Τι σας έκανε να επιλέξετε το Cuba libre;
Το Αγγέλων Βήμα είναι εξ αρχής ένας τόπος συνάντησης Ανατολής-Δύσης μέσα από την τέχνη και τον πολιτισμό. Το έργο CUBA LIBRE του Κουβανού συγγραφέα Nilo Cruz (που φέρει τον αρχικό τίτλο "Δυο αδελφές κι ένα πιάνο") ένα έντονα ρεαλιστικό, αλλά συνάμα ποιητικό και πολιτικό δράμα με έντονο το ερωτικό στοιχείο, επιλέχθηκε για μια σειρά λόγων. Καταρχάς γιατί είναι ένα πολύ καλογραμμένο έργο ενός συγγραφέα παντελώς άγνωστου και πρωτοεμφανιζόμενου στην Ελλάδα. Άγνωστου παρά το ότι ήταν ο πρώτος –και μέχρι σήμερα και ο μόνος - Λατινοαμερικάνος που έχει βραβευτεί με Πούλιτζερ και μάλιστα χωρίς κανένα μέλος της Επιτροπής των βραβείων να έχει δει παράσταση έργου του, αλλά μόνο χάρη στη δύναμη των κειμένων του. Επιπλέον, ο Cruz προέρχεται από μία χώρα, την Κούβα, που είναι θεατρικά "παρθένα" για τον Έλληνα θεατή. Έτσι, το έργο αυτό συγκέντρωνε τα τρία στοιχεία που μας ενδιαφέρουν όταν φτιάχνουμε το δραματολόγιό μας, δηλαδή ότι ήταν ένα καλό έργο άξιου, βραβευμένου και πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, ότι είχε φρέσκια θεατρική ματιά και τέλος ότι προερχόταν από έναν τόπο που η φωνή του ή δεν ακούγεται συχνά ή δεν ακούγεται καθόλου στα θεατρικά μας πράγματα. Επίσης, επειδή το θέμα του ταίριαζε απόλυτα με τη θεματική ενότητα που είχαμε σχεδιάσει για την περίοδο 2011-2012 με γενικό τίτλο "Όλοι Γύρω από Ένα Πιάνο". Τίτλος, βέβαια, μεταφορικός γιατί ο στόχος της ενότητας ήταν να αναζητήσει, μέσα από τα τέσσερα θεατρικά έργα που περιέλαβε, την ιαματική επίδραση της Τέχνης στην ψυχή του ανθρώπου, τη δύναμη της Ουτοπίας ακόμη και σήμερα και τη δυνατότητα για νίκη του ανθρώπινου πείσματος κόντρα στις εξωτερικές θύελλες. Κίνητρο στην επιλογή αυτής της θεματικής ενότητας ήταν η σημερινή συγκυρία και η δηλωμένη ανάγκη του σημερινού, ταλαιπωρημένου ανθρώπου να στραφεί μέσα του, αλλά και να αναζητήσει "εργαλεία" ανακούφισης από τις καθημερινές αντιξοότητες. Σαν τέτοιο αποτελεσματικό εργαλείο, εμείς θελήσαμε, μέσα από τις παραστάσεις της φετινής θεματικής μας ενότητας να τού προτείνουμε.
Οπότε, στην ελληνική παράσταση του CUBA LIBRE, που διανθίζεται από εξωτική μουσική και χορό, υπάρχουν στοιχεία με τα οποία οι Έλληνες θεατές θα ταυτιστούν;
Η μουσική και ο χορός που αποτελούν ένα τονισμένο στοιχείο του έργου και της παράστασής μας υπάρχουν όχι για να δοθεί εξωτικός χαρακτήρας στο έργο ή στην παράσταση, αλλά επειδή αυτά τα δύο, δηλαδή η μουσική και ο χορός, μαζί και με το γράψιμο (με μία λέξη η Τέχνη, όπως λέγαμε και παραπάνω), αποτελούν τα μοναδικά διαθέσιμα εργαλεία και τα μοναδικά όπλα επιβίωσης των δύο ηρωίδων μέσα σε συνθήκες εγκλεισμού, ψυχικής και σωματικής βίας και πλήρους απώλειας στηριγμάτων. Κι αυτές οι δύο νέες, όμορφες, έξυπνες, ταλαντούχες, δημιουργικές και άκρως ερωτικές γυναίκες είναι αποφασισμένες να επιβιώσουν. Μέσα από τη μουσική, το χορό και το γράψιμο και έχοντας ως μόνο στήριγμα η μία την άλλη -μια και έχουν εγκαταλειφθεί από πατέρα και σύζυγο- το παλεύουν μέχρι τέλους. Και δεν υπάρχει το παραμικρό στοιχείο εξωτισμού σε αυτό τον ολότελα άνισο αγώνα τους που αποδίδει η παράσταση σε ζουμερή σκηνοθεσία και μουσικές διαλεγμένες από την Αναστασία Ρεβή, σκηνικά και κοστούμια από τη Μαρία Κονομή, φώτα από το Γιάννη Κατσαρή και μετάφραση από εμένα. Στους ρόλους των ηρωίδων και των ηρώων της ιστορίας, οι θεατές μας θα απολαύσουν τους Παναγιώτα Βλαντή, Αργύρη Γκαγκάνη, Αντιγόνη Δρακουλάκη και Αντώνη Καρυστινό. Όσον αφορά το θέμα της ταύτισης των Ελλήνων θεατών με τους χαρακτήρες του έργου, είναι γνωστό ότι όλοι οι Έλληνες έχουν ζήσει οι ίδιοι ή οι πατεράδες και οι μανάδες τους ή οι παλιοί-παλιοί παππούδες τους σε συνθήκες παγίδευσης και φίμωσης είτε πολύ παλιότερα στο χρόνο, είτε σχετικά πρόσφατα. Αναγνωρίζουν, επομένως, το πρόβλημα όταν το δουν και γνωρίζουν ότι, σε ανάλογες συνθήκες επιβολής βίας, και οι ίδιοι τους κατέφυγαν στην Τέχνη ως μόνο και ενστικτώδες όπλο επιβίωσης. Αυτό δεν έκαναν ως φυσική και μοναδική αντίσταση σε καιρούς δύσκολους; Δε μαζεύονταν και τραγουδούσαν κρυφά τα απαγορευμένα τραγούδια, δεν κυκλοφορούσαν χέρι με χέρι απαγορευμένα ποιήματα ή φυγάδευαν στο εξωτερικό κείμενα με τα οποία κάποιο καθεστώς δεν συμφωνούσε "απόλυτα"; Η ταύτιση, επομένως, των Ελλήνων θεατών με τους χαρακτήρες του CUBA LIBRE είναι δεδομένη και αυτονόητη και, μάλιστα, σε πολύ πιο έντονο βαθμό από ό,τι θα περίμενε κανείς.
Αγγέλων Βήμα, Σατωβριάνδου 36, Ομόνοια 210-5242211/13
σχόλια