Περιστατικά όπως αυτό που συνέβη στην Παιανία πριν λίγες μέρες αποτελούν αγωγό εκδήλωσης της αποκρουστικής κοινωνικής δίψας για αίμα. Το ανεκπλήρωτο έγκλημα ενός ανθρώπου και το δυσάρεστο τέλος του, που επήλθε ως εύλογη συνέπεια της ανάγκης του θύματος να προστατεύσει τη μητέρα του και τον εαυτό του, άγγιξαν τα αιμοδιψή ένστικτα ενός ταλαιπωρημένου λαού, οδηγώντας τον για ακόμη μια φορά στην επικίνδυνη κλιμάκωση της γενίκευσης. Ένας νεκρός άνθρωπος και ένας επιζήσας με το φρικτό φορτίο του αναγκαστικού φόνου δυστυχώς δεν ήταν αρκετοί για να ενεργοποιήσουν την πολυπόθητη αστυνομική πρόληψη- επέδρασαν όμως συντηρητικά στην κτηνώδη αναλγησία μιας παράλυτης κοινωνίας.
Η ανθρώπινες ζωές δεν είναι ούτε μετρήσιμες, ούτε συγκρίσιμες. Δεν διακρίνονται σε εγκληματικές και μη και οι όποιες ηθικές αποχρώσεις τις διέπουν δεν καθιστούν έναν θάνατο λιγότερο σημαντικό από άλλο. Ακόμη και ο πιο ζωώδης βίος έχει αναφαίρετη αξία και ο βίαιος τερματισμός του, υπό κάθε δυνατή συνθήκη, δε νομιμοποιεί τις ιαχές πάνω από τη νεκρή σάρκα. Όση κι αν ήταν η ανακούφιση που έδωσε ένας θάνατος σε εκατοντάδες ή χιλιάδες ανθρώπων, η λογική και ο πολιτισμός που την επιβάλλει πρέπει τελικά να υπερισχύουν του μνησίκακου ανθρώπινου θυμικού, μετατρέποντας τη στείρα οργή σε γόνιμη μεταρρύθμιση.
Δεν είναι ένδειξη πολιτισμού η ηρωοποίηση ενός άτυχου νεαρού που αναγκάστηκε να σηκώσει στις πλάτες του τις ολέθριες συνέπειες της χαώδους κοινωνικής απρονοησίας, προξενώντας στον εαυτό του απρόβλεπτο ηθικό και συναισθηματικό κόστος. Το να ευλογείς την εξώθηση του ανθρώπου στα πρωτόγονα ένστικτά του για να υπερασπιστεί το αυτονόητο είναι σα να επιβραβεύεις το σύμπτωμα του πυρετού στον άρρωστο. Ο εικοσιπεντάχρονος που αναγκάστηκε να σκοτώσει για να προστατευτεί και να προστατεύσει δεν έλυσε το πρόβλημα της εγκληματικότητας, ούτε μας έδωσε μια ιδέα προς αυτή την κατεύθυνση, όπως πιστεύουν κάποιοι. Απλώς ανέδειξε το επόμενο στάδιο της εξελισσόμενης εγκληματικότητας, η οποία με φυσική νομοτέλεια προικίζει το θύμα με ιδιότητες του θύτη.
Η βία δεν είναι ποτέ σημείο αισιοδοξίας και αφορμή πανηγυρισμού. Είναι κουτός όποιος νομίζει ότι ακόμη και η αυτοάμυνα έχει τα φόντα να πατάξει την εγκληματικότητα σε καιρούς που το έγκλημα υποκινείται και από την ανέχεια, πέρα από την ανηθικότητα. Στην παρούσα πλην εύθραυστη φάση η άμυνα έχει ακόμη το απαραίτητο πρακτικό έρεισμα για να εξυπηρετεί τον θεωρητικό της προορισμό. Όσο όμως η εγκληματικότητα παρεισφρέει κατά ιστορική αναγκαιότητα στην ανθρώπινη ζωή, η ραγδαία μαζικοποίηση μετά της συνεπαγόμενης μαζοποίησης θα ενώσουν την άμυνα και την αυτοδικία με δεσμούς αναπόδραστης αγχιστείας.
Η άμυνα δεν καθιστά τον φόνο λιγότερο εγκληματικό, αλλά αίρει τον άδικο χαρακτήρα του λόγω των συνθηκών, γι’ αυτό και έχει ποικίλες εκφάνσεις και μορφές ανάλογα με την περίσταση. Ο φόβος, η εξαθλίωση και η ξενοφοβία όμως οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στα άκρα, εκεί όπου οι λόγοι υπεράσπισης λειτουργούν πολλές φορές προσχηματικά, ενώ εξέχουσα θέση κατέχουν η ανάγκη για εκδίκηση και εκτόνωση.
Σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογώ τους εγκληματίες που εισβάλλουν σε σπίτια για να κλέψουν και να σκοτώσουν, ούτε υπαινίσσομαι πως ο εικοσιπεντάχρονος έσφαλε αμυνόμενος υπέρ των προσβαλλόμενων αγαθών του. Επισημαίνω όμως ότι η βία στη βία είναι λύση μεμονωμένη και συλλογικά δυσοίωνη. Κανείς δεν πρέπει να είναι υπερήφανος για έναν θάνατο, τη στιγμή που η παρούσα κοινωνική κατάσταση γεννάει ούτως ή άλλως τον θάνατο ενδοσυστημικά και συστηματικά.
σχόλια