Τα μισά και πλέον από τα είδη δένδρων που βρίσκονται στην περιοχή του Αμαζονίου είναι από τα πιο σπάνια στον κόσμο και σήμερα κινδυνεύουν με εξαφάνιση λόγω της αποψίλωσης των δασών για γεωργικές καλλιέργειες, κτηνοτροφία και άλλους σκοπούς.
Διεθνής μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science Advances επισημαίνει πως εάν οι τάσεις που καταγράφονται συνεχιστούν, από το 36% ως το 57% των 15.000 ειδών δέντρων του Αμαζονίου ενδέχεται να χαρακτηριστούν απειλούμενα με εξαφάνιση βάσει των κριτηρίων της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης και των Φυσικών Πόρων.
Η μελέτη αφορά μια περιοχή έκτασης 5,5 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων στο έδαφος της Βραζιλίας, του Περού, της Κολομβίας, της Βενεζουέλας, του Ισημερινού, της Βολιβίας, της Γουιάνας, του Σουρινάμ και της Γαλλικής Γουιάνας. Οι ερευνητές ανέλυσαν απογραφές των δασικών περιοχών του Αμαζονίου και δεδομένα σχετικά με τις περιοχές όπου βρίσκεται σε εξέλιξη ή πρόκειται να γίνει αποψίλωση.
«Πολλά είδη που υποδεικνύουμε πως μπορεί να θεωρηθούν απειλούμενα χρησιμοποιούνται από τους κατοίκους του Αμαζονίου σε καθημερινή βάση, και πολλά άλλα έχουν κρίσιμη σημασία για τις οικονομίες» του οικοσυστήματος αυτού, επισήμανε ο Nigel Pitman, επιστήμονας του Field Museum στο Σικάγο.
Πρόκειται για δέντρα από τα οποία συλλέγονται φρούτα ασαΐ, βραζιλιάνικα φιστίκια ή καρδιά φοίνικα, πολύτιμα είδη ξυλείας, από τα οποία συλλέγονται διάφορα ακόμη φρούτα, παράγονται φάρμακα και απαραίτητα έλαια, μεταξύ άλλων, εξήγησε ο Pitman. Τα δέντρα αυτά έχουν επίσης μεγάλη σημασία για τα οικοσυστήματα διότι εμποδίζουν την διάβρωση του εδάφους και ρυθμίζουν το κλίμα, πρόσθεσε ο ίδιος.
«Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την αποψίλωση των δασών του Αμαζονίου επί δεκαετίες και οι προβλέψεις καταδεικνύουν ότι η καταστροφή των δασών θα συνεχιστεί στο ορατό μέλλον», εκτίμησε ο Hans ter Steege του Κέντρου Βιοποικιλότητας Naturalis της Ολλανδίας. «Τα καλά νέα είναι πως τα τελευταία δέκα χρόνια ο ρυθμός καταστροφής των δασών στον Αμαζόνιο έχει πέσει δραματικά».
Τα δάση του Αμαζονίου συρρικνώνονται από τη δεκαετία του 1950, καθώς οι άνθρωποι υλοτομούν τα δέντρα ή αποψιλώνουν περιοχές για γεωργικές καλλιέργειες, κτηνοτροφία και αστική ανάπτυξη. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει κάποια αξιόπιστη εκτίμηση για το πόσα είδη δέντρων απειλούνται.
«Ναι, οι προκλήσεις είναι τεράστιες, αλλά είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι πάνω από το 85% των δασών στην ευρύτερη περιοχή του Αμαζονίου υπάρχουν ακόμη», είπε ο Pitman.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι τα εθνικά πάρκα, οι προστατευόμενες περιοχές και τα εδάφη όπου ζουν φυλές ιθαγενών, εάν προστατευθούν επαρκώς, θα προστατεύσουν τα περισσότερα από τα είδη δένδρων που απειλούνται. Προηγούμενες έρευνες είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα πως τα δάση στον Αμαζόνιο έχουν σμικρυνθεί κατά 12% και αναμένεται να συρρικνωθούν κατά 28% ακόμη ως το 2050.
