Πώς το Instagram σκοτώνει την τέχνη

Πώς το Instagram σκοτώνει την τέχνη Facebook Twitter
1

«Τραβήξτε τις φωτογραφίες σας όσο το δυνατόν γρηγορότερα και μπορείτε να τις αναζητήσετε online. Τα πάντα είναι στο διαδίκτυο».

Αυτές ήταν οι οδηγίες που ένας φύλακας έδωσε στους επισκέπτες της Εθνικής Πινακοθήκης των ΗΠΑ την περασμένη Πέμπτη το βράδυ.

Μετά την αποκάλυψη των επίσημων πορτρέτων του Μπάρακ και της Μισέλ Ομπάμα στις 12 Φεβρουαρίου, εκατοντάδες άνθρωποι συρρέουν στο μουσείο της Ουάσινγκτον, για να περάσουν μερικά δευτερόλεπτα μπροστά από τους πολυσυζητημένους πίνακες. Σε μια προσπάθεια να μειωθούν οι ουρές η Portrait Gallery έχει σχεδιάσει ένα σύστημα με οθόνες για όλους όσους θέλουν να δουν τα έργα ζωγραφικής πολύ κοντά.

Μπροστά στους πίνακες, οι περισσότεροι έκαναν τρία πράγματα: ύψωσαν το κινητό τους τηλέφωνο για να τραβήξουν μια φωτογραφία, έβγαλαν selfie ή έβαζαν κάποιον να τους φωτογραφίσει με φόντο τα έργα.

Αυτό που σχεδόν κανείς δεν έκανε, ήταν να σηκώσει τα μάτια του από το κινητό του τηλέφωνο και χρησιμοποιήσει τον χρόνο που είχε για να θαυμάσει από κοντά τα έργα.

Πώς το Instagram σκοτώνει την τέχνη Facebook Twitter

Και αυτό είναι κάτι που πραγματικά είναι αξιοπερίεργο καθώς στο διαδίκτυο υπάρχουν χιλιάδες φωτογραφίες των έργων, οι οποίες μάλιστα είναι πολύ καλύτερης ποιότητας από τις εικόνες που κάπως βιαστικά προσπαθούσαν να τραβήξουν όλοι.

Και όμως αυτή η συμπεριφορά δεν ήταν κάτι πρωτοφανές και δεν έχει  καταγραφεί μόνο στην περίπτωση των πορτρέτων του ζεύγους Ομπάμα. Είναι μια σκηνή που συναντάται όλο και συχνότερα σε όλο τον κόσμο. Τα μουσεία τέχνης και οι επιμελητές δεν δείχνουν να έχουν πρόβλημα με κάτι τέτοιο ενώ οι πινακίδες που έγραφαν απαγορεύεται η λήψη φωτογραφιών έχουν εξαφανιστεί εδώ και καιρό.

Πλέον τα μουσεία όχι μόνο ανέχονται τις φωτογραφίες, αλλά πραγματικά τις ενθαρρύνουν ενώ συχνά προτείνουν και δικά τους χάσταγκ.

Αυτή είναι μια εντελώς νέα κατάσταση από την εποχή που τα μουσεία και οι γκαλερί τέχνης απαγόρευαν η περιόριζαν τις φωτογραφίες και τις κάμερες για να προστατεύσουν τα έργα, αλλά και την ίδια την εμπειρία.

«Η μάχη να το περιορίσεις είναι άνιση», δήλωνε στο ArtNews το 2013 η Νίνα Σάιμον συγγραφέας του The Participatory Museum. Ήταν εκείνη την εποχή που το Instagram άρχισε να επηρεάζει όλες τις πτυχές της σύγχρονης ζωής και ξεκινούσε την κυριαρχία του που σήμερα αλλάζει του κανόνες στο διαδίκτυο.

Οι επιμελητές έχουν με τον τρόπο τους «αγκαλιάσει» τα social media ως έναν τρόπο για τους επισκέπτες να ασχολούνται με την τέχνη, εξηγεί η Δρ Kylie Budge, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Western Sydney. «Κάνει την εμπειρία πιο δημοκρατική σε ορισμένα επίπεδα», λέει. «Υπάρχει ένα στοιχείο της συν-δημιουργίας που εμπλέκεται. Με τις διαθέσιμες πλατφόρμες όπως το Instagram, ο άνθρωπος που βιώνει την τέχνη έχει τώρα την ικανότητα να ανταποκρίνεται, να δημιουργεί κάτι άμεσα και να επικοινωνεί την αντίδρασή του».

Πλέον τα μουσεία όχι μόνο ανέχονται τις φωτογραφίες, αλλά πραγματικά τις ενθαρρύνουν ενώ συχνά προτείνουν και δικά τους χάσταγκ.

Φυσικά, αυτή η μετατόπιση στη στάση των μουσείων έκρυβε κάποιους κινδύνους. Οι φρουροί των μουσείων πρέπει να είναι πολύ πιο προσεχτικοί πλέον καθώς οι selfies έχουν προκαλέσει και καταστροφές έργων τέχνης με τα περιστατικά να απασχολούν συχνά την διεθνή ειδησιογραφία.

Τα ερωτήματα που θέτει αυτή η νέα εποχή είναι αρκετά και όπως γράφει το Quartz αναρωτιέται κανείς αν ένας καλλιτέχνης αξίζει κάτι παραπάνω από μια ματιά σε μια φωτογραφία σε μια μικροσκοπική οθόνη. Τι συμβαίνει επίσης με την ευκολία στην κριτική έργων;

Καθώς οι εικόνες των πορτρέτων των Ομπάμα άρχισαν να διαδίδονται στο ίντερνετ, οι αντιδράσεις και τα σχόλια ήταν κάτι μαζικό και πολύ γρήγορο. Η διοχέτευση της τέχνης οnline τροφοδοτεί μια σειρά περιστασιακών κριτικών, όπου ο καθένας μπορεί χωρίς καν να δει το έργο από κοντά, να πει τη γνώμη του και να δημιουργήσει ίσως ένα meme στο Twitter.

Πώς το Instagram σκοτώνει την τέχνη Facebook Twitter

Μια τεράστια μελέτη του 2001 διαπίστωσε ότι οι επισκέπτες του μουσείου πέρασαν κατά μέσο όρο 17 δευτερόλεπτα κοιτάζοντας ένα έργο τέχνης σε ένα μουσείο, με το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου να ξοδεύεται στην ανάγνωση του κειμένου επεξήγησης του έργου. Με τα social media να είναι πλέον τόσο καθοριστικά, αυτός ο χρόνος εκτιμάται πως έχει μειωθεί και άλλο.

Υπήρξε μια εποχή που οι λάτρεις της τέχνης ταξίδευαν μεγάλες αποστάσεις για να δουν ένα έργο τέχνης και με τα δικά τους μάτια να ανιχνεύσουν την ομορφιά του.

Πλατφόρμες όπως η virtual museum tours της Google έχουν εξαλείψει την ανάγκη αυτή, επιτρέποντας στους λάτρεις της τέχνης να "επισκέπτονται" τα κορυφαία μουσεία και να βλέπουν τα έργα τέχνης από κοντά. Περίπου....

Όμως σχεδόν ποτέ ένα έργο τέχνης δεν μπορεί να είναι το ίδιο αποκαλυπτικό και όμορφο σε μια ψηφιακή φωτογραφία. Μόνο η εμπειρία του να το θαυμάζει κανείς από κοντά αποκαλύπτει όλο το εύρος της δημιουργίας του και πολλές λεπτομέρειες χάνονται ή υποβιβάζονται από τα φίλτρα, το φως της οθόνης και τους άλλους παράγοντες της ψηφιακής αποτύπωσής του.

Τech & Science
1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Eurostat για προσδόκιμο ζωής: Οι γυναίκες ζουν κατά πεντέμισι χρόνια περισότερο από τους άνδρες

Τech & Science / Eurostat για προσδόκιμο ζωής: Οι γυναίκες ζουν πεντέμισι χρόνια περισότερο από τους άνδρες

Οι περιοχές της Ελλάδας με το υψηλότερο προσδόκιμο ζωής - Σε ποιες περιοχές ζουν οι μακροβιότεροι Ευρωπαίοι και πού στην Ευρώπη καταγράφεται το χαμηλότερο προσδόκιμο
NEWSROOM