Μία ακόμη ρετροσπεκτίβα στο πλούσιο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Εικόνες και Όψεις του Εναλλακτικού Κινηματογράφου της Λευκωσίας ήταν αυτή στις ταινίες του αιρετικού Alejandro Jodorowsky (προφέρεται ως Γιοντορόφσκι ή και Χοδορόφσκι). Κι όταν λέμε ''αιρετικός'' δεν είναι απλή έκφραση! Οι ταινίες του Χιλιανού σημαντικού καλλιτέχνη, τουλάχιστον οι δύο πρώτες που είδαμε, βρίθουν από αναφορές στον Fellini, τον Bunuel, το Θέατρο του Παραλόγου και την pop κουλτούρα του LSD και της σεξουαλικής επανάστασης του καιρού του. Διόλου τυχαίο που η δεύτερη ταινία του, το ψυχεδελικό γουέστερν El Topo (1970) τράβηξε την προσοχή του John Lennon, ο οποίος μεσολάβησε ώστε η επόμενη ταινία του Jodorowsky, το εμβληματικό The Holy Mountain (1973), να χρηματοδοτηθεί από τον μάνατζερ των Beatles, Allen Klein, και να βρει διανομή στις Ηνωμένες Πολιτείες!
Τις ταινίες του Jodorowsky στο Φεστιβάλ προλόγισε ο Κύπριος σκηνοθέτης Νείλος Ιακώβου. Στη σύντομη εισήγηση του μάθαμε τα πάντα για τον Jodorowsky: πώς μαζί με τον Ισπανό θεατρικό συγγραφέα - ποιητή Fernando Arrabal και τον Γάλλο Roland Topor ίδρυσαν στο Παρίσι του 1962 την αναρχική κολεκτίβα Panic Movement ως αντίδραση στο σουρεαλιστικό κίνημα που πια είχε γίνει mainstream. Πώς, επίσης, η πρώτη ταινία του συνέπεσε με την ανάθεση των Ολυμπιακών Αγώνων στο Μεξικό του 1968 με αποτέλεσμα οι φτωχοί Μεξικανοί να εξεγερθούν και ο Jodorowsky να φυγαδευθεί κακήν κακώς από το Φεστιβάλ του Ακαπούλκο! Πώς, τέλος, η κάθε ταινία του ήταν και μία μικρή προσωπική του περιπέτεια για όλα τα χρόνια, ακόμη και μετά από την ενίσχυση του John Lennon στην τέχνη του!
Παρ' όλα αυτά, το κινηματογραφικό μεγάλου μήκους ντεμπούτο του Jodorowsky, το ''Fando y Lis'' σε σενάριο του Arrabal, παραμένει ένα χαωτικό αριστούργημα που εκτιμήθηκε δεόντως από τους θεατές του Φεστιβάλ Εικόνες και Όψεις του Εναλλακτικού Κινηματογράφου.
Πιστεύω ότι είναι άσκοπο να περιγράψει γραμμικά κανείς την τόσο ιδιαίτερη συγκεκριμένη ασπρόμαυρη ταινία. Ας προσπαθήσω να το κάνω κάπως: Στη βραχώδη έρημο του Μεξικού περιπλανιούνται ο νεαρός Fando που κουβαλάει μονίμως στην πλάτη του την παράλυτη κοπέλα του, Lis. Αναζητώντας τη μυθική πόλη Tar, όπου κάθε ευχή δύναται να πραγματοποιηθεί, οι δύο άνθρωποι βρίσκονται αντιμέτωποι με jazz μουσικούς και έναν πιανίστα που παίζει πιάνο ενώ αυτό φλέγεται, με ένα σμάρι γυναικών που τους επιτίθενται με μαστίγια, με ένα γέρο ερημίτη και τη μουγκή πάνχοντρη ερωμένη του, με γριές αριστοκράτισσες που παίζουν χαρτιά εν μέσω της ερήμου και που επίσης τους επιτίθενται με κομπόστες από βερίκοκα, αλλά και με μια παρέα χαρούμενων τραβεστί που ντύνουν γυναικεία τον Fando και αντρικά τη Lis και μετά αποχωρούν προς το πουθενά. Στο τέλος, ο απηυδυσμένος Fando σκοτώνει την ανήμπορη Lis και ξημεροβραδιάζεται πάνω από τον πέτρινο τάφο της παρέα με ένα σκύλο και με ένα λουλούδι στα χέρια του.
Φυσικοί φωτισμοί και φυσικά ντεκόρ, ερασιτέχνες ηθοποιοί, ασυναγώνιστο μαύρο χιούμορ, ατμόσφαιρα βουτηγμένη στις μεσκαλίνες, παρενδυσία, αναρχία και έρωτας, ολίγη από gore βία, βαμπιρισμό έως και παιδοφιλία, είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του ''Fando y Lis'' που προξένησε επεισόδια, όπως είπαμε, στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Ακαπούλκο το 1968, γνώρισε όμως και φανατικούς υποστηρικτές σαν τον Roman Polanski και τη σύζυγο του, Sharon Tate, που είχαν παραστεί στην πρώτη προβολή και κατήγγειλαν τη λογοκρισία στον Jodorowsky.
Η άλλη ταινία του Jodorowsky που προβλήθηκε στη Λευκωσία ήταν η επόμενη του - δεύτερη κατά σειρά στη φιλμογραφία του -, το εντελώς χίπικο αλλόκοτο γουέστερν με τίτλο ''El Topo'' του 1970. Το trailer από το youtube είναι ενδεικτικό μιας ταινίας, για την οποία ο Νείλος Ιακώβου σχολίασε εύστοχα: ''Αν οι Αμερικανοί έκαναν τη φαντασία, Επιστημονική, ο Jodorowsky έμεινε πιστός στη Φαντασία, εκφράζοντας τη μέσα από τις ταινίες του''!
Έχοντας περάσει πια στο χρώμα, που τόσο του πήγαινε, συμφώνως και με την ψυχεδελική χρωματική έκρηξη των late 60s - early 70s, ο Jodorowsky κράτησε για τον εαυτό του τον πρωταγωνιστικό ρόλο και έδωσε στον μικρό γιο του, τον 8χρονο τότε Brontis Jodorowsky, το ρόλο του κινηματογραφικού γιου του.
Εδώ κι αν δεν μπορεί να περιγράψει κανείς το τι γίνεται στις δύο ώρες που διαρκεί η ταινία! Πυροβολισμοί, αποδόμηση των σπαγγέτι γουέστερν της εποχής, αιμάτινα ποτάμια, καλόγεροι, νάνοι, ανατολίτικη φιλοσοφία, χριστιανισμός και παγανισμός, μεταλλαγμένα όντα, απόκοσμη ψυχεδελική μουσική (ο ίδιος ο Jodorowsky μεταξύ των συνθετών του σάουντρακ της ταινίας) και ερμηνείες φανερά επηρεασμένες από το θέατρο, που επίσης είχε δουλέψει πολύ ο σκηνοθέτης.
Στα σίγουρα, εάν ο John Lennon δεν μεσολαβούσε στον Allen Klein, το ''El Topo'' δεν θα παιζόταν ποτέ στις ΗΠΑ, έστω και στο πλαίσιο μεταμεσονύκτιων προβολών και, κυρίως, ο Jodorowsky δεν θα έβρισκε τα κεφάλαια για να γυρίσει την επόμενη ταινία του. Λέγεται μάλιστα πως τόσο ο Lennon, όσο και η αβάν γκαρντ Yoko Ono, είχαν δώσει ένα σημαντικό μέρος από τα ειδοσήματα τους στον Jodorowsky για να συνεχίσει το ακραίο καλλιτεχνικό του έργο. Χαρακτηριστική ήταν η κριτική του Αμερικανού ποιητή και κριτικού Peter Schjeldahl για το ''El Topo'': Ένα πολύ παράξενο αριστούργημα, τρελό και σουρεαλιστικό!
* Το Φεστιβάλ Εικόνες και Όψεις του Εναλλακτικού Κινηματογράφου της Λευκωσίας τερματίζεται απόψε με την προβολή του μουσικού ντοκιμαντέρ ''The Rolling Stones: Charlie is my darling - Ireland 1965'' και των ταινιών του Alejandro Jodorowsky, ''El Topo'' (1970) και ''The Holy Mountain'' (1973).