— Ας αρχίσουμε από τα βασικά. Τι είναι το Μουσείο Ελεύθερης Σκέψης Ανθρώπων (ΜΕΣΑ);
Ένα μουσείο, ίσως διαφορετικό και αρκετά εναλλακτικό, το οποίο σχεδιάζεται από τους ίδιους τους μαθητές του και διαμορφώνεται με τα δικά τους έργα. Στόχος του είναι η επικοινωνία των «μέσα» με τους «έξω» και η ανάδειξη του κοινωνικού ρόλου της τέχνης και των θεσμών, όπως είναι τα μουσεία.
— Πώς ξεκίνησε αρχικά και ποια είναι η φιλοσοφία στην οποία βασίζεται;
Ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2015 στο πλαίσιο της μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας μου που αφορούσε τα μουσειακά προγράμματα προσέγγισης ευάλωτων κοινωνικά ομάδων. Δηλαδή, πώς το μουσείο θα πάει σε αυτούς οι οποίοι δεν πάνε σ' εκείνο. Η βασική ιδέα ήταν ότι από τη στιγμή που οι έγκλειστοι μαθητές δεν μπορούν να επισκεφτούν ένα μουσείο, θα έπρεπε να αποκτήσουν το δικό τους. Έτσι γεννήθηκε το ΜΕΣΑ.
Το αίσθημα ελευθερίας και κανονικότητας το οποίο μου περιγράφουν οι περισσότεροι μαθητές είναι, πιθανόν, από τα πιο σημαντικά στοιχεία.
— Το μουσείο σχεδιάζεται ουσιαστικά από τους μαθητές του. Θες να μας πεις δυο λόγια γι' αυτούς;
Οι περισσότεροι μαθητές μας φοιτούν σε σχολεία που λειτουργούν μέσα σε σωφρονιστικά ιδρύματα. Οι υπόλοιποι φοιτούν στο Εναλλακτικό Σχολείο Ενηλίκων του ΚΕΘΕΑ Έξοδος στη Λάρισα. Είναι διαφόρων ηλικιών (ο μικρότερος μαθητής μας είναι 18 χρονών και ο μεγαλύτερος 70) και από πολλές και διαφορετικές εθνικότητες, γεγονός που μπορεί να είναι προβληματικό κάποιες φορές, αλλά, εν τέλει, είναι αυτό που το κάνει μια τόσο ενδιαφέρουσα διαδικασία. Είμαστε συνεργάτες με όλη την έννοια του όρου – ίσως από τις καλύτερες συνεργασίες που έχω κάνει. Δεν σταματάνε στα ερωτήματα αλλά ψάχνουν τις λύσεις και τις απαντήσεις. Η φαντασία τους τρυπάει τους τοίχους και η προθυμία και ο ενθουσιασμός τους δίνουν ζωντάνια στα εργαστήρια. Είναι πολύ σημαντικές εκείνες οι στιγμές που καταλαβαίνεις ότι ένα σύνολο ανθρώπων έχει γίνει πλέον ομάδα και λειτουργεί για το κοινό αποτέλεσμα με αφοσίωση.
— Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετώπισες δουλεύοντας μαζί τους;
Το να κερδίσω την εμπιστοσύνη και τον σεβασμό τους. Στην αρχή, όταν τους παρουσιάζομαι, με κοιτάνε διστακτικά, καθότι είμαι γυναίκα, νέα και αρκετά μικροσκοπική. Ξέρω ότι έχω κερδίσει τη μάχη όταν αυτοί ξεχνούν την παραπάνω πρώτη εντύπωση και αντιμετωπίζει ο ένας τον άλλο ισότιμα. Αντίστοιχα μεγάλη πρόκληση ήταν να αποδεχτούν τους καλλιτέχνες του ΜΕΣΑ που υλοποίησαν τα εργαστήρια, να τους ακούσουν και να μη νιώσουν άβολα «επειδή εγώ αυτά δεν τα καταλαβαίνω», όπως ακούγαμε πολύ συχνά.
— Τι πιστεύεις ότι κερδίζουν οι ίδιοι μέσω της συμμετοχής του στο ΜΕΣΑ;
Το αίσθημα ελευθερίας και κανονικότητας το οποίο μου περιγράφουν οι περισσότεροι μαθητές είναι, πιθανόν, από τα πιο σημαντικά στοιχεία. Η δυνατότητα, δηλαδή, να περνάει κανείς δημιουργικά τον νεκρό χρόνο της φυλακής, σε ένα διαφορετικό, σχεδόν ετεροτοπικό περιβάλλον, όπου οι ίδιοι μπορούν να θέτουν τους κανόνες τους κι έχουν τη δυνατότητα να κάνουν τις επιλογές τους.
— Τι είδους έργα θα δούμε; Υπάρχει κάποια κοινή θεματική;
Και τα επτά έργα που παρουσιάζονται είναι συλλογικά, αποτέλεσμα των εικαστικών εργαστηρίων που πραγματοποιήθηκαν τη φετινή ακαδημαϊκή χρονιά μέσα σε αυτές τις δομές, σε συνεργασία με καλλιτέχνες με τους οποίους συνδιαμορφώσαμε το θέμα του κάθε έργου. Έχουν κοινές αναφορές και ερωτήματα, πάντοτε με κυρίαρχο άξονα την ελευθερία, χρησιμοποιώντας ποικίλα εικαστικά μέσα, όπως η περφόρμανς, η ηχητική σύνθεση και εγκατάσταση, η φωτογραφία, η ζωγραφική και η γλυπτική.
— Κλείνοντας, θες να μας πεις δύο λόγια για το σπίτι του ΜΕΣΑ; Είναι η πρώτη δράση που φιλοξενείται στον νέο χώρο;
Το ΕΜΣΤ είναι πράγματι το σπίτι του ΜΕΣΑ. Ήταν από την αρχή συνοδοιπόρος, υποστηρικτής, συνεργάτης και πλέον στέγη του. Η παρουσία του εντάχθηκε στη σειρά εκδηλώσεων «Προλεγόμενα» που πραγματοποιούνται μέχρι τα επίσημα εγκαίνια του μουσείου. Έχουν γίνει ήδη δύο ακόμη δράσεις, αλλά είναι η πρώτη δράση που φιλοξενείται σε εκθεσιακό χώρο του. Η σχέση με το ΕΜΣΤ ξεκίνησε από τις αρχές του με την πολύτιμη βοήθεια της κ. Μαρίνας Τσέκου, επιμελήτριας Εκπαίδευσης του μουσείου, και πλέον αποκρυσταλλώνεται σε αυτήν τη μεγάλη δράση, την οποία η κ. Κοσκινά, διευθύντρια του Μουσείου, αλλά και όλο το προσωπικό του μουσείου αγκάλιασαν και στήριξαν όλο αυτό το διάστημα.
σχόλια