Νηστεία και «νεορθόδοξοι» τρίτης γενιάς

Νηστεία και «νεορθόδοξοι» τρίτης γενιάς Facebook Twitter
Μας σφάζει και μας πονεί συχνά η ελληνορθόδοξη εσωστρέφεια, εξακολουθώ όμως να αναρωτιέμαι, μετά από τόσα χρόνια, πόσο πραγματικά θρήσκοι είναι οι νεοέλληνες. Στην πραγματικότητα, πρέπει να είναι οι λιγότερο «εκκλησιασμένοι» της Ευρώπης.
11

Κάθε χρόνος που περνά όλο και περισσότεροι φίλοι/γνωστοί δηλώνουν ότι ξεκινούν νηστεία την Καθαρά Δευτέρα με τελετή λήξης ανήμερα το Πάσχα, οπότε την «αποτοξίνωση» της Σαρακοστής διαδέχεται η ραγδαία «αποκτήνωση» της σκληροπυρηνικής κρεατοφαγίας.

Και δεν πρόκειται για κατά κανόνα θρήσκους ούτε καν για νεορθόδοξους δεύτερης ή τρίτης γενιάς που επιδίδονται σε τακτικές ασκήσεις διακονίας.

Απλώς χρησιμοποιούν το ορθόδοξο εορτολόγιο ως αφορμή για δίαιτα (παρ' ότι είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν και κατά πόσο αδυνατίζει κανείς κατά τη νηστεία, ειδικά όταν τρώει ακατάστατα και προσπαθεί διαρκώς να ξεγελάσει την πείνα του) και ψυχοσωματική κάθαρση από πάσης φύσεως τοξίνες και λιπαρά.

Ακόμα και από τα «σόσιαλ» σκοπεύουν κάποιοι να απέχουν κατά τη Σαρακοστή, υποδηλώνοντας ότι ο ανθρώπινος οργανισμός έχει ανάγκη από περιστασιακή έστω αποχή από τέτοια τοξικά μέσα επικοινωνίας, δικτύωσης και ψηφιακού τσουρομαδήματος.

Βολεύει, είναι αλήθεια, και χρονικά το συγκεκριμένο «βαρετό» μεσοδιάστημα μεταξύ ύστερου χειμώνα και πρώιμης άνοιξης: ποιος μπαίνει σε διαδικασία νηστείας, αποχής και αποτοξίνωσης το καλοκαίρι;

Βολεύει, είναι αλήθεια, και χρονικά το συγκεκριμένο «βαρετό» μεσοδιάστημα μεταξύ ύστερου χειμώνα και πρώιμης άνοιξης: ποιος μπαίνει σε διαδικασία νηστείας, αποχής και αποτοξίνωσης το καλοκαίρι;


Δεν παύουν να μου κάνουν εντύπωση, πάντως, οι τρόποι με τους οποίους μαθαίνουμε ως ώριμοι ενήλικες να χειραγωγούμε έθιμα «προνεωτερικής» και βαριάς τελετουργίας που μας καταπίεζαν μικρούς.

Θυμάμαι κάποιες απόπειρες των γονιών μου να μας εισαγάγουν, με αφορμή το έθιμο, σε μια πιο φιλική σχέση με τα όσπρια και τα ζαρζαβατικά να πέφτουν πάνω στην απόλυτη και κατηγορηματική άρνησή μας να απομακρυνθούμε από τον ιερό βωμό της μπριζόλας με τις τηγανητές πατάτες.

Δεν τα απεχθανόμαστε πια, αντιθέτως τα προσαρμόζουμε ο καθένας στο δικό του βιοσύστημα, αφαιρώντας συχνά τους αρχικούς συμβολισμούς, το παραδοσιακό τους ένδυμα αλλά και την αντίστοιχη πατροπαράδοτη υπόκρουση. Πόσες φορές δεν έχω βρεθεί σε φάση ψησίματος οβελία με chill out soundtrack τύπου Café del Mar. Όλα παίζουν...

Από την άλλη, έχω βρεθεί και σε μπόλικες ψυχαναγκαστικές περιστάσεις όπου ακούγονται με το ζόρι «βλάχικα», όπως τα έλεγαν τα παραδοσιακά στη Μεταπολίτευση, πριν ξεκινήσει ο ευγενής αγών να αποσπαστούν τα δημοτικά και η ελληνορθόδοξη παράδοση από το χουντικό στίγμα.

Μας σφάζει και μας πονεί συχνά η ελληνορθόδοξη εσωστρέφεια, εξακολουθώ όμως να αναρωτιέμαι, μετά από τόσα χρόνια, πόσο πραγματικά θρήσκοι είναι οι νεοέλληνες.

Στην πραγματικότητα, πρέπει να είναι οι λιγότερο «εκκλησιασμένοι» της Ευρώπης (για την Αμερική δεν το συζητάμε) – ακόμα και στη Δανία, φέρ' ειπείν, έχω την αίσθηση ότι πιο πολύς κόσμος πηγαίνει τακτικά εκκλησία, ασχέτως του αν εκεί το επίσημο εκκλησιαστικό μαγαζί είναι πολύ μικρότερο και φτωχότερο, δεν ανακατεύεται τακτικά με «εθνικά» ζητήματα και δεν φυτρώνει διαρκώς εκεί που δεν το σπέρνουν.

Ασχέτως του αν εκεί δεν σταυροκοπιέται ενστικτωδώς και αυτοματικά ο κόσμος όταν περνάει μπροστά από ναούς, όπως εδώ.

Κι εγώ, πάντως, μεγάλος σταυροκοπιέμαι τακτικά (αν με έβλεπε ο έφηβος εαυτός μου θα αυτοκτονούσε επί τόπου για να μην το ζήσει αυτό), αλλά είναι μια αντίδραση που βασικά έχει υποκαταστήσει τη νεανική χειρονομία του αυνανισμού (πιο πολύ, δηλαδή, «τι μαλακίες ακούω, Θεέ μου» παρά «ας κάνουμε προληπτικά κι έναν σταυρό, μπορεί και να βοηθήσει, καρμικά έστω, δεν ξέρεις τι γίνεται»).

Στην πραγματικότητα, δεν έχουμε αυτή την αίσθηση της κοινότητας που συνδέεται με τον εκκλησιασμό σε άλλες χώρες. Θυμάμαι, σε μια συνέντευξή του, ο γνωστός συγγραφέας Τζορτζ Πελεκάνος έλεγε ότι πάει τα παιδιά του στην εκκλησία της τοπικής ελληνορθόδοξης ενορίας όχι για να τους εμφυσήσει θρησκευτικό πνεύμα αλλά για να έχουν μια χρήσιμη αντίληψη κοινότητας και συνέχειας.

 
Ο Πελεκάνος, βέβαια, γεννήθηκε και ζει στην Αμερική, εκτός νεοελληνικής (και νεορθόδοξης) κουλτούρας, οπότε δεν είχε χρειαστεί ποτέ να διαβεί τα ναρκοπέδια που έχουν στηθεί εδώ κατά καιρούς με άξονα τις διάφορες απόπειρες μετεξέλιξης της ελληνοχριστιανικής παράδοσης. Δύο χαρακτηριστικές (και οργισμένες) ατάκες επιφανών και αειμνήστων ανδρών μού έχουν μείνει επί του θέματος.

Ηλίας Πετρόπουλος: «Όταν διαβάζω τα Ευαγγέλια δεν σταυροκοπιέμαι, καθώς κάνουν τα τσογλάνια της Νέας Ορθοδοξίας που γκρεμίστηκαν από τον μαρξισμό στην αγκαλιά των δεσποτάδων».

Κωστής Παπαγιώργης: «Δεν υπάρχουν νεορθόδοξοι. Ο Παπαδιαμάντης μόνο, ο οποίος δεν είναι νεορθόδοξος αλλά πιστός στο πνεύμα της ανατολικής Εκκλησίας. Τα άλλα περί νεορθόδοξων είναι κακή δημοσιογραφία».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

Shortcut
11

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αναζητώντας το μυστικό του Γιάννη Πετρίδη

Δ. Πολιτάκης / Αναζητώντας το μυστικό του Γιάννη Πετρίδη

Στις 29 Μαρτίου συμπληρώθηκαν σαράντα έξι χρόνια από την πρώτη εκπομπή του ανθρώπου που μας έμαθε να ακούμε μουσική, όμως, παρά την οικειότητα, το κύρος και τη γνώση που εκπέμπει ακόμα η φωνή του από τα ερτζιανά, ο ίδιος παραμένει σε μεγάλο βαθμό ένα μυστήριο.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
200 χρόνια «κρυφό σχολειό»

Δ. Πολιτάκης / 200 χρόνια «κρυφό σχολειό»

Πέρα από τις εθιμοτυπικές τελετουργίες της αρμόδιας επιτροπής, ο εορτασμός των 200 χρόνων από το ’21 θα μπορούσε να γίνει αφορμή για μια βαθύτερη αντίληψη των συναρπαστικών γεγονότων εκείνης της εποχής από αυτή που μας χάρισε το σχολείο.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Αποχαιρετισμός στην κυρία Μιράντα

Δημήτρης Πολιτάκης / Αποχαιρετισμός στην κυρία Μιράντα

Πηγαίνοντας μετά από καιρό σε σπίτι φίλων, είδα στην εξώπορτα το αγγελτήριο θανάτου της ηθοποιού Μιράντας Κουνελάκη που έμενε στην ίδια πολυκατοικία και για χρόνια «επέβλεπε» στοργικά και διακριτικά τις νεανικές μας τρέλες.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
H περίπτωση του Άκη Πάνου, που ακόμα μας στοιχειώνει

Δημήτρης Πολιτάκης / H περίπτωση του Άκη Πάνου, που ακόμα μας στοιχειώνει

Ούτε το έργο ενός δημιουργού μπορεί εύκολα να διαγραφεί ούτε όμως και η σύνδεσή του με τις όποιες αποτρόπαιες πράξεις. Μένει εκεί, σαν ανεξίτηλη κηλίδα που διαβρώνει και συρρικνώνει το σέβας, το δέος, την εκτίμηση, την απόλαυση. Αυτό είναι το τίμημα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Βρίσκοντας καταφύγιο στη μοιρολατρία και στα εποχικά μαγαζιά

Δημήτρης Πολιτάκης / Βρίσκοντας καταφύγιο στη μοιρολατρία και στα εποχικά μαγαζιά

Έχει ανάγκη ο κόσμος να περιβληθεί στην απομόνωσή του από ένα γιορτινό σκηνικό, από μια λαμπερή ψευδαίσθηση, ξορκίζοντας μια χρονιά που έγινε η προσωποποίηση όλων των δεινών που έχουν πέσει στο κεφάλι μας, όχι μόνο της πανδημίας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Η πανδημία και η λαχτάρα μας να «σώσουμε τα Χριστούγεννα»

Δημήτρης Πολιτάκης / Η πανδημία και η λαχτάρα μας να «σώσουμε τα Χριστούγεννα»

Ας είμαστε προετοιμασμένοι για σεμνές, ταπεινές, υπερβατικές γιορτές, όπως θα έπρεπε δηλαδή πάντα να είναι, αν πιστέψουμε όλες αυτές τις χριστουγεννιάτικες ταινίες που βλέπουμε μια ζωή.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Απόδραση από την Αθήνα

Δημήτρης Πολιτάκης / Απόδραση από την Αθήνα

Παίζει ξανά δυνατά ως σενάριο ή ως όραμα μέσα στην πανδημία η οριστική φυγή από τη μητρόπολη και η μετεγκατάσταση σε κάποια ιδανική γωνιά της επαρχίας με άμεση πρόσβαση σε φύση, βουνά, ακρογιαλιές, δειλινά.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ

σχόλια

4 σχόλια
Πρόκειται περισσότερο για ένα είδος δυσεδαιμονίας, υποκριτικής τυπολατρίας, νεοσυντηρητισμού και παραδοσιολατρίας, χωρίς την παραμικρή θεολογική γνώση και ουσιαστική πίστη. Υπάρχει απλά διαδεδομένη η εντύπωση ότι, επειδή γεννήθηκες Ελληνας Ορθόδοξος, ανήκεις σε έναν περιούσιο λαό λατρεμένο από τον θεό και έχεις σίγουρο τον παράδεισο αν σταυροκοπηθείς λιγάκι και ψιλονηστέψεις, κραυγάζοντας υπέρ της ορθοδοξίας (και κατά όλων των άλλων).Το ωραιότερο δείγμα από την μαρτυρία μιας φοιτήτριάς μου, στην οποία, επειδή δεν νήστευε, της την έπεσε μια μοντερνο-κυριλέ-φανατική πατριδολάγνα ορθόδοξη-fashion victim. Κι όταν της απάντησε για την υποκρισία της (νηστεία όλη τη Σαρακοστή-τη Μεγάλη Παρασκευή, αμέσως μετά τον επιτάφιο, ντου να πιάσουμε τραπέζι σε "καλό μαγαζί" για αστακομακαρονάδα και γαρίδες και μετά κλάμπινγκ) έλαβε την εξής απάντηση:- Ναι, αλλά επειδή είναι ημέρα πένθους, στο κλαμπ δεν χόρευα, ήπια μονάχα ένα ποτό και άκουγα μουσική (!)
ειναι δε εμφανες οτι τα πλεον δραστηρια και διανοουμενα συριζοτρολ, ουτε τους δικους τους αγωνες, προβαλουν. Αλλωστε ειναι ανυπαρκτοι, ο μεγαλυτερος κινδυνος ηταν να ειναι νοθευμενη η ρακη, αλλα αγωνες (οποιους) των προπαπουδων και παπουδων τους.η γεροντολαγνεια και η προγονολατρεια με αριστερη προβεια.
και εδω κολλαει ο Συριζα?Τελος παντων..μια βολτα στο Αγιο ορος ισως σας αλλαξει την αποψη περι γεροντολαγνειας και καταπιεσης.Μια χαρα νεολαια συναντας ολων των φασματων
ε το χα το παραδειγμα στο μυαλο μου. για το αγιο ορος δεν μιλαω γιατι κανουν καποια κοινωνικως αποκλινοντα "ψωνια", αλλα γιατι θεωρειτε κοινος τοπος στα μεσοαστικα στρωαματα.
"που μας καταπίεζαν μικρούς"το πρόβλημα αυτης της χωρας ειναι η ακρατη γεροντολαγνεια. και εξηγουμε.εχουμε καταντησει να αναπαραγαγουμε τα απωθημενα φαντασιακου, 60ρηδων, 50ρηδων και 70ρηδων, οι οποιοι μεγαλωσαν στα 50ς και τα 60ς με το μπαμπουλα του μπατσου του παπα και του δασκαλου.Αποτελεσμα ειναι να βλεπεις μια γενια νεογερων να επιτειθετε κατα μιας καταπιεσης που ποτε δεν εζησε, ποτε δεν την αφορα, επειδη μονο και μονο το εμαθε απο τον επαναστατη των 70ς "μπαμπα" και "μαμα".Ολη αυτη η παπαγαλια περι εμφυλιων, 70 χρονια πριν, δικτακτοριας, 45 χρονια πριν, λες και ειναι χθεσινα γεγονοτα (και ξεπλένοντας παρακρατικες δολοφονιες, εξωδικαστικες εκτελεσεις, λυντσαρισματα 3 χρονια πριν) αυτο τον μπαμπαδοπληκτισμο εκφραζει.
(α) Το αίσθημα της κοινότητας το έχει αφαιρέσει η πολιτική απο τον Έλληνα. Πρώτον η μεταπολεμική δεξιά στηρίζοντας την αστυφιλία του κατήργησε το χωριό του, την ιδιαίτερη πατρίδα του, και δεύτερον η μεταπολιτευτική αριστερά ταυτίζοντας την έννοια του Έλληνα με αυτή του χουντικού εθνικιστή του κατήργησε την πατρίδα.Άρα δεν είμαστε πλέον από το χωριό τάδε αλλά το σκεφτόμαστε κι όλας να πούμε περήφανα ότι είμαστε Έλληνες μην και μας πουν φασίστες.(β) Από τα αρχαία χρόνια το θρησκεύειν εδώ δεν ήταν θέμα εσωτερικής πίστης ή διδασκαλίας από άμβωνος, έτσι έγινε μετά την ώσμωση με την ανατολίτικη θρησκεία του ενός θεού που αποκαλούμε χριστιανισμός, μα κοινωνικής συμπεριφοράς, εξωστρέφειας. Όλοι μαζί στην πομπή των Παναθηναίων. Όλοι μαζί στους βωμούς των θεών. Χωρίς δόγμα, χωρίς μία απόλυτη αλήθεια, μα με μύθους με παραλλαγές. Ή μετά όλοι μαζί λατρεύαμε εικόνες (σ.σ. η Ειρήνη η Αθηναία ήταν υπέρ των εικόνων, οι Ίσαυροι που ήταν από την Ανατολία ήταν κατά αυτών). Βασικά ήταν μια εξωτερίκευση και επαναδιατύπωση της κοινής ταυτότητας και όχι ένα εσωτερικό ζήτημα.Ακόμα και στα βυζαντινά τα χρόνια οι εκκλησιές μας ήταν μικρές, εκτός από την Αγία Σοφία. Δεν προσφέρονταν για μαζικές εκδηλώσεις. Ήταν για να ανάψεις ένα κερί και να μιλήσεις με τον άγιο σου.(γ) Σήμερα, δεδομένης της ανωτέρω υπό (α) αίρεσης επιστρέφουμε σε μια φαντασιακή κοινή ταυτότητα (οβελίας με Cafe del Mar όπως λέτε αν και προσωπικά προτιμώ Shantel, Bregovic και Peter Nalitch). Και αυτό μόνο καλό μπορεί να είναι. Όποιος θεωρεί ότι ένα φαλάφελ έχει λιγότερες θερμίδες από ένα σουβλάκι κοτόπουλο ή ότι η πίτσα αν της βγάλεις το ζαμπόν έγινε diet ας το κοιτάξει.Ταυτότητα κι ενότητα ψάχνουμε. Όχι απώλεια κιλών.
Μόνο που τα κράτη που ψάχνουν το 2018 ταυτότητα κι ενότητα στις θρησκείες ...είναι άστα να πάνε. 2018 φίλε. Οι Έλληνες δεν ξέρουν να προχωρήσουν
Στα σύμβολα, όχι στις θρησκείες. Στα σύμβολα.Οι Έλληνες ή θα προχωρήσουν μέσα στο παγκόσμιο χωριό αποδεχόμενοι την υπαρκτή ταυτότητά τους ή θα χαθούν μέσα στον παγκόσμιο πολτό κι απλά θα γίνουν πληθυσμός.Η ηττοπάθεια, το άστα να πάνε, το "δεν ξέρουν οι Έλληνες" σε κάνουν πολτό. Μάζα. Η ταυτότητά σου συνεπάγεται μίσος για τους άλλους. Γιατί σε τρομάζει η ύπαρξη εθνικής ταυτότητας;
"Ταυτότητα κι ενότητα ψάχνουμε".Αν δε λυθεί το υπαρξιακό μας πρόβλημα , τότε απλώς κλωθογυρναμε σε έναν φαύλο κύκλο σε όλα τα άλλα ( πολιτική, κοινωνικά κλπ).Ωραια τοποθέτηση, Γράφων.