Τις περισσότερες φορές προσπερνάμε γρήγορα κεντρικούς δρόμους της Αθήνας, χωρίς να εστιάζουμε σε λεπτομέρειες και ιστορικές τοποθεσίες που κατά το παρελθόν είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο. Από την Ελλάδα του Όθωνα έως την Αθήνα της γερμανικής κατοχής, η πόλη είναι γεμάτη από σημεία που επαναφέρουν στο προσκήνιο τη γερμανική επιρροή. Σε αυτά τα ίχνη έρχεται να ρίξει φως η εφαρμογή «Deutsche Spuren / Γερμανικά ίχνη» που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κινητά και τάμπλετ.
Σκοπός της είναι, εκτός από το να δώσει απαντήσεις, να πείσει τους χρήστες να πραγματοποιήσουν μια βόλτα στους δρόμους της Αθήνας, προκειμένου να ανακαλύψουν πολλά κρυμμένα μυστικά και ιστορίες που ξεκινούν από τον 19ο αιώνα και συνεχίζουν μέχρι τον 20ό, ξετυλίγοντας το κουβάρι του παρελθόντος. «Με την αγαπημένη σας φορητή συσκευή στο χέρι είναι ευκαιρία να μάθετε όσα δεν ξέρετε για τη σχέση Ελλάδας - Γερμανίας κατά το παρελθόν, να μυηθείτε στην αρχιτεκτονική, να γνωρίσετε τους πρωταγωνιστές της εποχής και να δείτε, μεταξύ άλλων, εικόνες από το εσωτερικό κτιρίων που δεν είναι προσβάσιμα στο ευρύ κοινό» διαβάζουμε στο ενημερωτικό σημείωμα του Ινστιτούτου Γκαίτε. Ήδη ο συγκεκριμένος ψηφιακός ταξιδιωτικός οδηγός λειτουργεί με επιτυχία και σε άλλες χώρες, όπως το Ισραήλ, η Βραζιλία, η Στοκχόλμη, η Ιρλανδία, η Μπρατισλάβα και η Ουκρανία.
Ένα καλοκαιρινό πρωινό Σαββάτου αποφάσισα να ξεναγηθώ στους δρόμους της πόλης, ακολουθώντας μια διαφορετική διαδρομή. Ένας εναλλακτικός περίπατος στα μονοπάτια της ιστορίας με στόχο την αναζήτηση των γερμανικών ριζών. Με αφετηρία την οδό Ομήρου, ακολουθήσαμε την παρακάτω πορεία: Αθηναϊκή Τριλογία, Πανεπιστημίου, Ομόνοια, πλ. Κοτζιά, Σταδίου, Κοραή, Ιλίου Μέλαθρον, Βασιλίσσης Σοφίας, Μέρλιν.
Κάνοντας τον συγκεκριμένο περίπατο, σου παρέχεται η δυνατότητα να προσέξεις λεπτομέρειες που δύσκολα θα παρατηρούσες κατά τη διάρκεια της αγχωτικής καθημερινότητας.
Περνώντας μπροστά από τον καθολικό ναό του Αγίου Διονυσίου και αφήνοντας πίσω μας το Οφθαλμιατρείο, στο οποίο κυριαρχεί ο μεσαιωνικός ρυθμός, κατηφόρισα προς την Ακαδημία, τα Προπύλαια και την Εθνική Βιβλιοθήκη, την επονομαζόμενη και Αθηναϊκή Τριλογία. Σταμάτησα για λίγη ώρα στην είσοδο του Πανεπιστημίου Αθηνών και παρατήρησα την Τοιχογραφία του Όθωνα, η οποία απεικονίζει τον πρώτο βασιλιά της Ελλάδας με αρχαιολογική ενδυμασία, περιστοιχισμένο από τις Επιστήμες. Οφείλω να πω ότι δεν είχα προσέξει αναλυτικά τη συγκεκριμένη απεικόνιση κι αιφνιδιάστηκα ευχάριστα. Γεγονός είναι πως οι τοιχογραφίες πάντοτε αποτελούσαν φορείς και δεδομένα έντονου συμβολισμού. Ειδικά το κόκκινο χρώμα, το οποίο βλέπουμε σε πολλές από τις τοιχογραφίες, σηματοδοτούσε το κόκκινο της Πομπηίας.
Η επόμενη στάση ήταν στη διασταύρωση των οδών Φειδίου και Χαριλάου Τρικούπη, όπου στεγάζεται το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Κατασκευασμένο από τον Ερνέστο Τσίλερ, σήμερα ανήκει στο γερμανικό κράτος και διακρίνεται για τις κόκκινες διακοσμητικές εσοχές του. Ακριβώς δίπλα συναντάμε το εγκαταλελειμμένο και αφημένο στην τύχη του Μέγαρο Σλήμαν-Μελά. Το συγκεκριμένο μεγάλο οικόπεδο ανήκε στον φιλέλληνα Σλήμαν, ο οποίος ήθελε να δημιουργήσει ένα εμπορικό κέντρο, προκειμένου να αποκτήσουν σταθερό εισόδημα τα παιδιά του.
Στην οδό Πανεπιστημίου 64, εγκαταλείποντας για λίγο τον προηγούμενο αιώνα, εισχωρούμε στις ιστορίες του 20ού, αφού εκεί ήταν το διαβόητο «Καζίνο Μαυροκέφαλου», το μεγαλύτερο καζίνο της κατοχικής Αθήνας, όπου συναντιούνταν καταδότες και μαυραγορίτες. Μια σκοτεινή σελίδα της πόλης που ελάχιστοι θέλουν να θυμούνται, αφού, εκτός των άλλων, αποτέλεσε και κέντρο τυχερών παιχνιδιών. Δώδεκα ρουλέτες και τρία τραπέζια σεμέν ντε φερ το είχαν αναγάγει στο πιο μεγάλο παράνομο καζίνο της Αθήνας, στο οποίο απασχολούνταν περίπου 100 άτομα, ενώ τα κέρδη κάθε βραδιάς ξεπερνούσαν το τεράστιο για την εποχή ποσό των 100 χρυσών λιρών.
Φτάνοντας μετά από λίγα λεπτά στην πλατεία Ομονοίας, περιεργάστηκα τα δύο επιβλητικά παλιά ξενοδοχεία της, το Μπάγκειον και τον Μέγα Αλέξανδρο, των οποίων η οικοδόμηση στηρίχτηκε σε σχέδια του Τσίλερ. Στο κάτω μέρος της πλατείας, στην κατεύθυνση της Αγίου Κωνσταντίνου, υπήρχε το γνωστό φαρμακείο του Μπακάκου. Αξίζει να επισημάνουμε ότι ήταν το πρώτο μοντέρνο κτίριο που κατασκευάστηκε πριν από την Κατοχή και για πολλά χρόνια η πλατεία δεν είχε σχέση με αυτό που βλέπουμε σήμερα ‒ τότε τα πορνεία της γειτονιάς συνυπήρχαν με τις οικογένειες, χωρίς να δημιουργείται κανένα απολύτως πρόβλημα.
Προχωρώντας την οδό Αιόλου, κατέληξα στην πλατεία Κοτζιά, εκεί όπου βρίσκεται σήμερα το δημαρχείο της πόλης. Τον 19ο αιώνα η συγκεκριμένη πλατεία βρισκόταν σε οικοδομικό οργασμό. Παράδειγμα αποτελεί το Μέγαρο Μελά, ένα αντιπροσωπευτικό έργο του Τσίλερ, με διαμερίσματα που νοικιάζονταν σε επαγγελματίες. Σήμερα φιλοξενεί τις υπηρεσίες της Εθνικής Τράπεζας. Η πλατεία κάποτε φιλοξενούσε το Δημοτικό Θέατρο Αθηνών, το οποίο, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, δέχτηκε μεγάλο όγκο προσφύγων με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν προβλήματα στατικότητας και λίγο πριν από την Κατοχή να κατεδαφιστεί.
Ανεβαίνοντας την οδό Σταδίου, θα δούμε το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, όπου στεγάστηκε η πρώτη κατοικία του βασιλιά Όθωνα, κι απέναντι, στην οδό Κοραή 4, βρίσκεται το Γερμανικό Φρουραρχείο, άλλοτε κρατητήρια των ναζί, γνωστά ως Κομαντατούρ. Στα υπόγεια του κτιρίου ήταν τα κρατητήρια, ενώ στους ορόφους τα ανακριτικά γραφεία και οι υπηρεσίες του Φρουραρχείου. Εκεί καθορίζονταν θέματα καθημερινότητας, π.χ. οι ώρες κατά τις οποίες επιτρεπόταν η κυκλοφορία στους δρόμους. Γενικά, ήταν ένα σημείο μπροστά από το οποίο σπάνια επέλεγαν να περνούν την περίοδο της Κατοχής. Τραγική ειρωνεία είναι ότι μετά την απελευθέρωση της χώρας, στο ίδιο κτίριο στεγάστηκαν τα κεντρικά γραφεία της αντιστασιακής οργάνωσης του ΕΑΜ.
Πιο πάνω, στην αρχή της οδού Πανεπιστημίου, μπήκα στον όμορφο και δροσερό κήπο του Νομισματικού Μουσείου. Το Ιλίου Μέλαθρον, όπως είναι ευρέως γνωστό το κτίριο, αποτελούσε την κατοικία του φιλέλληνα Γερμανού επιχειρηματία και αρχαιολόγου Ερρίκου Σλήμαν. Σχεδιασμένο από τον Ερνέστο Τσίλερ, συγκαταλέγεται στα οικοδομήματα σπουδαίας αισθητικής. Εκεί όπου σήμερα λειτουργεί το αναψυκτήριο ήταν κάποτε το αμαξοστάσιο και ο στάβλος.
Ελάχιστα μέτρα πιο πέρα, το κτίριο της Βουλής, τα παλιά ανάκτορα που ανεγέρθηκαν για τον Όθωνα και την Αμαλία σε σχέδια του Γερμανού αρχιτέκτονα Φρίντριχ φον Γκέρτνερ. Να θυμίσουμε ότι το 1909 το κτίριο αποτέλεσε νοσοκομείο αλλά προσφέρθηκε και ως στέγη σε Μικρασιάτες πρόσφυγες και με απόφαση του Ελευθερίου Βενιζέλου, το 1935, μετατράπηκε σε χώρο στέγασης του Κοινοβουλίου.
Προτελευταία στάση η οδός Μέρλιν στο Κολωνάκι, μπροστά από το σημερινό Hondos Center, όπου κάποτε υπήρχε το κτίριο της Γκεστάπο. Για να θυμίζει όμως τις «μαύρες» σελίδες της Ιστορίας καθώς και πόσοι ελεύθεροι άνθρωποι χάθηκαν μέσα στον χώρο αυτό, έχει απομείνει μια πόρτα καθώς κι ένα μνημείο στο οποίο αναγράφεται η παρακάτω φράση: «Εδώ ήταν το κολαστήριο της Γκεστάπο 1941-1944».
Ολοκλήρωσα τη βόλτα περνώντας από το Μέγαρο Δεληγεώργη, στη διασταύρωση των οδών Ακαδημίας και Κανάρη, επίσης έργο του Τσίλερ.
Αυτά ήταν μερικά από τα πάμπολλα κρυμμένα μυστικά τα οποία μπορείς να ανακαλύψεις μέσω της εφαρμογής του Γερμανικού Ινστιτούτου. Επίσης, κάνοντας τον συγκεκριμένο περίπατο, σου παρέχεται η δυνατότητα να προσέξεις λεπτομέρειες που δύσκολα θα παρατηρούσες κατά τη διάρκεια της αγχωτικής καθημερινότητας. Βλέπεις την πόλη με άλλη ματιά, ανιχνεύεις και θαυμάζεις τα ίχνη της αρχιτεκτονικής, μαθαίνεις θετικές και αρνητικές πλευρές των γεγονότων, ενημερώνεσαι για σημεία και κτίρια και, φυσικά, έχεις την ευκαιρία να ανακαλύψεις την Αθήνα με την οπτική μιας ιστορικής περιπλάνησης.