Βυθίστηκε το 1918 κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στον Θερμαϊκό κόλπο και εντοπίστηκε σε βάθος 98 μέτρων στα διεθνή χωρικά ύδατα. Ο λόγος για το Floreal, ένα γαλλικό ατμοκίνητο υποβρύχιο, κλάσης Pluviôse, με ιδιαίτερη ναυπηγική και σχεδιασμό, που βρέθηκε 106 χρόνια μετά τη βύθισή του.
Πρόκειται για το 6ο ναυάγιο υποβρυχίου που εντοπίζει και ταυτοποιεί η ομάδα υποβρυχίων ερευνών του Κώστα Θωκταρίδη.
«Στην περιοχή του ναυαγίου υπήρχαν πολύ ισχυρά υποβρύχια ρεύματα και χαμηλή ορατότητα, χαρακτηριστικά της περιοχής. Το υποβρύχιο έχει ακουμπήσει στον λασπώδη βυθό του Θερμαϊκού με ελαφριά δεξιά κλίση και έχει έμπρωρη διαγωγή, δηλαδή ελαφρά κλίση προς τα εμπρός» δήλωσε ο ερευνητής. Στη συνέχεια, εξήγησε ότι «τα περισκόπια του είναι κατεβασμένα. Τα πηδάλια βάθους και κατεύθυνσης είναι στην θέση 0, ενώ στην πλώρη του υποβρυχίου έχει πιαστεί ένας σάκος διχτυού από ανεμότρατα. Διακρίνεται η βάση του πυροβόλου 65 χιλιοστών, καθώς και οι εκτοξευτές τορπιλών. Η μια από τις ανθρωποθυρίδες παραμένει ακόμα και σήμερα μισάνοιχτη».
Πώς βυθίστηκε το υποβρύχιο Floreal
Όταν ξεκίνησε ο παγκόσμιος πόλεμος, το υποβρύχιο Floreal εντάχθηκε στις γαλλικές μοίρες της Μάγχης, με κύρια αποστολή την ανθυποβρυχιακή περιπολία. Την άνοιξη του 1918 οι ανάγκες του πολέμου το έφεραν στη Θεσσαλονίκη, όταν η συνθηκολόγηση της Ρωσίας άφηνε ασαφή την τύχη του Ρωσικού Στόλου της Μαύρης Θάλασσας και υπήρξε ο κίνδυνος εξόδου του στη Μεσόγειο υπό γερμανική διοίκηση.
Στις 2 Αυγούστου 1918, το υποβρύχιο Floreal με τη συνοδεία του αντιτορπιλικού Balliste απέπλευσε από τη Θεσσαλονίκη με προορισμό την Πάτρα. Ο καιρός ήταν καθαρός και η ορατότητα καλή. Το αντιτορπιλικό βρίσκονταν 400 μέτρα πίσω από το υποβρύχιο. Την ίδια ώρα στον Θερμαϊκό εισέπλεε το βρετανικό φορτηγό ατμόπλοιο Magda με τη συνοδεία του επίτακτου πλοίου νηοψίας HMS Hazel. Το Magda βρίσκονταν μπροστά, ενώ το HMS Hazel ακολουθούσε εκτελώντας συνεχές ζικ-ζακ σαν απαραίτητο ανθυποβρυχιακό αντίμετρο.
Στις 01:30 κι ενώ βρίσκονταν πίσω και αριστερά από το Magda, το HMS Hazel εντόπισε το μικρό υποβρύχιο σε απόσταση 100 μέτρων. Η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη κι ένα λεπτό αργότερα το HMS Hazel εμβόλισε το Floreal. Το Balliste έσπευσε αμέσως για βοήθεια, προσπαθώντας να το ρυμουλκήσει πίσω στη Θεσσαλονίκη. Ωστόσο τα νερά που μπήκαν στο υποβρύχιο ήταν μεγάλης έκτασης κι έτσι κρίθηκε προτιμότερο να κατευθυνθούν προς την πλησιέστερη ακτή της Χαλκιδικής. Παρόλες τις προσπάθειες όμως το υποβρύχιο τελικά βυθίστηκε στις 03:25, στο Θερμαϊκό Κόλπο αφού πρώτα εγκαταλείφθηκε επιτυχώς από όλο του το πλήρωμα.
106 χρόνια μετά τη βύθιση του υποβρυχίου
Η έρευνα για τον εντοπισμό του υποβρυχιου ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2014, σε πρωτογενείς πηγές των γαλλικών και βρετανικών αρχείων. Λίγο πριν από το τέλος του 2023 η ομάδα που εκτελούσε τις εργασίες για τον εντοπισμό άγκυρας άλλου πλοίου, βρέθηκε κοντά στην περιοχή.
Ακολούθησε υδρογράφηση μέσω ηχοβολιστικού με βάση τα στοιχεία που είχαν προκύψει τόσο από την ιστορική έρευνα όσο και από την αξιοποίηση πληροφοριών από τους ντόπιους επαγγελματίες ψαράδες. Εντοπίστηκε στόχος με διαστάσεις παρόμοιες με το υπό αναζήτηση υποβρύχιο και ακολούθησε αναγνώριση με μη επανδρωμένο υποβρύχιο όχημα ROV (Remote Operated Vehicle).
Τα αποτελέσματα ήταν θετικά και για πρώτη φορά στις ελληνικές θάλασσες εντοπίστηκε και ταυτοποιήθηκε ναυάγιο υποβρυχίου του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μάλιστα, στις πρώτες εικόνες που εμφανίστηκαν στα μόνιτορ του υποβρύχιου τηλεκατευθυνόμενου οχήματος καταγράφηκε το περίγραμμα της πρύμνης του Floreal με το χαρακτηριστικό ναυπηγικό του σχέδιο.
Το ναυάγιο είναι ατόφιο και διατηρείται σε εξαιρετική κατάσταση. «Ήταν σαν να έχει σταματήσει ο χρόνος τη στιγμής της βύθισης του, το 1918» ανέφερε ο Κώστας Θωκταρίδης.
Pluviose: Η πρώτη κλάση υποβρυχίων με πολεμικές δυνατότητες
H κλάση υποβρυχίων Pluviose του Γαλλικού Ναυτικού, στην οποία ανήκε και το Floreal, ήταν ουσιαστικά η πρώτη κλάση υποβρυχίων με πολεμικές δυνατότητες που μπήκε σε μαζική ναυπήγηση (1907-1910). Το Floreal καθελκύστηκε στις 18 Απριλίου 1907 στο Χερβούργο. Σχεδιασμένο από τον καινοτόμο Γάλλο μηχανικό Μάξιμ Λομπέφ ήταν ένα αξιόπλοο και αξιόμαχο για την εποχή σκάφος, με μέγιστη εμβέλεια 1390 ναυτικών μιλίων στην επιφάνεια με ταχύτητα 8,5 κόμβων και μέγιστη ταχύτητα τους 12 κόμβους και οπλισμό 8 τορπιλών. Με διαστάσεις 51μ μήκος και 5μ πλάτος και εκτόπισμα 553 τόνους σε κατάδυση και 404 τόνους στην επιφάνεια, διέθετε ενδιαιτήσεις για 25 μέλη πληρώματος.
«Στην κλάση Pluviôse - στην οποία ανήκε το FLOREAL- ενσωματώθηκαν δύο πρωτοποριακές ιδέες του σχεδιαστή της Maxime Laubeuf. Το διπλό κύτος και το διπλό σύστημα πρόωσης (δύο ατμομηχανές για τον πλου στην επιφάνεια και δύο ηλεκτροκινητήρες για τον πλου εν καταδύσει)» εξηγεί ο αξιωματικός του Π.Ν. και ερευνητής Σπύρος Βουγίδης.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
