Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο

«Δονήσεις»: Ο γολγοθάς ενός καταπιεσμένου οικογενειάρχη στη θρησκευτική οπισθοδρόμηση της Γουατεμάλας

Πρεμιέρα στο Cinobo για την ταινία του Χαϊρό Μπουσταμάντε από τη σχετικά άγνωστη κινηματογραφία της Γουατεμάλας.

«Δονήσεις»: Ο γολγοθάς ενός καταπιεσμένου οικογενειάρχη στη θρησκευτική οπισθοδρόμηση της Γουατεμάλας



Ο 40ΧΡΟΝΟΣ ΠΑΜΠΛΟ
γνώριζε πως δεν είναι καθόλου εύκολο να διαλέξει, αλλά ίσως δεν περίμενε πως η τιμωρία θα ήταν τόσο βαριά. Όταν μια βροχερή νύχτα ανακοινώνει στους γονείς και την όμορφη γυναίκα του πως είναι ομοφυλόφιλος και αγαπά έναν άλλον άνδρα, ένας μικρός σεισμός, από εκείνους που τυπικά δονούν τη Γουατεμάλα, συνηγορεί στη ρωγμή που ραγίζει έναν σαθρό δεσμό.

Ο Πάμπλο προέρχεται από καλή οικογένεια, εργάζεται ως σύμβουλος και παράλληλα είναι εφημέριος στο σχήμα των ευαγγελιστών. Ο παππούς του, μαζί με μια επιτήδεια συνεργάτιδα, διατηρούν μια εκκλησία με πιστούς και ειδικεύονται στο να συνεφέρουν αμαρτωλούς, φέρνοντάς τους προ των πνευματικών ευθυνών τους.

Η κληρονομιά του Πάμπλο είναι βαριά, όπως και η επιλογή του να γίνει πατέρας δυο παιδιών, ανήκοντας πάντα στο πλαίσιο μιας συντηρητικής εστίας. Ερωτευμένος με τον μασέρ του, τον Φρανσίσκο, που κινείται στο μεθυσμένο περιθώριο με σχετική αξιοπρέπεια, δεν έχει άλλη λύση από το να αποχωρήσει οικειοθελώς και να ζήσει μαζί του, σε ένα σπίτι διερχομένων, πολύ μακριά από την πολυτέλεια που απολάμβανε μέχρι τούδε.

Η σύζυγός του τον επισκέπτεται και προσπαθεί να τον μεταπείσει. Του μιλά για το ντροπιαστικό ολίσθημά του αλλά εκρήγνυται όταν βλέπει δυο οδοντόβουρτσες στο μπάνιο – είναι οριστικό, σκέφτεται, και μη αναστρέψιμο, φοβάται. Του απαγορεύει να βλέπει τα παιδιά, και λίγο αργότερα τα νέα ταξιδεύουν και απολύεται από την αυστηρών κανονισμών δουλειά του με συνοπτικές διαδικασίες και με τη χαριστική παραχώρηση να μη μαθευτεί ο πραγματικός λόγος. Οι δεσμοί κόβονται και μένει μόνος, ένας άνδρας βαθιά διχασμένος, λυπημένος και βαρύθυμος, με τη σεξουαλική του συνεύρεση να παραχωρεί τη θέση της σε μια πράξη ανομολόγητου πόθου, αντί να ολοκληρωθεί σε ερωτική σχέση.

Η Γουατεμάλα δεν είναι μόνο η περήφανη πατρίδα των Μάγιας, αλλά μια διογκούμενη θερμοκοιτίδα όλων των αποκλίσεων της χριστιανικής πίστης, από τον καθολικισμό μέχρι τους ευαγγελιστές, με πολλές αιρέσεις ενδιάμεσα.

Παρά τις προσπάθειες του Φρανσίσκο, ο δρόμος του Πάμπλο είναι ένα μονοπάτι που ολοένα στενεύει, με τον γκρεμό της απαγορευμένης νέας ταυτότητας από τη μία και το ρέμα της υποταγής του από την άλλη μεριά.

Στις Δονήσεις, που μόλις έκαναν πρεμιέρα στη συνδρομητική πλατφόρμα Cinobo, ο Πάμπλο φοβάται τις επιθυμίες του, κλείνεται στον εαυτό του όσο λαχταρά. Προς το τέλος τρέμει στην ιδέα των επιπτώσεων που προκαλεί. Όλοι αντανακλώνται πάνω του κι εκείνος τους κουβαλά αμίλητος.

«Βέβαια και είναι δύσκολο να είσαι αδελφή εδώ, δεν είμαστε στο Λουξεμβούργο» του απαντά ο Φρανσίσκο. Στη δεύτερη ταινία του, μετά το ντεμπούτο του με το Ηφαίστειο, ο Χαϊρό Μπουσταμάντε δεν χάνει ποτέ την προσωπική πυξίδα του βασανισμένου πρωταγωνιστή, όσο επιχειρεί να συνθέσει τις κοινωνικές συνθήκες που εμποδίζουν εσωτερικά, αν και βάναυσα, την αφτιασίδωτη ευτυχία που αποζητά έστω και στο μέσον της ζωής του.

Η Γουατεμάλα δεν είναι μόνο η περήφανη πατρίδα των Μάγιας, αλλά μια διογκούμενη θερμοκοιτίδα όλων των αποκλίσεων της χριστιανικής πίστης, από τον καθολικισμό μέχρι τους ευαγγελιστές, με πολλές αιρέσεις ενδιάμεσα. Βουτηγμένη στις δοξασίες και τα δόγματα, η Γουατεμάλα κεντρίζει το ενδιαφέρον του Μπουσταμάντε: μέσα από τον φαινομενικά ορθολογικό, σίγουρα επιτυχημένο, ευγενή και καθ' όλα διαλλακτικό Πάμπλο, διακυβεύεται μια κοινωνία κολλημένη στον αδιέξοδο σκοταδισμό.

«Να το αρνηθείς, σίγουρα μπορείς να πεις ψέματα» συμβουλεύει τον παραστρατημένο γιο ο πατέρας του, μόλις ανακτά την ψυχραιμία του, στην αρχή της ταινίας. Το Tremors, που φυσικά δεν έχει καμία σχέση με το ομότιτλο cheap thrills αμερικανικό φιλμ με τις πάμπολλες συνέχειες, από το 1990 μέχρι σήμερα, είναι ουσιαστικά το πορτρέτο μιας κοινωνίας που απειλεί με πνευματική –που πολλές φορές είναι πιο ύπουλα αποτελεσματική από τη νομική– διόρθωση όσα παιδιά επιχειρούν να ζήσουν αληθινά.

Είναι μια χώρα που στριμώχνεται ανάμεσα στις πιο φαντεζί και πλούσιες σε ανθρώπινο και αφηγηματικό υλικό όμορές της – και ίσως αυτός είναι ένας σοβαρός λόγος που γνωρίζουμε τόσο λίγα γι' αυτήν.