Μila greeklish elefthera. Arkei na mi les mlks

Μila greeklish elefthera. Arkei na mi les mlks Facebook Twitter
31

Ο Φοίβος Παναγιωτίδης είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Essex και καθηγητής γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Το βιβλίο του με τίτλο «Μίλα μου για Γλώσσα» είναι μία μικρή εισαγωγή στη γλωσσολογία για όσους βαριούνται τη γλωσσολογία, μία απολαυστική ανάλυση του γλωσσικού φαινομένου –κυρίως της ελληνικής γλώσσας- σε σύντομα κεφάλαια που διαβάζεται «μονορούφι» και δεν έχει καμία σχέση με αυτό που φαντάζεσαι όταν ακούς την τρομακτική φράση «γλωσσική επιστήμη». Τον πετύχαμε μεταξύ Αμερικής και Κύπρου και μας έλυσε (σχεδόν) όλες τις απορίες μας.

— Πόσο καιρό ασχολείστε με τη γλώσσα; Τι σας έχει προσφέρει αυτό;

Κανονικά εδώ απαντάμε "με τη γλώσσα ασχολούμαι από μικρό παιδί", ε; Αλλά μπα. Πρωτοενδιαφέρθηκα κάπως στη Β' Λυκείου, αλλά ως φοιτητής δεν ήξερα αν προτιμούσα να ασχοληθώ με τη λογοτεχνία. Τελικά, στράφηκα στη Γλωσσολογία χάρη στον Γ. Μπαμπινιώτη και στη Δ. Θεοφανοπούλου-Κοντού, ενώ την οριστική ώθηση προς τα εκεί μού την έδωσε, με πλάγιο τρόπο, μια συμβουλή του Γ. Γιατρομανωλάκη.
Η Γλωσσολογία μού έχει προσφέρει χαρά και το ωραίο ταξίδι. Είμαι πάρα πολύ τυχερός που κάνω τη δουλειά που μου αρέσει, κι αυτό χάρη σε μια υποτροφία του ΙΚΥ και στην υποστήριξη των δικών μου ανθρώπων.

— Έχουν κοινή καταγωγή οι γλώσσες;

Δεν ξέρουμε. Μάλλον όχι. Η εικασία ότι οι γλώσσες έχουνε κοινή καταγωγή έχει χρησιμοποιηθεί για να εξηγήσουμε τις εντυπωσιακές κατά βάθος ομοιότητες μεταξύ των γλωσσών. Από την άλλη, νέες γλώσσες δημιουργούνται συνεχώς, όπως οι κρεολές, και δημιουργούνται από ευτελή και περιορισμένα υλικά. Και αυτές οι γλώσσες είναι κατά βάθος όπως όλες οι άλλες, οι -- ας πούμε -- προγονικές.Τα ελληνικά έχουνε γραφτεί με αραβική γραφή στη Μικρασία, με κυριλλική γραφή στην πρώην ΕΣΣΔ, με απλοποιημένη ορθογράφηση, με λατινικούς χαρακτήρες (τα λεγόμενα φραγκολεβαντίνικα ή φραγκοχιώτικα). Όσο τα γκρήκλις παραμένουν μια εναλλακτική γραφή της γλώσσας σε περιορισμένα μέσα, π.χ. sms και κοινωνικά μέσα δικτύωσης, δε θα υπάρξει πρόβλημα. Αυτό που με ανησυχεί περισσότερο από τα γκρήκλις είναι η κατρακύλα του εγγραμματισμού που προσφέρει το ελληνικό σχολείο. Εκεί υπάρχει σοβαρό πρόβλημα, όντως.

Τα ελληνικά έχουνε γραφτεί με αραβική γραφή στη Μικρασία, με κυριλλική γραφή στην πρώην ΕΣΣΔ, με απλοποιημένη ορθογράφηση, με λατινικούς χαρακτήρες (τα λεγόμενα φραγκολεβαντίνικα ή φραγκοχιώτικα). Όσο τα γκρήκλις παραμένουν μια εναλλακτική γραφή της γλώσσας σε περιορισμένα μέσα, π.χ. sms και κοινωνικά μέσα δικτύωσης, δε θα υπάρξει πρόβλημα. Αυτό που με ανησυχεί περισσότερο από τα γκρήκλις είναι η κατρακύλα του εγγραμματισμού που προσφέρει το ελληνικό σχολείο. Εκεί υπάρχει σοβαρό πρόβλημα, όντως.

— Υπάρχουν γλώσσες πιο πολύπλοκες και πιο απλές;

Όχι. Όλες οι γλώσσες είναι εξίσου πολύπλοκες, σε διαφορετικά επίπεδα ωστόσο: άλλη έχει πολύπλοκη μορφολογία και δεκάδες ρηματικούς τύπους, άλλη αυστηρούς κανόνες σχηματισμού προτάσεων κτλ. Όλες οι γλώσσες είναι εξίσου πολύπλοκες γιατί δεν αποτελούν πολιτισμικές κατασκευές (όπως το χρήμα), ώστε να αντανακλούν την οργάνωση του πολιτισμού που τις ομιλεί, παρά είναι προϊόντα της έμφυτης ικανότητάς μας για γλώσσα (της Καθολικής Γραμματικής) όπως αυτή πραγματώνεται σε ένα κοινωνικό περιβάλλον.

— Πώς γεννιέται και πόσο ζει μια γλώσσα;

Η γλώσσα ως στοιχείο πολιτισμικής παράδοσης ζει τόσο όσο το επιθυμεί (ας πούμε) ο πολιτισμός της: οι Ιταλοί δε θεωρούν ότι μιλάνε νεολατινικά εδώ και αιώνες. Όσον αφορά τη γλώσσα καθεαυτή τώρα, κάθε παιδί που κατακτά γλώσσα την επανοικοδομεί από την αρχή, οδηγούμενο από την έμφυτη ικανότητα του ανθρώπινου είδους για γλώσσα (την Καθολική Γραμματική) και με βάση τα γλωσσικά δεδομένα που ακούει γύρω του. Τα υπόλοιπα τα λέω στο σχετικό κεφάλαιο του βιβλίου...

— Τι σημαίνει ορθή χρήση της γλώσσας;

Η χρήση της γλώσσας με δόκιμο τρόπο, δηλαδή με βάση κάποιες κοινωνικά καθορισμένες νόρμες. Εδώ μπαίνει και η θεμελιώδης διάκριση μεταξύ δόκιμου και γραμματικού: γραμματικό είναι ό,τι βρίσκεται σε αρμονία με την ενδιάθετη γραμματική κάθε φυσικού ομιλητή, με τους κανόνες της μητρικής γλώσσας του που έχει στο κεφάλι του.

— Υπάρχουν κριτήρια σύμφωνα με τα οποία συμπεριλαμβάνεται μια νέα λέξη σε λεξικό; Και γιατί το «σκέψιμο» της Καλομοίρας είναι λάθος λέξη;

Κριτήρια υπάρχουν αλλά θα πρέπει να ρωτήσετε λεξικολόγους για να σας τα συνοψίσουν. Ξέρω πάντως ότι διαφορετικοί λεξικογράφοι χρησιμοποιούν διαφορετικά κριτήρια συμπερίληψης μιας λέξης στο λεξικό τους. Το "σκέψιμο", αν και μορφολογικά ομαλό, όπως είναι το "πήξιμο", μάλλον δεν έχουμε τι να το κάνουμε. Έτσι, ενώ δίπλα στην "πήξη" υπάρχει και το "πήξιμο", το αποτέλεσμα της πήξης ή η διαδικασία της πήξης, η αναλογία δεν εφαρμόζεται στο "σκέψη" και το "σκέψιμο" ως, ξέρω ’γω, το αποτέλεσμα της διαδικασίας σκέψης. Το πώς και γιατί ακριβώς συμβαίνει αυτό είναι ένα από τα πιο χοτ ζητήματα της μορφολογίας.

— Τα λάθη δεν είναι αυτά που κάνουν τη γλώσσα πιο γοητευτική;

Έχω αφιερώσει τρία ολόκληρα κεφάλαια σε φαινόμενα που τσουβαλιάζουμε μαζί ως "γλωσσικά λάθη". Μιλήσεις εγώ εάν έτσι, γοητειακό φαίνομαι εγώ; Αν πάλι θέλουμε να θεωρούμε τις αποκλίσεις από τη νόρμα "λάθη", ε ναι, αυτά τα λεγόμενα λάθη μπορεί να γίνουν γοητευτικά υπό κατάλληλες συνθήκες. Ή πολύ αστεία, επίσης.

— Πόσο ελληνική «αρρώστια» είναι η «ορθή χρήση της γλώσσας»;

Καθόλου ελληνική αποκλειστικότητα δεν είναι. Η ενασχόληση με την ορθή χρήση της γλώσσας απαντά (ή απαντάται -- δεν ξέρω) ακόμα και σε κοινωνίες τροφοσυλλεκτών, στα πλαίσια θρησκευτικών τελετών κτλ. Άλλωστε, το πώς μιλάμε μαρτυρεί πολλά για το ποιοι είμαστε και -- σε ιεραρχικές κοινωνίες -- για το πόση εξουσία κατέχουμε, αν έχουμε προνόμια ή χρήμα, πόσο κοντά βρισκόμαστε σε κάποια αυθεντία κτλ. Η ορθοέπεια είναι συνήθως ζήτημα κοινωνικό και όχι καθαρά γλωσσικό. Πάντως η μέριμνα για την ακριβολογία και την καίρια έκφραση είναι τελικά στοιχείο και διανοητικής πειθαρχίας αλλά και λογοτεχνικής δεινότητας.

— Μπορείς να μιλάς για λάθος χρήση της γλώσσας όταν πρόκειται για τοπική διάλεκτο που δεν υπάρχει σε κανένα λεξικό και δεν δομείται βάσει γραμματικών και συντακτικών κανόνων;

Οι τοπικές διάλεκτοι και οι κοινωνιόλεκτοι είναι κανονικότατες γλωσσικές ποικιλίες με κανόνες, πλήρεις και τέλειες φυσικές γλωσσικές ποικιλίες. Το ότι δεν έχουνε καθεστώς επίσημης γλώσσας είναι αποτέλεσμα ιστορικών γεγονότων, κοινωνικών διεργασιών, λόγιας παραγωγής κτλ. Μην ξεχνάτε π.χ. ότι η δημοτική είναι σύνθεση μοραΐτικων (λόγω ελληνικής επικράτειας μέχρι το 1881), επτανησιακών (λόγω των λογίων της Επτανήσου) και κρητικών (λόγω της γραπτής λογοτεχνικής παράδοσης της Κρητικής Αναγέννησης).

Μila greeklish elefthera. Arkei na mi les mlks Facebook Twitter
Φοίβος Παναγιωτίδης, διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Essex

 

— Γιατί οι διάλεκτοι θεωρούνται «ταμπού» σχεδόν σε κάθε χώρα;

Δε θεωρούνται παντού ταμπού. Οι διάλεκτοι απαξιώνονται συνήθως σε συγκεντρωτικά κράτη. Επίσης, κοινωνίες που προσπαθούν να επιβάλουν μονοειδή γλωσσική ταυτότητα, κυρίως μέσα σε εθνικά κράτη, δε βλέπουνε με καλό μάτι τις διαλέκτους. Τέλος, σε κοινωνίες όπου κοινωνικές-ταξικές και γλωσσικές διαφορές συσχετίζονται έντονα, αν μιλάς μια άλφα διάλεκτο στιγματίζεσαι. Το αντίδοτο σε όλα αυτά είναι να γίνουν οι διάλεκτοι παράγοντες τοπικής περηφάνιας και πολιτισμικού πλούτου, να καταστούν δείκτες αυτοπροσδιορισμού: έτσι οερμανοελβετοί χρησιμοποιούν με καμάρι τη διάλεκτό τους και την καλλιεργούν, ενώ παράλληλα χρησιμοποιούν τη στάνταρ γερμανική σε επίσημες περιστάσεις.

Η εικασία ότι οι γλώσσες έχουνε κοινή καταγωγή έχει χρησιμοποιηθεί για να εξηγήσουμε τις εντυπωσιακές κατά βάθος ομοιότητες μεταξύ των γλωσσών. Από την άλλη, νέες γλώσσες δημιουργούνται συνεχώς, όπως οι κρεολές, και δημιουργούνται από ευτελή και περιορισμένα υλικά. Και αυτές οι γλώσσες είναι κατά βάθος όπως όλες οι άλλες, οι -- ας πούμε -- προγονικές.

— Η γλωσσολογία τι είναι ακριβώς; Και τι η ψευδογλωσσολογία;

Νομίζω ότι η διαφορά τους είναι κάπως σαν αυτή μεταξύ αστρονομίας και αστρολογίας. Η αστρολογία είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα, ιδίως αν βασανίζεται κανείς από χρήμα-τύχη-έρωτα. Όπως και η ψευδογλωσσολογία, η αστρολογία μπορεί να ερμηνεύσει τα πάντα (άρα τίποτα), επαληθεύεται πάντοτε (άρα ποτέ) και δεν ασχολείται ιδιαιτέρως με εμπειρικά δεδομένα -- θυμηθείτε λ.χ. τι έγινε με τον Οφιούχο, που μπήκε "ξαφνικά" στην εκλειπτική και τους απορρύθμισε τον δωδεκαμελή ζωδιακό κύκλο. Έτσι και οι ψευδογλωσσολόγοι: πιάνονται από τρεις τύπους που μπορεί και να μοιάζουν, και ισχυρίζονται ότι οι Έλληνες αποίκισαν τον Καναδά.

— Πώς δημιουργούνται οι κανόνες σε μία γλώσσα που αλλάζει συνεχώς; Και ποιος τους φτιάχνει;

Η γλώσσα ως υπόρρητοι κανόνες της ενδιάθετης γραμματικής δεν υπάρχει έξω από τους ομιλητές. Στο μυαλό κάθε ομιλητή οι γλωσσικοί κανόνες προκύπτουν από την αλληλεπίδραση της έμφυτης ικανότητάς μας για γλώσσα (της Καθολικής Γραμματικής) με τα γλωσσικά δεδομένα γύρω μας, μια διαδικασία που ολοκληρώνεται μέσα στα πρώτα 5 περίπου χρόνια της ζωής μας. Παρόμοιες διαδικασίες σχηματίζουν τους κανόνες της οπτικής αντίληψης και της μουσικής μας αντίληψης.

— Πόσο δύσκολη είναι η γλωσσολογία;

Αρκετά. Η θεωρητική γλωσσολογία μεθοδολογικά, αναλυτικά και όσον αφορά τον βαθμό αφαίρεσης που προϋποθέτει θυμίζει αρκετά τη Χημεία. Τώρα, η βασική δυσκολία όλων των κλάδων της Γλωσσολογίας έγκειται στο ότι το αντικείμενό της είναι πανανθρώπινο και συνεπώς όλοι έχουνε γνώμη γι' αυτό, έστω και αν αγνοούν βασικές μεθοδολογικές αρχές ή και ανακαλύψεις των γλωσσικών επιστημών: ψυχολόγοι, ανθρωπολόγοι, κοινωνικοί επιστήμονες και όλοι μας. Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει σε μικρότερο βαθμό με την Ιστορία αλλά καθόλου στην περίπτωση λ.χ. της βιοχημείας.

— Πόσο έχει αλλάξει η γλώσσα τα τελευταία 30 χρόνια; Με ποιον τρόπο;

Κάθε ερώτηση και δοκίμιο -- χαίρομαι που είστε τόσο διαβασμένος... Γενικά η ελληνική αλλάζει αργά, και όχι μόνο λόγω της τροχοπέδης της λόγιας παράδοσης. Νομίζω όμως ότι τα τελευταία 30 χρόνια έχουμε καλύτερα μέσα καταγραφής της μικροδιαφοροποίησης και των αργών αυτών αλλαγών -- έχουμε το slang.gr, αν μη τι άλλο... Υπάρχουν πάντως ενδείξεις αργής μορφοσυντακτικής αλλαγής (στα τριτόκλιτα επίθετα, με το 'παίζω' ως 'υπάρχω', με την παγίωση λόγιων και ψευδολόγιων ρηματικών καταλήξεων, την νέα ακλισία ξένων λέξεων σε -ο και -α κτλ.), αλλά πράγματι εδώ χρειάζεται ολόκληρο δοκίμιο...

— Η νοηματική είναι «κανονική» γλώσσα;

Δεν υπάρχει μόνο μία νοηματική γλώσσα. Οι νοηματικές γλώσσες είναι κανονικές φυσικές γλώσσες. Με φωνολογία (οπτικοχωρική), μορφολογία, σύνταξη -- με τα όλα τους. Αυτή είναι μια από τις σπουδαίες ανακαλύψεις της Γλωσσολογίας τον 20ο αιώνα, διατείνομαι στο βιβλίο.

— Είναι όντως πιο πλούσια η ελληνική γλώσσα σε σχέση με κάποια άλλη ευρωπαϊκή;

Δώστε μου ορισμό του "πλούσια". Αν μιλάμε για λέξεις, οι λέξεις είναι δανεικές. Κι αγύριστες.

— Πόσο επηρεάζει το περιβάλλον την εξέλιξη της γλώσσας;

Πόσο επηρεάζει το περιβάλλον την εξέλιξη του ανθρώπινου σώματος. Δεν υπεκφεύγω: η απάντηση είναι αντίστοιχης φύσης και εξίσου τρομερά σύνθετη.

— Η γνώση ξένων γλωσσών σε βοηθάει να εκφράζεσαι πιο εύκολα ή πιο σωστά στη μητρική σου γλώσσα;

Η γνώση ξένων γλωσσών οξύνει το μεταγλωσσικό μας αισθητήριο και μας βοηθάει να εκφραζόμαστε πιο καίρια ίσως. Αυτό το πολυσατιρισμένο "πώς το λέμε στο ελλήνικος", σαν της θείας από το Σικάγο, είναι δείγμα αυτού του ανοίγματος που σου δίνει κάθε νέα γλώσσα.

 

— Σε κάνουν πιο έξυπνο;

Ο Christopher, ένας savant με βαριά νοητική υστέρηση, μιλάει πάνω από 20 γλώσσες.

— Είναι μεγάλο προνόμιο να μεγαλώνεις με διγλωσσία;

Πολιτισμικά και όσον αφορά την προσωπική σου ανάπτυξη, ναι, αναμφισβήτητα. Μη λησμονείτε ότι έξω από τα μονόγλωσσα εθνικά κράτη, μια μεγάλη μερίδα του ανθρώπινου γένους είναι εκ γενετής δίγλωσση.

— Γιατί σχεδόν όλα τα νέα ουσιαστικά που προέρχονται από ξένες λέξεις είναι ουδετέρου γένους;

Όχι τα έμψυχα: ο ανιματέρ είναι αρσενικό, η σταρ και θηλυκό. Το τρακτέρ είναι ουδέτερο, όπως και το ρούτερ. Ή ο ρούτερ; Το γένος είναι πολύπλοκη υπόθεση: συσχετίζει την κατηγορία έμψυχο και την κατηγορία φυσικό γένος με το τι κατάληξη παίρνει το ουσιαστικό. Συνεπώς ό,τι άψυχο τελειώνει σε σύμφωνο πάει στο "λοιπά", στο ουδέτερο γένος. Πολλές φορές πάλι το γένος καθορίζεται αναλογικά: ο κομπιούτερ κατά το "ο υπολογιστής". Για το γένος στα ελληνικά υπάρχει πάντως το ωραιότατο βιβλίο "Γένος" των Α. Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Α. Ράλλη και Δ. Χειλά-Μαρκοπούλου.

— Είναι ζημιά για την ελληνική γλώσσα τα greeklish;

Τα ελληνικά έχουνε γραφτεί με αραβική γραφή στη Μικρασία, με κυριλλική γραφή στην πρώην ΕΣΣΔ, με απλοποιημένη ορθογράφηση, με λατινικούς χαρακτήρες (τα λεγόμενα φραγκολεβαντίνικα ή φραγκοχιώτικα). Όσο τα γκρήκλις παραμένουν μια εναλλακτική γραφή της γλώσσας σε περιορισμένα μέσα, π.χ. sms και κοινωνικά μέσα δικτύωσης, δε θα υπάρξει πρόβλημα. Αυτό που με ανησυχεί περισσότερο από τα γκρήκλις είναι η κατρακύλα του εγγραμματισμού που προσφέρει το ελληνικό σχολείο. Εκεί υπάρχει σοβαρό πρόβλημα, όντως.

 

— Υπάρχουν «λογικές» γλώσσες;

Ναι, κάτι τεχνητές και άκρως δύσχρηστες γλώσσες, τις συζητάει ο Έκο στο σχετικό βιβλίο του. Οι φυσικές γλώσσες έχουνε τους δικούς τους κανόνες, που τους περιορίζει η δομή και η λειτουργία της ανθρώπινης νόησης και η Καθολική Γραμματική -- και πάλι παραπέμπω στο σχετικό κεφάλαιο.

— Ισχύει ότι υπάρχει «λεξιπενία» στους νέους ανθρώπους;

Αν εννοείτε ότι το λεξιλόγιό τους ίσως δεν περιλαμβάνει τη λέξη 'εξοικειώνομαι' ή τη λέξη 'εχέφρων', σας επισημαίνω ότι το δικό μου λεξιλόγιο συμπεριέλαβε μετά βίας την καραμέλα νέων (και όχι τόσο νέων) 'συνάδει' μόλις πρόσφατα. Επίσης, η ποδοσφαιρική μου ορολογία είναι ελλιπής. Είναι χειρότερο να έχει κενά το λόγιο λεξιλόγιο κάποιου από το να έχει κενά το ποδοσφαιρικό του λεξιλόγιο; Από την άλλη, ακούω όλο κάτι "προσποιούντο" και "αρνείτο", ενώ κάθε μέρα μαθαίνω και νέες αδόκιμες ελληνικούρες όπως "εκτελούνται ώρες γραφείου" -- είναι άραγε αυτά ενδείξεις ανάκαμψης από ό,τι τέλος πάντων θεωρείται λεξιπενία;

— Πόσο βοηθούν τα αρχαία ελληνικά στην ορθή χρήση της σημερινής ελληνικής γλώσσας;

Γραμματικά καθόλου: τι να τις κάνουμε τις προθέσεις που συντάσσονται με δοτική, τον μέσο παρακείμενο ευκτικής ή την κατηγορηματική μετοχή στα Νέα; Λεξιλογικά, περιμένω να δω σοβαρή έρευνα επί του θέματος. Δε βλέπω πάντως να βοηθούν, κυρίως γιατί οι περισσότερες αρχαίες λέξεις που μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο έχουν ήδη συνώνυμα στα Νέα (π.χ. ξυνεστηκός=συνωμοσία, ναυς=πλοίο).

— Τελικά, κινδυνεύει η ελληνική γλώσσα;

Όχι. Δυστυχώς, όμως, κινδυνεύουν ομιλητές της, κατά χιλιάδες και άμεσα.

Το βιβλίο «Μίλα μου για γλώσσα» κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης στη σειρά Προοπτικές.  

Ελλάδα
31

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

σχόλια

18 σχόλια
Η συνέντευξη είναι πράγματι πολύ ενδιαφέρουσα και είναι πολύ σημαντικό να διαβάζουμε επιστημονικές απόψεις για ένα θέμα που μας αφορά όλους (γλώσσα) και μάλιστα από φρέσκους και καταξιωμένους επιστήμονες, όπως ο κ. Παναγιωτίδης. Ωστόσο, ταπεινά θέλω να εκφράσω κάποιες μικρές ενστάσεις:1) Θεωρώ κι εγώ ακράδαντα (όπως νωρίτερα διατύπωσε ο Μένης) πως η γνώση της αρχαίας ελληνικής βοηθά στην καλή χρήση της νέας, τόσο λεξιλογικά, όσο και γραμματικά και συντακτικά. Άπειρα γλωσσικά λάθη μπορούν να αποφευχθούν, όταν ξέρουμε καλά αρχαία και θα μπορούσα σε ξεχωριστό σχόλιο να δώσω παραδείγματα. Φυσικά, αυτό δε σημαίνει ότι αν κάποιος δε γνωρίζει αρχαία, δε μπορεί να είναι άριστος γνώστης της νέας. Δεν είναι, δηλαδή, αναγκαία συνθήκη η γνώση της αρχαίας για να ξέρει κάποιος καλά τη νέα. Αλλά βοηθάει σίγουρα. Αγαπώ τη γλωσσολογία για την πρωτοποριακή ματιά της απέναντι στη γλώσσα και στην εξέλιξή της, αλλά ας μη θεωρηθεί συντηρητισμός η παραδοχή της αξίας των αρχαίων ελληνικών ακόμα και στη σημερινή γλώσσα.2) Οι απαντήσεις σε κάποιες ερωτήσεις μου φαίνονται άστοχες. Σαν να απαντούν σε άλλη ερώτηση. Βέβαια, μπορεί να φταίει και το γεγονός ότι ήταν δύσκολο να απαντήσει κανείς συνοπτικά σε κάποια ζητήματα.Παίρνω το θάρρος να κάνω την παραπάνω κριτική ως φιλόλογος που στα φοιτητικά χρόνια μαγεύτηκα από τη γλωσσολογία και αμφιταλαντεύτηκα μεταξύ λογοτεχνίας και γλωσσολογίας, όπως ο κ. Παναγιωτίδης, αλλά τελικά εμένα με κέρδισε η λογοτεχνία, χωρίς βέβαια να έχω διδακτορικό, αλλά μεταπτυχιακό. Αλλά και ως φιλόλογος που περίπου δέκα χρόνια διδάσκω τα φιλολογικά μαθήματα φροντιστηριακά και έχω διορθώσει άπειρες μαθητικές εκθέσεις.
" Όσο τα γκρήκλις παραμένουν μια εναλλακτική γραφή της γλώσσας σε περιορισμένα μέσα, π.χ. sms και κοινωνικά μέσα δικτύωσης, δε θα υπάρξει πρόβλημα. Αυτό που με ανησυχεί περισσότερο από τα γκρήκλις είναι η κατρακύλα του εγγραμματισμού που προσφέρει το ελληνικό σχολείο. Εκεί υπάρχει σοβαρό πρόβλημα, όντως. "Mε όλο τον σεβασμό, μασάτε τα λόγια σας Κε Καθηγητή!Εφόσον το λογισμικό οποιασδήποτε συσκευής παρέχει πλέον ελληνική γραμματοσειρά, η κατρακύλα του εγγραμματισμού που προσφέρει το ελληνικό σχολείο ευθύνεται ξεκάθαρα για την παρακμή της γραφής την οποία αποκαλούμε greeklish.
Ο σκοπος τους ειναι να καταργηθει η ελληνικη γλωσσα οπως και καθε τι ελληνικο και εν μερη εχει επιτευγχθει η πιο πλουσια γλωσσα που υπαρχει μας πηραν την χωρα μας πηραν την θρησκεια μας πηραν την υγεια μας και τωρα σιγα σιγα και την γλωσσα τι αλλο μενει; καλα κρασια!!
Η ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ ΕΧΕΙ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ,ΒΑΘΟΣ,ΣΚΟΠΟ ΚΑΙ ΝΟΗΜΑ . ΚΑΤΙ ΤΟ ΤΥΠΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΤΙΣ ΕΠΙΔΕΡΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΣΧΕΤΕΣΩΣ ΞΕΚΑΡΦΩΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ. ΑΡΚΕΤΑ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΤΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ AKOMA ΠΙΟ ΔΥΣΛΟΛΕΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΕΣ.ΑΛΛΑ ΚΑΙ Ο κ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑΤΑΝ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΒΙΑΣΤΙΚΟΣ ΣTO ΝΑ ΠΕΙΘΕΙ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΣ,ΑΝ ΟΧΙ .......POLITICALY CORRECT.
Όλες οι γλώσσες είναι εξίσου πολύπλοκες γιατί δεν αποτελούν πολιτισμικές κατασκευές (όπως το χρήμα), ώστε να αντανακλούν την οργάνωση του πολιτισμού που τις ομιλεί, παρά είναι προϊόντα της έμφυτης ικανότητάς μας για γλώσσα (της Καθολικής Γραμματικής) όπως αυτή πραγματώνεται σε ένα κοινωνικό περιβάλλον. Πηγή: www.lifo.grΟ πολιτισμός κάθε κοινωνίας είναι άμεση συνάρτηση της δυνατότητας έκφρασης και επικοινωνίας των μελών της, δηλαδή της γλώσσας και των τεχνολογιών επικοινωνίας και αποθήκευσης γνώσης. Ιστορικά το βλέπουμε στην πολιτισμική επανάσταση που έλαβε χώρα στη Μεσόγειο πριν χιλιάδες χρόνια με την άνθιση των επιστημών και των τεχνών. Έναυσμά της ήταν η εφεύρεση του αλφάβητου και η μετεξέλιξη του έδωσε πρωτόγνωρη ώθηση στην δυνατότητα έκφρασης και επικοινωνίας. Και η σχέση είναι αμφίπλευρη. Αφενός το πνεύμα ορίζει τα σύμβολα ώστε να μπορεί να αποτυπώνει και μεταδίδει με τον καλύτερο τρόπο, αφετέρου το σύνολο συμβόλων δημιουργεί την “αλφαβητική σκέψη”, ορίζοντας τα όρια που μπορεί να κινηθεί το πνεύμα για να δημιουργήσει πολιτισμό και για να ερμηνεύσει τον κόσμο. Βλέπουμε την πραγματικότητα όπως μας την λεν οι γλώσσες μας, οι γλώσσες είναι το μέσο, οι μεταφορείς. Είναι σαφώς πολιτισμική κατασκευή η γλώσσα και ταυτόχρονα δημιουργός πολιτισμού.
Συμφωνώ απόλυτα, Καλλίμαχε. Αυτό ήθελα να σχολιάσω κι εγώ. Και εκπλήσσομαι που ισχυρίζεται ο κος Παναγιωτίδης ότι δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ πολιτισμού και γλώσσας.
"Πόσο βοηθούν τα αρχαία ελληνικά στην ορθή χρήση της σημερινής ελληνικής γλώσσας;". "Δε βλέπω πάντως να βοηθούν, κυρίως γιατί οι περισσότερες αρχαίες λέξεις που μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο έχουν ήδη συνώνυμα στα Νέα (π.χ. ξυνεστηκός=συνωμοσία, ναυς=πλοίο)".Άρα, "ναυς" άχρηστη λέξη διότι υπάρχει συνώνυμη. Οπότε, άχρηστες λέξεις και τα παράγωγά της, όπως η λέξη ναύτης, διότι υπάρχει το "πλοίτης". Άχρηστη λέξη το ναυτικό, διότι υπάρχει το "πλοιοτικό". Άχρηστη λέξη η ναυσιπλοΐα, διότι υπάρχει το "πλοιοπλοΐα"! Και καλά όλο αυτά, το όνομα "Φοίβος", έχει συνώνυμο στα Νέα Ελληνικά; Με αγάπη και στενοχώρια.
Τα ελληνικά γραφτηκαν με αραβικους κυριλλικους κ.α. χαρακτήρες για να συνεννοηθει ο έλληνας με τον άραβα και τον ρωσο... οχι για να συνεννοηθουν δυο εφηβοι που καθονται στο ιδιο θρανιο
Αυτο που παρατηρησα εγω τον τελευταιο καιρο ειναι οτι ολο και περισσοτεροι εγκαταλειπουν τη χρηση των greeklish και στρεφονται στην ελληνικη. Π.χ στο fb που ηταν και πιο εντονο το φαινομενο, τωρα σπανια θα δω greeklish ακομα και σε μικρες ηλικιες και αν δω θα μου φανει παραξενο και κουραστικο στο διαβασμα.
Διαφωνω σχετικά με την άποψη πως τα Αρχαία Ελληνικά δεν έχουν καμία χρησιμότητα. Δεν είμαι ειδική αλλά υπάρχουν λέξεις που χρησιμοποιούμε στα Νέα Ελληνικά με ρίζα απο τα Αρχαία. Απο την στιγμή που χρησιμοποιούμε π.χ. την λέξη "ναυτικο" "ναυτης" κ.α και έχουμε και την αρχαία "ναυς" γιατί να μήν ξέρουμε απο που προέρχονται οι λέξεις αυτές;Ισως να χρειάζεται να αλλάξουμε τον λόγο για τον οποίο έχουμε εντάξει τα Αρχαία Ελληνικά στο σχολείο. Σαφώς και δεν χρειάζεται να ξέρουμε την Δοτική ας πούμε, αλλά θεωρώ σημαντικό να γνωρίζουμε τις ρίζες των λέξων που χρησιμοποιούμε σήμερα... Ισως να μήν είχαμε και τόσους ανορθόγραφους
Δεν ειναι μονο θεμα ορθογραφιας. Δες το κι αλλιως: καποιος που ξερει τον τυπο ναυς- νεως/νηος ισως καποια στιγμη (ισως) να καταλαβει μονος του (πολυ σημαντικο) τι στο καλο ειναι το "νηολογιο". Αλλιως θα πρεπει να τον στειλεις στο λεξικο για να καταγραψει στον σκληρο δισκο του αλλη μια λεξη... κοντολογις, του κανεις τη ζωη δυσκολη. Το ιδιο ισχυει για τη σχεση της λατινικης με την ελληνικη και αλλες ξενες γλωσσες
Συμφωνώ με την διαφωνία σου. Και ϊσως θα έπρεπε ο κύριος Παναγιωτίδης να μας πει τη γνώμη του για την συσχέτιση μιας πλούσιας σε λεξιλόγιο γλώσσας ,όπως η αρχαία ελληνική και της εγκεφαλικής ενέργειας που απαιτείται, για να συντάξεις μια πρόταση ή για να συνοψίσεις ενα συμπέρασμα,μια ιδέα. Όταν με μια και δυό λέξεις της αρχαίας ελληνικής, μπορείς να περιγράψεις κατι ,που όταν χρειαστει να το μεταφέρεις σε όποιαδηποτε άλλη και της νεοελληνικής συμπεριβαλλομένης , για να γινει καταννοητό χρειάζεσαι πλήθος προτάσεων και επεξηγήσεων....
... κι οταν μαλιστα ζουμε την εποχη της τεχνολογιας, στην οποια ο απολυτος στοχος ειναι η μεταδοση του μεγαλυτερου δυνατου ογκου πληροφοριων χρησιμοποιωντας οσο το δυνατον μικροτερο χωρο...
Καλή συνέντευξη στις ερωτήσεις αλλά διαβάσαμε μερικές στριμωγμένες απαντήσεις προς σωστή πολιτικά αντιμετώπιση. Το αποτέλεσμα ήταν μια συνέντευξη γλωσσοδέτης. Η ελευθερία και δημιουργικότητα που δίνει η Ελληνική γλώσσα ώστε να παράγονται νέες λέξεις, με σύνθεση δύο ή περισσοτέρων λέξεων δεν περιορίζεται μόνο στις προθέσεις. Ένα από τους θησαυρούς της Ελληνικής σε σύγκριση με άλλες γλώσσες. Το άλλο περίεργο πάλι με την αρχαία και απορία για λεξιλογική βοήθεια στην γνώση της. Αλλοδαποί καθηγητές κάνουν μελέτες στην αρχαία ελληνική ετυμολογία και την επιρροή της. Εάν αναγνωρίσετε τα μέρη και την αρχαία ελληνική προέλευση τους θα καταλάβετε σχεδόν τους μισούς επιστημονικών όρους στις περισσότερες από τις ξένες γλώσσες. Σωστή ερωτήσεις σε αυτά τα σημαντικά σημεία που απαντήθηκαν με δικηγορική υπεκφυγή. Να μην θεωρηθεί εθνικιστής προς θεού ή και καπιταλιστής με το να παραδεχθεί τον πλούτο μιας γλώσσας και ιδιαίτερα της δικής μας γλώσσας. Όπως λέει ο λαός, γλώσσα παπούτσι και μυαλό ...
Σε ένα μόνο θέμα θα ήθελα να εκφράσω διαφορετική άποψη.Η γνώση της αρχαίας ελληνικής βοηθά πάρα πολύ στην κατανόηση της γραμματικής ΚΑΙ του λεξιλογίου της νεοελληνικής και ως εκ τούτου της καλύτερης χρήσης της.Μιλώντας από προσωπική εμπειρία τουλάχιστον.Συμπτωματικά, οι καλύτεροι χρήστες της νέας ελληνικής είχαν κάποια στιγμή επαφή (έστω και μικρή) με την αρχαία. Αν μή τι άλλο, αυτό κάτι πρέπει να σημαίνει.Και αποφεύγονται λάθη του τύπου "Αυτή είναι γεννηθείς το 1980".
@Μένης 29.11.2013 | 23:29> Και αποφεύγονται λάθη του τύπου "Αυτή είναι γεννηθείς το 1980".Μπορείς να μάθεις να κλίνεις σωστά το γεννηθείς, γεννηθείσα, γεννηθέν με μία νεοελληνική γραμματική, αρκεί η τελευταία να μην περιορίζεται στη Δημοτική.
Ορθή χρήση δεν ξέρω πάντως έχουμε σίγουρα ρεκόρ στην ανορθογραφία. Ένα παράδειγμα στην Αγία Παρασκευή του πως να κάνεις 5 ορθογραφικά σε μια λέξη:CRUASANTERI αντί του σωστού croissanterie...