Ξέρουμε τα πάντα για τον Κουρτ Βάιλ. Για την ένταξη του στην επιδραστική ομάδα «Novembergruppe», για το κίνημα του εξπρεσιονισμού το οποίο ακολούθησε, για τη συμπόρευσή του με τον Μπέρτολτ Μπρεχτ, αλλά και για το πώς κατάφερε να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στην κλασική και τη μοντέρνα μουσική.
Όντως, ξέρουμε τα πάντα για τον Κουρτ Βάιλ; Η αλήθεια είναι ότι από καιρού εις καιρόν εμφανίζονται στον αφρό των ημερών στοιχεία από την καλλιτεχνική δημιουργία του που αφήνουν ενεούς ακόμη και τους πλέον ακραιφνείς μελετητές του. Κάτι τέτοιο συνέβη πρόσφατα όταν βρέθηκαν οι παρτιτούρες για ένα άγνωστο μέχρι πρότινος τραγούδι του.
Πρόκειται για το κομμάτι «Lied vom weissen Käse» (σ.σ.: «Το τραγούδι του άσπρου τυριού»), το οποίο είχε γράψει για μια εκδήλωση την περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και το ερμήνευε η ηθοποιός και σύζυγός του Λότε Λένια. Οι παρτιτούρες βρέθηκαν στα αρχεία του Free University του Βερολίνου.
Αναμφίβολα πρόκειται για μια σημαντική ανακάλυψη γύρω από το έργο του Βάιλ. Η αλήθεια είναι ότι τέτοιου είδους ανακαλύψεις είναι σπάνιες, αλλά όχι απίθανες. Ακόμη και ο διευθυντής της κριτικής έκδοσης των έργων του Βάιλ, Έλμαρ Γιούκεμ, παραδέχθηκε πως όσο και αν ο ίδιος (και αρκετοί άλλοι) γνωρίζουν άριστα το έργο του συνθέτη, η αποκάλυψη αυτής της παρτιτούρας δεν μπορεί παρά τους αφήνει άφωνους.
Πάντως, υπάρχει μια λογική εξήγηση γιατί ανασύρονται από το παρελθόν τέτοιου είδους δημιουργίες. Ο Βάιλ αναγκάστηκε να φύγει από τη Γερμανία το 1933 υπό το φόβο της ανόδου του ναζισμού και έκτοτε τα περισσότερα γράμματα και χειρόγραφά του είτε κρύφτηκαν είτε καταστράφηκαν.
Η τελευταία σημαντική ανακάλυψη γύρω από το έργο του έρχεται από το μακρινό 1983, οπότε και η κουνιάδα του βρήκε κάποια πρώιμα έργα του.
Ο Γιούκεμ αναζητούσε στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου στοιχεία για το έργο «Happy End» (1929), έργο που ακολούθησε την «Οπερα της πεντάρας», όταν ο αρχειοφύλακας του έδειξε την παρτιτούρα. Στην αρχή δεν τον πίστεψε, αλλά μόλις την πήρε στα χέρια του και την εξέτασε, βρέθηκε μπροστά σε μια σημαντική ανακάλυψη. Κάπως έτσι ξεκίνησε η έρευνα γύρω από το πώς γράφτηκε το τραγούδι.
Η Λότε Λένια είχε κάποτε αναφέρει το συγκεκριμένο τραγούδι, αλλά με διαφορετικό τίτλο «Το τραγούδι της τυφλής κόρης». Τη δεκαετία του '60 προσπάθησε να το βρει, όμως, οι προσπάθειές της απέβησαν άκαρπες. Θεώρησε πως το πιθανότερο ήταν να είχε παραχωθεί σε κάποιο υπόγειο.
Ο Γιούκεμ αναζήτησε την απαρχή του τραγουδιού στον θεραπευτή Γιόσεφ Βάισενμπεργκ, ο οποίος την περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης ήταν ένας χαρισματικός Ευαγγελικός με φανατικούς πιστούς, καθώς υποσχόταν τη θεραπεία πολλών ασθενειών με τη χρήση της προσευχής και του... τυριού.
Κατά τον Γιούκεμ, ο Βάισενμπεργκ είχε δημιουργήσει μια ολόκληρη σέχτα και συχνά πυκνά έκανε την εμφάνισή του στα ταμπλόιντ της εποχής. Την ίδια περίοδο, ο Βάιλ άρχισε να χτίζει τη δική του φήμη στο Βερολίνο. Φαίνεται πως τότε έγραψε και το συγκεκριμένο τραγούδι.
Το κομμάτι μιλάει για την ιστορία ενός τυφλού κοριτσιού, το οποίο ο Βάισενμπεργκ δεν κατάφερε να θεραπεύσει. Μάλιστα, με τη γνωστή του σκωπτική διάθεση, ο Βάιλ γράφει στους στίχους πως το κορίτσι προτιμάει, τελικά, να μείνει τυφλό για να μην βλέπει τι συμβαίνει στον κόσμο.
Και, όντως, εκείνα τα ταραγμένα χρόνια πολλά άσχημα πράγματα άρχισαν να συμβαίνουν στον κόσμο και ειδικά τη Γερμανία. Ο Χίτλερ άρχισε να αποκτάει δύναμη, ενώ η Μεγάλη Ύφεση άφηνε τα σημάδια της. Επομένως, το τραγούδι ήταν πολύ άμεσο.
Το γιατί χάθηκε το τραγούδι, ίσως παραμείνει άγνωστο. Μια θεωρία λέει πως η Λένια το τραγούδησε μόλις μια-δύο φορές και έκτοτε έμεινε στα αζήτητα. Άλλωστε, εκεί την περίοδο ξεκινούσε να πρωταγωνιστεί στη διάσημη πλέον όπερα «Η άνοδος και πτώση της πόλης του Mahagonny».
Επίσης, το γεγονός ότι το τραγούδι δεν ηχογραφήθηκε ποτέ δεν πρέπει να θεωρείται παράξενο. Πολλές φορές, ο συνθέτης ήταν τόσο απασχολημένος που δεν προλάβαινε να κάνει καν αυτό το τόσο προφανές. Δεν είναι τυχαίο ότι ούτε καν τα σημαντικά του έργα -όπως το «Das Berliner Requiem»- δεν είχε βρει χρόνο να ηχογραφήσει.
Με πληροφορίες από New York Times