Προγραμματικές Δηλώσεις

1.

Προσηλώσεις. Θα επιμείνουμε, και πάλι, και πάντα, και ες αεί στους συγγραφείς, στους στοχαστές, στους συντρόφους στην αγωνία για την έκφραση του συνήθως άρρητου και ανείπωτου. Θα επιμείνουμε να επισημαίνουμε τάσεις στη λογοτεχνία και τον στοχασμό που κάνουν τον βίο αξιοπρεπή και μας θυμίζουν να μη λησμονούμε τη θνητότητά μας, πάει να πει την αδυσώπητη ροή των δευτερολέπτων. Ο André Breton διατεινόταν ότι η Ποίηση είναι το τραγούδι που ξεγελάει τον χρόνο. Ο Paul Valéry φρόντισε να μας διδάξει ότι ένα έργο τέχνης είναι η επεξεργασία ενός επιφωνήματος. Οι προσηλώσεις μας είναι γνωστές: ο Νίκος Καρούζος (φέτος, στις 28 Σεπτεμβρίου, συμπληρώνεται ένα τέταρτο του αιώνα από το Μεγάλο Φευγιό του) και ο Ζήσιμος Λορεντζάτος, στον τόμο του οποίου, με τίτλο Collectanea (εκδ. Δόμος), θητεύουμε και πάλι, καθώς και οι τολμηροί αενάως περιπλανώμενοι της μη συμμορφώσεως άγιοι της Beat Generation, αλλά και οι καταστασιακοί/situationnistes που, με αδιαφιλονίκητο leader τον Guy Debord, άνοιξαν τόσους και τόσους δρόμους, οι μεγάλοι τεχνίτες του νέου noir που γίνεται ολοένα και πιο σκληρό και αιχμηρό απέναντι στα δεινά που ταλανίζουν τον σημερινό κόσμο, και οι νέοι δημιουργοί που ξεκινάνε με καρδιά από φλόγα και μυαλό από πάγο, όπως το ήθελε ο μέγας πρωτοπόρος Kazimir Severinovich Malevich (από τον θάνατο του οποίου κύλησαν, φέτος, οκτώ ολόκληρες δεκαετίες).

2.

Προτιμήσεις. Όλο το υπόλοιπο του 2015, ας προτιμήσουμε εκείνα τα βιβλία που παραμένουν άφθαρτα – παράλληλα πάντα με την ανάγνωση καινούργιων έργων. Ας προτιμήσουμε την εκ νέου ερωτοτροπία μας με τον Μιγκέλ ντε Θερβάντες και τον Δον Κιχότε ντε λα Μάντσα (μτφρ. Μελίνα Παναγιωτίδου, εκδ. Εστία), μια ερωτοτροπία που αποτελεί το καλύτερο αντίδοτο στην αρρώστια του βλαμμένου νεοκυνισμού. Μας θυμίζουν, ο Θερβάντες και ο Κιχότε, ότι «ο καθείς είναι παιδί των έργων του» και ότι «απ' το νήμα κρίνεις και το κουβάρι». Ήξερε ο Θερβάντες, όπως μας θύμισε ο Guy Debord, ότι κάτω από ένα άθλιο πανωφόρι μπορεί και να κρύβεται ένας θεσπέσιος πότης, που σημαίνει ότι όποιος από τα φαινόμενα σπεύδει να κρίνει χάνει όχι μονάχα την ουσία αλλά και την απόλαυση και τον έρωτα και τη φιλία. Οι φαινομενικότητες είναι πάντα απατηλές, και θέλει πολλή και ευφυή προσπάθεια για να μη γλιστράς στην ολισθηρή τους, και ολέθρια, επιφάνεια. Ας προτιμήσουμε το ταξίδι στον χρόνο, και σε ό,τι εντούτοις δεν έχει φθείρει ο χρόνος, όπως φέρ᾽ ειπείν τη μελέτη του Φαίδρου του Πλάτωνα (μτφρ. Νίκος Σκουτερόπουλος, εκδ. Πόλις). «Επειδή η δύναμη του λόγου έγκειται στο να οδηγεί ψυχές», λέει ο Σωκράτης στον Φαίδρο, «όποιος σκοπεύει να γίνει ρήτορας πρέπει να κατ᾽ ανάγκην να γνωρίζει πόσοι τύποι ψυχής υπάρχουν. Υπάρχουν λοιπόν τόσοι και τόσοι τύποι αυτής κι αυτής της λογής, γι᾽ αυτό και άλλοι άνθρωποι γίνονται τέτοιοι κι άλλοι αλλιώτικοι. Με αυτές τις διακρίσεις δεδομένες, υπάρχουν πάλι τόσα και τόσα είδη λόγων, μιας ορισμένης λογής το καθένα. Έτσι, λοιπόν, μερικοί άνθρωποι γι᾽ αυτή και γι᾽ αυτή την αιτία πείθονται εύκολα από ορισμένους ρητορικούς λόγους σε ορισμένα πράγματα, μερικοί άλλοι πάλι, ενός τέτοιου και τέτοιου άλλου είδους, πείθονται δύσκολα».

3.

Προκαταβολές. Θα μιλήσουμε, και αυτήν τη σεζόν, εδώ στο Radio Bookspotting, για εκείνους του συγγραφείς που, με όχημα το noir, ασκούν δυνατή κοινωνική κριτική. Ξεχωρίζει, ολοένα και πιο πολύ, ο Γάλλος Caryl Férey (γεννημένος το 1967), παιδί του μετα-punk κομφούζιου και του Jean-Patrick Manchette (1942-1995), ανίψι και άξιος συνάδελφος του James Ellroy. Με άνεση, ο Férey συνδυάζει την ακρίβεια με την ποίηση, την καταιγιστική δράση με την ανάπτυξη τσαλακωμένων χαρακτήρων, τον εκθειασμό των γυναικών με την επιμονή στις μάχες που δίνουν, άντρες και γυναίκες, για την αξιοπρέπεια. Καταβροχθίζω, αυτές τις μέρες, και τις νύχτες, το μυθιστόρημα Χάκα (μτφρ. Αργυρώ Μακάρωφ, εκδ. Άγρα), όπου γίνεται το σώσε, το έλα-να-δεις, και ο κακός χαμός μαζί. Ο ήρωας, ο Τζακ Φιτζέραλντ (σαφής αναφορά στον συγγραφέα του Μεγάλου Γκάτσμπι και του Τρυφερή είναι η νύχτα) είναι «ένας κακός επιζών, κάποιος που θαλασσοπορούσε σε ταραγμένα νερά, και που, ελλείψει βεβαιοτήτων, καλλιεργούσε έναν άσκοπο και θλιβερό μύθο». Κι ακόμα: «Ήταν αδιάφθορος, πολύ απόμακρος από τα υλικά αγαθά για να συμβιβαστεί», προικισμένος, ή καταραμένος, με μια τρυφερότητα που «ούρλιαζε για να βρει διέξοδο από κει μέσα». Ο Caryl Férey ξέρει να μιλάει για τη βία και για τον θάνατο, ξέρει να ανατέμνει την απόγνωση, ξέρει να τα βάζει ζόρικα με την αθλιότητα και την αδικία, ξέρει να ανθίσταται στον εξευτελισμό. Ξέρει να ζει, γι' αυτό και ξέρει να γράφει.

Τα βιβλία της εικόνας:
1. Ζήσιμος Λορεντζάτος, Collectanea, Εκδόσεις Δόμος,  Σελίδες: 795

2. Πλάτων, Φαίδρος,  Μτφρ.: Νίκος Σκουτερόπουλος, Εκδόσεις Πόλις, Σελίδες: 209

3. Caryl Férey, Χάκα, Μτφρ.: Αργυρώ Μακάρωφ, Εκδόσεις Άγρα, Σελίδες: 406

radiobookspotting.blogspot.gr/