Το "Θέμις" ήταν ένα ντοκιμαντέρ που είχε κάνει αίσθηση όταν πρωτοκυκλοφόρησε  στον κινηματογράφο το 2009. Ο Μάρκος Γκαστίν, αφού είχε ήδη κάνει το βραβευμένο «Μασσαλία  μακρινή κόρη» ουσιαστικά φίλμαρε την παράνοια των ελληνικών δικαστηρίων - με αποτελέσματα ακόμα πιο τραγελαφικά απ' οτι θα φανταζόταν κανείς. To ντοκιμαντέρ θύμιζε ξένο ντοκιμαντέρ- δεν είχε κάποιο μελο voiceover μόνο έξυπνο editing που αναδείκνυε τους κατά λάθος πρωταγωνιστές σε όλο τους το μεγαλείο. Χτες, Κυριακή βράδυ, η ΕΤ1 αποφάσισε να δείξει το ντοκιμαντέρ (2 φορές μέσα σε μία μέρα και η δεύτερη φορά μάλιστα ήταν στις 4 η ώρα τα ξημερώματα!). Η υποδοχή ήταν ενθουσιώδης. Έγινε μέχρι και hashtag στο twitter. (Αναρωτιέμαι αν έχει ξαναγίνει οποιαδήποτε εκπομπή της ΕΤ1 hashtag στο twitter, με εξαιρεση το κράξιμο στην εκπομπή escape). Ίσως θα έπρεπε  να  συνειδητοποιήσουν επιτέλους τα κανάλια ότι τα ντοκιμαντέρ δεν είναι μόνο το ταξίδι της γαλάζιας φάλαινας/ πολεμικές συρράξεις και μελό ιστορίες με τραβεστί και ναρκομανείς;

Θέμις -trailer

Twitter time

Στο #themis  και στο #et1

@Domianos Yiorgos D

οι άνθρωποι είναι συγκλονιστικά πλάσματα #et1

mao_tse_tung mao_tse_tung

ο "συνταξιούχος" της ολυμπιακής, ο συνήγορος του που χορεύει, το βίντογκέιμ που οι οδηγίες λένε ότι θέλει φως, ελλάδα με γαμάς #themis #et1

eVaN_GiAn Βαγγεληηηηηηηη!!

Όλοι ΕΤ1 τώρα! Η εκπομπή που μπορει μόνη της να κρατήσει την ΕΤ1 ανοιχτή αν τη χειριστούν σωστά! Η Πανιά έχει ήδη αυτοκτονήσει

the_tsin Lina Giannarou

Αυτό το ζευγάρι, ο πρώην κυβερνήτης και το πρώην μοντέλο, θα 'θελα να μάθω τι απέγιναν κι αν ο Ιάσονας είναι καλά... #themis #et1 #shock

Lahouraki Lahouraki

Σε ποιά χρονιά ζουν; Τι διάλεκτος είναι αυτη; Τι γλώσσα μιλάνε εκεί μέσα; Θέλει μεταφραστές και από Ελληνικά στα Ελληνικά; #et1 #themis

Q&A Mάρκος Γκαστίν

Όταν είχε κυκλοφορήσει η ταινία, ο  Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος είχε γράψει αυτή την κριτική κι εγώ είχα πάρει συνέντευξη από το δημιουργό του η οποία όμως λόγω έλλειψης χώρου δε δημοσιεύτηκε ποτέ.

Οι τελευταίες σας δυο δουλειές  («Μασσαλία μακρινή κόρη» και «Μικρές Οδύσσειες») είχαν σχέση με τη μετανάστευση. Πως αποφασίσατε να αλλάξετε εντελώς θέμα  ;

Τι να κάνουμε, δεν γεννήθηκα υπάλληλος! Μου αρέσει η αλλαγή. Ίσως γι αυτό μου πάει ο κινηματογράφος και ιδιαίτερα το ντοκιμαντέρ. Μου δίνει τη δυνατότητα να αλλάξω συνέχεια αντικείμενο, να διεισδύσω σε κόσμους που δεν ήξερα, να γνωρίσω ανθρώπους που δεν θα πλησίαζα ποτέ. Λατρεύω τις ιστορίες, γι αυτό ασχολούμαι με τον κινηματογράφο. Προτιμώ τις πραγματικές ανθρώπινες ιστορίες, γι αυτό ασχολούμαι με το ντοκιμαντέρ. Περισσότερα από κινηματογραφιστή ή ντοκιμαντερίστα, θεωρώ τον εαυτό μου «συλλέκτης ιστοριών». Τα δικαστήρια, όπως η μετανάστευση, είναι πηγή συναρπαστικών ανθρώπινων ιστοριών. Ήταν λογικό ότι κάποια μέρα θα κατέληγα κι εκεί.  Άλλωστε στα δικαστήρια συναντάς πολλούς μετανάστες. Είναι αρκετοί στην ταινία μου: λαθραίοι που πιάνονται για κατοχή ενός πλαστού έγγραφου που τους επιτρέπει να επιζήσουν στη χώρα μας, νόμιμοι που δικάζονται για αυθαίρετη οικοδόμηση αντί του ιδιοκτήτη κλπ.

Ισχυει ότι η ιδέα ξεκίνησε από προσωπική σας εμπειρία όταν προσπαθήσατε δηλαδή να λύσετε τις διαφορές σας με έναν γείτονα σας; Τι είδους διαφορές είχατε; Πως προέκυψε αυτό ως ντοκιμαντέρ;

Πριν από 20 χρόνια περίπου είχαμε ένα πρόβλημα  στην πολυκατοικία μου με έναν «ιδιόρρυθμο» γείτονα που μάζευε ακαθαρσίες στο υπόγειο. Πήγα σε όλες τις κατάλληλες υπηρεσίες, Αστυνομία, Δήμο, Υγειονομικό κλπ. χωρίς να βρω ανταπόκριση πουθενά. Τότε, τι να κάνω κι εγώ, τον πήγα στα δικαστήρια, η έσχατη λύση εδώ πέρα!  Δεν είχα πάει ποτέ στη ζωή μου σε δικαστήριο. Έμεινα άναυδος. Αυτό που έβλεπα και άκουγα στις άπειρες ώρες αναμονής (που επαναλήφθηκαν με τις πολλαπλές αναβολές) ξεπέρναγε κάθε φαντασία. Είχα μπροστά μου μια ζωντανή ανθολογία ανθρωπινών ιστοριών, πότε κωμικές, πότε τραγικές, πάντα συναρπαστικές. Ήταν σαν να αντικρίζω μια τομή της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, μια συλλογή από νεοελληνικούς χαρακτήρες. Κι όλα αυτά παριστάμενα με τη θεατρικότητα που έχει από τη φύση του μια δίκη (πιστεύω ακράδαντα ότι πρόκειται για δραματικό είδος). Είπα τότε μέσα μου: «μα πως δεν σκέφτηκε ποτέ κανείς να γυρίσει ντοκιμαντέρ μέσα στα ελληνικά δικαστήρια, μια που επιτρέπεται η κινηματογράφηση». Επιτρεπόταν τότε...

Πως καταφέρατε να μπείτε στο άβατον του Δικαστηρίου αλλά και να πάρετε την άδεια από κατηγορούμενους, μάρτυρες και δικαστές για να τους κινηματογραφήσετε;

Είκοσι χρονιά μετά λοιπόν, αποφασίζω να το γυρίσω εγώ αυτό το ντοκιμαντέρ. Το κάνω πρόταση στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και την ΕΡΤ. Αργεί λιγάκι η έγκριση, περίπου δυο χρόνια. Όταν μου έρχεται επιτέλους η έγκριση, μαθαίνω ότι απαγορεύεται πια η κινηματογράφηση μέσα στις αίθουσες των ελληνικών δικαστηρίων. Ο νόμος είχε πρόσφατα αλλάξει, λόγω της δίκης της 17 Νοέμβρη. Απελπισία, σου δίνουν λεφτά να κάνεις μια ταινία και δεν μπορείς να τη γυρίσεις! Όμως «αδύνατον δεν είναι γαλλικό» όπως λένε στη χώρα προέλευσης μου, δεν το έβαζα κάτω. Κάθε νόμος δεν έχει κάποιο παραθυράκι; Όντως ο καινούργιος νόμος έλεγε ότι κατ’ εξαίρεση μπορεί ένα δικαστήριο να επιτραπεί την κινηματογράφηση για ιστορικούς ή άλλους σημαντικούς λόγους. Σημαντικός λόγος δεν είναι η καταγραφή της λειτουργίας ενός βασικού θεσμού της δημοκρατίας; Οπλισμένος λοιπόν με αυτό το επιχείρημα πήγα σε όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες, Υπουργείο Δικαιοσύνης,  Διοίκηση των δικαστηρίων, Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (η οποία μου έδωσε τυπικά το πράσινο φως), κλπ. Όλοι μου είπαν ότι η δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη και την απόφαση την παίρνουν μόνο οι ίδιοι οι δικαστές κατά συνείδηση. Πήγα λοιπόν σε αυτούς, στην τύχη. Οι περισσότεροι με δέχτηκαν ευγενικά, κανένας όμως δεν μου απάντησε καταφατικά. «Άμα θέλουν κι οι άλλοι, ρωτήστε τους...» Αισθανόμουνα σαν τη καυτή πατάτα. Κι αυτό για μήνες ολόκληρους. Άρχισα να απελπιστώ. Μέχρι που, τυχαία, συνάντησα ένα φίλο που είχε μια αδελφή που είχε μια φίλη που ήξερε τον Γενικό Γραμματέα της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων... Αλά ελληνικά! Ήταν ο πρώτος που με άκουσε και πήρε στα σοβαρά την ιδέα μου. Πείσθηκε για τις προθέσεις μου και μου άνοιξε όλες τις πόρτες. Του είμαι πάρα πολύ ευγνώμων. Μου βρήκε λοιπόν, μέλη  της Ένωσης, δικαστές και εισαγγελείς, που δεχόταν. Όταν δίκαζαν εκείνοι μπορούσα να μπω στη αίθουσα με τους συνεργάτες μου, «οπλισμένοι» με τις κάμερες και τα μικρόφωνα μας. Έμενε βέβαια να πεισθούμε τους αμέσως ενδιαφερόμενους, τους διάδικους δηλαδή (κατηγορούμενους και αντίδικους), συν τους συνηγόρους τους, συν τους μάρτυρες... Έπρεπε να έχουμε τη συγκατάθεση όλων. Ήταν θέμα υπομονής, επιμονής και τύχης. Όπως ο ψαράς στήνει ξανά και ξανά τα δίκτυα του, στήσαμε κι εμείς τις κάμερες και τα μικρόφωνα μας. Για μήνες, μέχρι να πιάσουμε την καλή ψαριά.

Πιστεύετε ότι οι Έλληνες είμαστε δικομανείς;

Αν δικομανής σημαίνει να κάνεις πολύ περισσότερες μηνύσεις από το κανονικό, όχι. Οι Γερμανοί, ανάλογα με τον πληθυσμό τους βέβαια, κάνουν περίπου όσες μηνύσεις όσο οι Έλληνες. Η μοναδική διαφορά είναι ότι στη Γερμανία μόνο το 40-45% φτάνουν στην ακροαματική διαδικασία, ενώ στην Ελλάδα το 90-95%! Αυτό λεει πολλά για τη λειτουργία των ενδιάμεσων θεσμών για την επίλυση των διαφόρων στη χώρα μας. Τι φταιει; Η διχόνοια που επικρατεί στην Ελλάδα; Το πείσμα του Έλληνα που επιμένει με κάθε τρόπο (μηνύσεις, αντιμηνύσεις, εφέσεις κλπ.) να βρει το δίκιο του; Η ανομία; Η ασάφεια των νόμων; Η στάση των νομικών που σπρώχνουν τις πιο ασήμαντες υποθέσεις στους πιο ψιλούς βαθμούς των δικαστηρίων. Ή μήπως η στάση των δικαστικών που το επιτρέπουν; Ο καθένας μπορεί να δώσει την ερμηνεία του. Η δική μου είναι ότι φταινε λίγο-πολύ, όλα αυτά. Λίγο-πολύ φταίμε όλοι μας για την κατάσταση της Δικαιοσύνης στη χώρα μας, για την παραφόρτωση των δικαστηρίων από υποθέσεις που δεν θα έπρεπε να φτάσουν μέχρι εκεί. 1,2 εκατομμύρια δικαστικές αποφάσεις το χρόνο. Μια για κάθε δέκα Έλληνες! Ναι, μπορούμε να πούμε ότι μέσα στις σημερινές συνθήκες, οι Έλληνες είναι δικομανείς. Αλλά τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν, να βελτιωθούν σημαντικά. «Αδύνατον δεν είναι ελληνικό!»

Υπάρχει κάποια ιστορία που να ξεχωρίσατε ανάμεσα στις υπόλοιπες;

Χωρίς αμφιβολία, στην ταινία ξεχωρίζει η ιστορία του ζευγαριού που «σκοτώνεται» με ασήμαντη αφορμή για να πάρουν την επιμέλεια των τριών ανήλικων παιδιών τους. Όπως όλες οι ιστορίες της ταινίας και αυτή είναι κωμικό-τραγική. Αλλά εδώ το γέλιο παγώνει λόγω του πραγματικού ζητούμενου της διένεξης.Σε τέτοιου είδους ντοκιμαντέρ όμως, οι πιο «ωραίες» ιστορίες είναι πάντα αυτές που δεν μπορούσες να κινηματογραφήσεις. Θυμάμαι την περίπτωση ενός Πακιστανού που είχε σκοτώσει τον συγκάτοικό του «κατά λάθος», μετά από ένα καυγά για τη σύνθεση της μεσημεριανής σαλάτας. Μαθαίναμε στη διάρκεια της δίκης ότι ο «συγκάτοικος» ήταν και εραστής και ότι το ελληνικό κοινωνικό περιβάλλον το ήξερε και το ανεχόταν χωρίς πρόβλημα. Η δίκη έβγαζε γέλιο και συγκίνηση. Ήταν ένα κοινωνικό και δικαστικό δίδαγμα. Είχε απίστευτες ανατροπές. Άξιζε μια ταινία από μόνη της. Αλλά εκείνη τη μέρα ο πρόεδρος δεν μας άφησε να την κινηματογραφήσουμε...

*** Δείτε ολόκληρο το ντοκιμαντέρ εδώ.