Λευκή Νύχτα: Τη νύχτα που ο Άη - Βασίλης πέθανε από κούραση.

«- Να υπογράψω στο κυπελλάκι του καφέ σας; Ποιό είναι το ονοματάκι σας;».

Η πολύ γλυκιά φωνή, τα ολοστρόγγυλα μάτια και τα τόσα υποκοριστικά σε θέση μάχης, συν την περί... υπογραφής ερώτηση με έβγαλε από την αφηρημάδα που συνήθως σε πιάνει στο ταμείο των αλυσίδων καφέ, μέχρι να πάρεις το «εφόδιο» σου και να πας στο καλό.

«- Συγνώμη, δεν κατάλαβα...»

«- Λέω, θα μου πείτε το ονοματάκι σας, για να έχει προσωπικότητα ο καφές σας;»

Μάλιστα.

«- Σαν αυτόγραφο, δηλαδή;!».

«- Ναιαιαι!».

Τα μάτια εξακολουθούν να είναι στρογγυλά και ο τόνος υστερικά χαρούμενος.

«Είναι η εξυπνάδα που σκέφτηκαν από το τμήμα marketing, σα να λέμε, για να συσφίξει η επιχείρηση τις σχέσεις της μαζί μας, τους καλούς πελάτες...», μουρμουράω, νιώθοντας λίγο ντροπή. Όχι για το κορίτσι που δουλεύει, αλλά γιατί ο εργοδότης σκέφτηκε ότι απευθύνεται σε κόσμο που διασκεδάζει με αυτές τις φτήνιες.

Ξεστρογγυλεύει το μάτι, αλλάζει ο τόνος της φωνής, με κοιτάει για πρώτη φορά χωρίς (ψεύτικο) χαμόγελο.

«- Άστα!».

Την κοιτάζω λίγο καλύτερα. Αγιοβασιλιάτικο σκουφί, γιρλάντα δέντρου για κασκόλ, κότσος σφιχτός, μη πέσει καμιά τρίχα σε κανά καφέ και έχουμ’ άλλα.

«- Είστε υποχρεωμένοι να τα φοράτε αυτά;»

«- Απολύτως!»

«- Χαρτάκι παραπόνων έχετε;»

(Ψιθυριστά). «Ναι! Στον διάδρομο έξω. Χάρη θα μας κάνεις να... παραπονεθείς. Κυρίως για το έκζεμα που κάνει το νάυλον στο κούτελο και για τη φαγούρα που σου προκαλεί, μετά το πρώτο δίωρο! Λες και δεν έφτανε η στολή...».

Μου κλείνει το μάτι, μου δίνει τον καφέ, μου εύχεται και περνάει στον επόμενο.

Απόψε, «Λευκή Νύχτα» στην Αθήνα, λευκή νύχτα του κακού καιρού και τους τρισαναγκεμένου εμπορίου, αν όχι εκείνη – το κορίτσι του καφέ – , σίγουρα πολλοί άλλοι θα μείνουν «στο πόδι» μέχρι τις 23.00, να... βοηθήσουν στα ψώνια της τελευταίας στιγμής (που λέει και το κακοφορμισμένο κλισέ) τις κυρίες με ανικανοποίητες καταναλωτικές ευαισθησίες.

Πρώτα οι Κυριακές, μετά τα πολύ... ευρωπαϊκά τερτίπια με τις «λευκές νύχτες» και μετά όλο αυτό το ψευτο-δίλημμα.

«Δεν κατάλαβα, δηλαδή», μου έλεγε ένας φίλος προχθές, «γιατί να μη δουλέψουν κάποιες Κυριακές; Εγώ, μαλάκας είμαι που δουλεύω υπερωρίες και δεν τις πληρώνομαι ποτέ; Αυτοί θα τις πληρωθούν! Αλλά και έτσι να μην είναι, ας βάλουν λίγο πλάτη για την επιχείρηση που τους εξασφαλίζει δουλίτσα σε τέτοιους καιρούς».

Καταλαβαίνεις την αποκτήνωση, όταν τα επιχειρήματα διατυπώνονται με νταηλίδικες ερωτήσεις και καταλήγουν προσωπική υπόθεση που προσπαθεί να έχει και ηθικό δίδαγμα.

Για να είμαι απολύτως ειλικρινής, δε νοσταλγώ καθόλου τις εποχές που έμπαινες σε κατάστημα και ο υπάλληλος σε αντιμετώπιζε αναλόγως με το φεγγάρι που τον είχε αποκοιμήσει το βράδυ.

Σιχαίνομαι, όμως, και παίρνω την ευθύνη της λέξης, τη δουλική (προσοχή: όχι ευγενή) συμπεριφορά, που αρκετές επιχειρήσεις έχουν επιβάλλει στο προσωπικό τους, ελπίζοντας σε άνοδο του τζίρου.

Γελοίες στολές, σαλιασμένες συμπεριφορές, δώρα – καθρεφτάκια σε ιθαγενείς, άγχος στο μάτι για τα τεμάχια των πωλήσεων, όλα υπαγορευμένα από κάποιον επίσης αγχωμένο εργοδότη που η κρίση του αφαίρεσε τον σνομπισμό (μαζί με τα πολλά κέρδη) και του απέμεινε η δουλικότητα που μετάγγισε με τον στανιό στον υπάλληλο του.

Και επειδή ανάμεσα στο «απόμακρα ευγενής» και στο «δούλος του πελάτη» μεσολαβεί το χάος, θα ήθελα πολύ (όταν κοπάσουν τα καταναλωτικά ένστικτα και η γιορτινή υπερένταση) να υπάρξει μία έρευνα / δημοσκόπηση / μελέτη (τι διάολο! Τόσα ινστιτούτα υπάρχουν...) που θα απαντάει σε κάποια βασικά ερωτήματα:

• Ανέβηκε τουλάχιστον ο τζίρος από την υπερωριακή εργασία;
• Δόθηκαν υπερωρίες ή «έπαιξε» εκβιασμούλης για τη «δουλίτσα»;
• Όλοι αυτοί που έχουν τη φαεινή ιδέα να επεκτείνουν το μέτρο των... Κυριακών, έχουν κανά πλάνο προσλήψεων έξτρα προσωπικού ή η «δουλίτσα» θα βγει «μουλωχτά» και απλήρωτα από τους ήδη υπάρχοντες.

Υποθέτω ότι τα αποτελέσματα μιας τέτοιας έρευνας θα είναι πολύ «εποικοδομητικά» (που θα έλεγε και ο manager της αλυσίδας καφέ και της κάθε αλυσίδας των 12ωρων με 480 ευρώ υπαλλήλων) τόσο για τους εργαζόμενους, όσο και για την πελατεία.

Αν πάλι, όχι, θα ‘χουμε να λέμε στα γεροντάματα για τη «Νύχτα» (και όσες ανάλογες έρχονται) που ο Άη – Βασίλης πέθανε στην κούραση.