Τα 9 στα 10 πράγματα που αγοράζω για προσωπική ευχαρίστηση είναι βιβλία και δίσκοι. Έτσι μέσα στα χρόνια, αναγκαστικά δηλαδή, απέκτησα μιαν οικειότητα με βιβλιοπώλες και δισκάδες, μαθαίνοντας από πρώτο χέρι απίστευτα πράγματα, που σχετίζονταν με το ξάφρισμα των σχετικών ειδών. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα τύχαινε, και τυχαίνει, να είμαι κι εγώ παρών, παρακολουθώντας εκ του σύνεγγυς και ως θεατής επίδοξες… απαλλοτριώσεις.
Θυμάμαι σαν τώρα, κι ας έχουν περάσει 20 χρόνια, στο δισκάδικο του Φώτη στα Εξάρχεια (στην Ανδρέα Μεταξά), το πανέμορφο Phonograph (δεν υπάρχει σήμερα), φοιτητές να σχολάνε (υποτίθεται) από το γειτονικό Πολυτεχνείο και να μπαίνουν στο μαγαζί με τα τεράστια μπλοκ σχεδιάσεων υπό μάλης! Τέτοια… ξεδιαντροπιά. Κάποια στιγμή, μεταξύ αστείου και σοβαρού, πρέπει να είχα πει του μαγαζάτορα: «Φώτη, πες τους ν’ αφήνουν τα σχεδιαστήρια στο πεζοδρόμιο…» κι εκείνος με το άνετο στυλ του μειδιούσε…
Στο κεφάλαιο 4 υπό τον τίτλο «Τα διάφορα τεχνάσματα των κλεπτών καταστημάτων» διαβάζουμε πολλά ευτράπελα περιστατικά, τα οποία –είτε έχουν υποπέσει στην αντίληψή μας, είτε τα πληροφορηθούμε τώρα– θα μας φτιάχνουν, πάντα, το κέφι...
Χθες βράδυ είδα στο YouTube, για κάποιο συγκεκριμένο λόγο, την προσχηματική ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη «Οι Επικίνδυνοι (Μια Διαμαρτυρία)» από το 1983, με πρωταγωνιστές τον Πάνο Μιχαλόπουλο, τον Σταμάτη Γαρδέλη, την Καίτη Φίνου, τη Σοφία Αλιμπέρτη κ.ά. Φαιδρή και αντιδραστική σε ορισμένες στιγμές, αλλά καλή σε κάποιες άλλες, η συγκεκριμένη ταινία διέθετε και μια σκηνή κλοπής σε σουπερμάρκετ, η οποία μού θύμισε κάτι που είχα διαβάσει παλιά (έχοντας γράψει, μάλιστα, και τα σχετικά).
Η Φίνου δουλεύει ταμίας σε σουπερμάρκετ, και ο Μιχαλόπουλος, που ήταν φίλος της, έχει συνεννοηθεί μαζί της να μαζέψει από το κατάστημα ρίχνοντας στο καρότσι ό,τι πιο ακριβό υπήρχε σε ποτά, καφέδες κ.λπ., ώστε φθάνοντας κάποια στιγμή στο ταμείο να πληρώσει κάτι… συμβολικό και να φύγει. Τους τσακώνει όμως το αφεντικό, ελέγχοντας την απόδειξη, και… πάπαλα.
Βλέποντας, λοιπόν, την ταινία θυμήθηκα ένα παράξενο βιβλίο, 160 σελίδων, που είχα βρει πριν κάποιο καιρό σε μια τρύπα στο Παγκράτι και που μου είχε κάνει μια κάποια εντύπωση. Είχε τίτλο «Κλοπές στα Καταστήματα» κι είχε εκδοθεί από το Ινστιτούτο Λιανικής Πωλήσεως το 1984. Δεν το… σούφρωσα, το αγόρασα μ’ ένα ευρώ.
Με υπότιτλους… «ποιες και πόσες είναι, πότε γίνονται και που, πώς γίνονται και από ποιους» και με… κεφαλαία γράμματα… «πώς αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά», το βιβλίο αποτελεί μία αποθησαύριση περιπτώσεων κλοπών ποικίλων ειδών και αντικειμένων από μικρά και μεγάλα καταστήματα, έτσι όπως τις διηγήθηκαν (τις περιπτώσεις) έλληνες καταστηματάρχες.
Το… Ινστιτούτο περιγράφει, επίσης, με δικά του λόγια πάμπολλα περιστατικά μικρών και μεγαλύτερων κλοπών με γλώσσα απλή και κατανοητή, βγάζοντας το απαραίτητο, σε τέτοιες φάσεις, γέλιο. Δεν ξέρω, αλλά, στιγμές-στιγμές, διαβάζοντας το «Κλοπές στα Καταστήματα» (που είναι απολαυστικό και κυλάει σαν νεράκι) ανέπνευσα μια εσάνς από το «Εγχειρίδιον του Καλού Κλέφτη» του Ηλία Πετρόπουλου, αλλά και από ένα άλλο βιβλίο (γραμμένο από διαφορετική σκοπιά αυτό), το «Κάμα Τσούχτρα/ Μείζων Οδηγός του Περιθωρίου» του Νίκου Πλατή. Και δεν είναι τα μόνα…
Η σκηνή κλοπής στην ταινία του Δαλιανίδη, που είναι τυπική, περιγράφεται επακριβώς στο βιβλίο, στο κεφάλαιο 5 «Οι κλοπές από υπαλλήλους», στην παράγραφο «ταμίες». Διαβάζουμε:
«Μεγάλη προσοχή, όπως είναι φυσικό, πρέπει να δίνεται στους ταμίες. Μπορεί να κτυπούν πολύ μικρότερες τιμές για φίλους, μέλη της οικογενείας τους κ.λπ. Άλλη περίπτωση είναι να λέει σωστά τις τιμές αλλά να κτυπά λιγότερο, να εισπράττει όμως τα σωστά χρήματα και έτσι να καρπώνεται τη διαφορά. Πρέπει συνεχώς να παρακολουθούνται οι Ταμίες με τρόπο».
(Υπενθυμίζω πως το βιβλίο είναι γραμμένο από την πλευρά των καταστηματαρχών).
Στο κεφάλαιο 4 υπό τον τίτλο «Τα διάφορα τεχνάσματα των κλεπτών καταστημάτων» διαβάζουμε πολλά ευτράπελα περιστατικά, τα οποία –είτε έχουν υποπέσει στην αντίληψή μας, είτε τα πληροφορηθούμε τώρα– θα μας φτιάχνουν, πάντα, το κέφι…
«Το δωρεάν φαγητό: Μικροκλέφτες πολλές φορές εξασφαλίζουν δωρεάν φαγητό με την παρακάτω μέθοδο. Φορτώνουν ένα καροτσάκι κανονικά με πολλά τρόφιμα που διαλέγουν σιγά-σιγά σαν κανονικοί πελάτες. Στο διάστημα της διαδρομής τους ανάμεσα στις διάφορες πτέρυγες του καταστήματος καταβροχθίζουν με ταχύτητα, όσο δεν τους βλέπουν, διάφορα τρόφιμα από αυτά που έχουν μέσα στο καροτσάκι, λίγο κοτόπουλο, ζαμπόν, σαλάμι, τυριά ακόμα και μια μπύρα, κόκα-κόλα κ.λπ. Τελικά παρατάνε κάπου το καροτσάκι με τα πολλά τρόφιμα και περνούν από τα Ταμεία με ένα μικροπράγμα που το πληρώνουν, π.χ. ένα ψωμάκι, λίγο αλεύρι. Μερικοί, αρκετά θρασείς, επιστρέφοντας το μπουκάλι μπύρας, που έχουν πιει λίγο πριν, ‘πληρώνουν’ και το μικροπράγμα κι έτσι η όλη μανούβρα τούς έρχεται τελείως δωρεάν».
Το γέλιο πέφτει στην παράγραφο «Βιβλιοπωλεία – Χαρτοπωλεία»… Οι παρεμβάσεις στις παρενθέσεις δικές μου...
«Εδώ η κλοπή έχει μεγάλες διαστάσεις (σκέτη απελπισία!). Το γεγονός εξηγείται διότι για να αγοράσει κάποιος ένα βιβλίο το παίρνει στα χέρια του για να το ξεφυλλίσει. Το ξεφύλλισμα και η ανάγνωση ορισμένων σελίδων ή περιεχομένων παίρνει χρόνο κι έτσι είναι δύσκολο ένας υπάλληλος να παρακολουθεί συνεχώς και συγχρόνως 4-5 πελάτες που παίρνουν, διαβάζουν και αφήνουν συνεχώς διάφορα βιβλία. Το γεγονός, μάλιστα, ότι πολλά βιβλία είναι μικρά, έτσι ώστε να χωρούν και σε κανονικές τσέπες, επιτείνει το ‘επικίνδυνο’ του πράγματος.
Η περίπτωση των ‘διψασμένων για μάθηση’, η έρευνα ‘διανοουμένων’ είναι πολύ συχνή και αποτελεί τη μάστιγα (ωραία λέξη!) των καταστημάτων αυτών. Οι άνθρωποι αυτοί ατημέλητοι, με μούσι ή με γυαλιά (ωχ ωχ ωχ…), με μεγάλες καμπαρντίνες, ή χαρτοφύλακες, ή τσάντες, ή ευρύχωρα μπουφάν, είναι από τις ‘περιπτώσεις’.
Ένα κόλπο είναι το σύστημα του ‘διαβάσματος του ίδιου βιβλίου’ (δώσε, Θεοδόση…). Αυτό γίνεται ως εξής.
Ο κλέφτης πηγαίνει σε μια στοίβα όμοιων βιβλίων, παίρνει το αποπάνω, το ανοίγει και διαβάζει επιδεικτικά, ώστε να τον προσέξει κάποιος υπάλληλος και να δει το βιβλίο. Σε μια στιγμή που δεν τον βλέπει κανένας εξαφανίζει σε μια τσέπη ή τσάντα, ή κάπου αλλού, το βιβλίο και ταχύτατα παίρνει ένα όμοιο και προσποιείται ότι ‘δεν συνέβη τίποτα’, διαβάζοντας αμέριμνος το ‘ίδιο’ βιβλίο. Μετά και όταν ο υπάλληλος τον προσέχει πάλι, τοποθετεί με αδιαφορία (τάχα μου, τάχα μου) το βιβλίο στην ίδια στοίβα και φεύγει.
Το κόλπο αυτό γίνεται ευκολότερα με δύο συνεννοημένους φίλους (δύο-δύο στο βιβλιοπωλείο), όπου αντί να το βάλει κάπου ο πρώτος, το δίνει στον δεύτερο, ο οποίος το βάζει κάτω από το παλτό του. Έτσι, ο δεύτερος φεύγει ενώ ο πρώτος διαβάζει ακόμα, μέχρι που να τον παρατηρήσει κάποιος υπάλληλος. Τότε αφήνει το βιβλίο και αποχωρεί κι αυτός.
Στα Χαρτικά Είδη εξαφανίζονται πολύ εύκολα και πολύ γρήγορα όλα τα μικρά αντικείμενα όπως στυλό, είδη γραφείου, συρραπτικές μηχανές κ.λπ., γιατί ‘πέφτουν’ πολύ εύκολα ‘κατά λάθος’ στην τσέπη. Ιδιαίτερα σε μικρά βιβλιοχαρτοπωλεία που ο καταστηματάρχης ασχολείται ο ίδιος σε κόψιμο χαρτιού από ρολά, ή ψάχνει σε συρτάρια πίσω από το μπάγκο, ή μετρά με το μέτρο κάποια ταινία κ.λπ., τότε είναι ‘η ώρα του κλέφτη’. Ρίχνει στις τσέπες ό,τι βρει (ξύστρα να ’ναι και ό,τι να ’ναι) ή ό,τι έχει ήδη εντοπίσει. Τα περισσότερα αντικείμενα είναι τόσο μικρά, όπως είπαμε, που γρήγορα εξαφανίζονται. Όταν ξανασηκώσει το κεφάλι του ο καταστηματάρχης όλα είναι ήσυχα και ήρεμα όπως τα άφησε, μόνο που ορισμένα πράγματα έχουν αλλάξει ‘τοποθεσία’. Προσοχή στα μολύβια, στυλό και παρόμοια. Εξαφανίζονται στο λεπτό (ακρίδα!).
Ένας τρόπος για να περιορίσει κανείς τις κλοπές σ’ αυτά τα μικρά είδη (οποία ματαιότης) είναι η επικόλλησή τους ανά δύο-δύο, τρία-τρία κ.ο.κ. σε μεγάλα χαρτόνια με πλαστική ταινία με το σύστημα της θερμοσυγκόλλησης».
Από την αρχή είχα την απορία αν το βιβλίο είχε κάτι σχετικό με τις κλοπές δίσκων. Σαν εκείνη, ας πούμε, που βλέπουμε στην αρχή σχετικά της ωραίας ταινίας «Diva» (1981) του Jean-Jacques Beineix. Λίγο ειδικό κεφάλαιο εν σχέσει με τα είδη ρουχισμού, τις γούνες, τα κοσμήματα, τα παιγνίδια, τα γυαλικά, τα είδη δώρων, τα φάρμακα, τα καλλυντικά, τα είδη σουπερμάρκετ και άλλα τινά που περιγράφονται στο βιβλίο, αλλά εν πάση περιπτώσει όχι ανύπαρκτο. Κάτι υπάρχει στο κεφάλαιο 6 που επιγράφεται «Τι πρέπει να προσέχουν οι υπάλληλοι»…
«(…) Άλλο αξιοπρόσεκτο σημείο είναι το παραγέμισμα ειδών, που έχουν αγορασθεί κανονικά, με κλεμμένα. Π.χ. σε τσάντες, βαλίτσες. Πρέπει να γίνεται έλεγχος στο ταμείο ότι τα είδη αυτά είναι άδεια. Παρόμοιες περιπτώσεις είναι:
– Το κάλυμμα ενός δοχείου με ακριβό π.χ. βούτυρο αντικαθίσταται από κάλυμμα δοχείου φθηνής μαργαρίνης.
– Μικροί δίσκοι των 45 στροφών χώνονται μέσα σε καλύμματα δίσκων των 33 στροφών.
– Σχετικά ακριβά εργαλεία μπαίνουν μέσα σε μεγάλα δοχεία ενός φθηνού υγρού π.χ. ορυκτέλαιου αυτοκινήτων.
– Αφήνεται στο βάθος του καροτσιού ένα είδος που δεν το βάζουν στον πάγκο να πληρωθεί. Αν βέβαια το προσέξει η ταμίας και το επισημάνει τότε είναι εύκολο να πουν ότι δεν το πρόσεξαν. Αλλά όπως είπαμε οι πολλές κλοπές γίνονται σε πολυσύχναστες ημέρες και ώρες και οι ταμίες δεν προφταίνουν να προσέχουν τέτοιες λεπτομέρειες».
Είναι αλήθεια πάντως πως οι δίσκοι βινυλίου, τα LP, λόγω μεγέθους δύσκολα σουφρώνονται – αν κι εμένα μου έχουν βουτήξει δίσκους απ’ το σπίτι! Τους ανακάτεψαν κάποιοι με δικούς τους, που τους είχαν φέρει για ανταλλαγές. Φυσικά, διαπίστωσα πως μου έλειπαν μετά από μήνες…
[Οι φωτογραφίες προέρχονται από τις ταινίες «Οι Επικίνδυνοι (Μια Διαμαρτυρία)» του Γιάννη Δαλιανίδη και «Diva» του Jean-Jacques Beineix]
σχόλια