Αίγυπτος περί το 1950, νεαρός φελάχος
Η έκθεση Ταξιδιώτης φωτογράφος, η αναδρομική έκθεση του φωτογράφου Δημήτρη Παπαδήμου που παρουσίασε για πρώτη φορά το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης στο Μέγαρο Εϋνάρδου στην Αθήνα τον Ιανουάριο του 2012, μεταφέρθηκε από τις 16 Μαΐου 2012 στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ (Βίλα Καπαντζή, Βασιλίσσης Όλγας 108). Η έκθεση δίνει μια εικόνα του έργου του Παπαδήμου από τα πρώτα χρόνια της ενασχόλησής του με τη φωτογραφία, στην Αίγυπτο την περίοδο του πολέμου, μέχρι και το 1980.
Με περισσότερες από 200 φωτογραφίες, η έκθεση παρουσιάζει στο κοινό έναν καλλιτέχνη καταξιωμένο και γνωστό στην εποχή του, άγνωστο όμως στο σημερινό κοινό της ελληνικής φωτογραφίας. Μέσα από ένα υλικό που χρονικά καλύπτει τέσσερις δεκαετίες και γεωγραφικά τη λεκάνη της Μεσογείου, με έμφαση στην Αίγυπτο και την Ελλάδα, η έκθεση καλεί σε μια προσεκτική εκ νέου ανάγνωση του έργου του Παπαδήμου, που έχει σαν βασικό του άξονα τον άνθρωπο και τα έργα του.
Η έκθεση αντικατοπτρίζει την έκταση και την ποικιλία του πλούσιου αρχείου του φωτογράφου. Τοπία και άνθρωποι από την έρημο, τον Νείλο, το Σινά, την Γκάνα, την Κύπρο, την ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα. Η περίοδος του πολέμου αποτυπώνεται από τον φακό του Παπαδήμου με σκηνές από τη Μέση Ανατολή, το Ρίμινι και τα Δεκεμβριανά. Ιδιαίτερη ενότητα της έκθεσης συνιστούν τα πορτραίτα ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών και συγγραφέων, όπως των Μίνου Αργυράκη, Γιάννη Τσαρούχη, Ναταλίας Μελά, Έλλης Λαμπέτη, Γιώργου Σεφέρη, Λώρενς Ντάρρελ, Ζάν Κοκτώ και πολλών άλλων.
Ο Παπαδήμος γεννήθηκε στο Κάιρο το 1918, μέσα στην ανθούσα εκεί ελληνική παροικία. Με τη φωτογραφία πειραματίστηκε από τα εφηβικά του χρόνια και από νωρίς εκδήλωσε την επιθυμία να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο. Συστηματικά, όμως, ασχολήθηκε με τη φωτογραφία στα χρόνια της υπηρεσίας του ως στρατιωτικού φωτογράφου στις Ελληνικές Δυνάμεις Μέσης Ανατολής και στο Γραφείο Τύπου της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης. Με τη λήξη του πολέμου και την τραγωδία των Δεκεμβριανών, που αποτύπωσε με τον φακό του, ο Παπαδήμος ξεκίνησε ένα νέο κεφάλαιο που συνδύασε τα δύο του πάθη: το ταξίδι και τη φωτογραφία. Κατά τη διάρκεια μιας μεστής σε δουλειά δεκαετίας (1946-1956) και λίγο πριν από τη μόνιμη εγκατάστασή του στην Ελλάδα, ο Παπαδήμος ταξίδεψε στην Αίγυπτο, τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή και κατέγραψε τον άνθρωπο και τα έργα του – με ματιά βαθιά ανθρώπινη, αποφεύγοντας τη γραφικότητα. Από τη δουλειά του και τη συνεργασία του με βρετανούς, κυρίως, συγγραφείς προέκυψαν εκθέσεις και εικονογραφημένα ταξιδιωτικά βιβλία. Παράλληλα, ασχολήθηκε επαγγελματικά και με τον κινηματογράφο, ως φωτογράφος ή βοηθός παραγωγής.
Από το 1956 μέχρι και το 1980 και με ορμητήριο την Αθήνα, ταξίδεψε και φωτογράφισε –εξαντλητικά θα έλεγε κανείς– την Ελλάδα. Ήδη από το 1956 υπήρξε συνεργάτης του περιοδικού Εικόνες και αργότερα των περιοδικών Ηώς και Ταχυδρόμος, ενώ παράλληλα συνεργάστηκε με τον ΕΟΤ και το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης. Το επιστέγασμα της φωτογραφικής του δραστηριότητας υπήρξε η έκδοση του λευκώματος με τίτλο Η Ελλάδα που Φεύγει, το 1974 από τις εκδόσεις Ολκός.
Το σύνολο του έργου του απόκειται ως αρχείο Δημήτρη Παπαδήμου στο Φωτογραφικό Αρχείο του ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ και αριθμεί περίπου 65.000 αρνητικά και τα αντίστοιχά τους κοντάκτ. Η γενναιόδωρη κατάθεση του υλικού έγινε τμηματικά: ξεκίνησε τα έτη 1992 και 1993 από τον ίδιο και συνεχίστηκε μετά το θάνατό του το 1994, με δωρεές της χήρας του Λιάνας Παπαδήμου και του γιου του Γιάννη.
Την έκθεση συνοδεύει εκτενές φωτογραφικό λεύκωμα με 504 φωτογραφίες και κείμενα του Κωστή Λιόντη, της Ματθίλδης Πυρλή, της Βασιλικής Χατζηγεωργίου και της Heba Farid.
Άφιξη αντιπροσώπων στο Κάιρο για τη συδιάσκεψη του Λιβάνου, Μάιος 1944, Στέφανος Σαράφης και Μιλτιάδης Πορφυρογένης
Λεμεσός 1949, στο λιμάνι
Ύδρα, περί το 1962, υδροφόρα
Η έκθεση στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκς του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τράπεζας στη Βίλα Καπαντζή, Βασ. Όλγας 108, θα διαρκέσει έως την Παρασκευή 27 Ιουλίου 2012 και θα λειτουργεί ως εξής:
μέχρι την Παρασκευή 15 Ιουνίου, χειμερινό ωράριο: Τρίτη 9:00-16:00, Τετάρτη & Πέμπτη 14:00-21:00, Παρασκευή, Σάββατο & Κυριακή 10:00-18:00 (Δευτέρα κλειστά) και
από τη Δευτέρα 18 Ιουνίου και εξής, θερινό ωράριο: Δευτέρα & Τρίτη 14:00-21:00, Τετάρτη, Πέμπτη & Παρασκευή 9:00-16:00.
Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό.
σχόλια