδος - Αίθουσα 1)
Raspberry Reich GR / Η Αυτοκρατορία του Βατόμουρου (10/5, 21.30, Ταινιοθήκη της Ελλάδος - Αίθουσα 1)
Fuck Freud (10/5, 21.30, Ταινιοθήκη της Ελλάδος - Αίθουσα 1)
Μινιατούρα (Miniature, 10/5, 21.30, Ταινιοθήκη της Ελλάδος - Αίθουσα 1)
Το ξύλινο κουτί (A Box Made of wood, 15/5, 17.00, Ταινιοθήκη της Ελλάδος - Αίθουσα 1)
Fawns (12/5, 21.45, Ταινιοθήκη της Ελλάδος - Αίθουσα 1)
The One Left (12/5, 21.45, Ταινιοθήκη της Ελλάδος - Αίθουσα 1)
Απώθηση (Repulsion, 10/5, 21.30, Ταινιοθήκη της Ελλάδος - Αίθουσα 1)