Από την Αργυρώ Μποζώνη
Η χώρα μας δεν είναι το «σαΐνι» της πολιτιστικής διπλωματίας. Αλλά γιατί να είναι; Η ιστορία λέει καθαρά ότι όποιος σχεδιάζει σε αυτή τη χώρα, αφού περάσει τις Συμπληγάδες του ελιτισμού και του λαϊκισμού και ιδρώσει, παραμερίζεται και βλέπει τον επόμενο να καταστρέφει τα πεπραγμένα και τις προσπάθειες, όπως κάνουν στα υπουργικά γραφεία τις παραμονές των ανασχηματισμών, καταστροφές εγγράφων που κάνουν τα μηχανήματα να παίρνουν φωτιά και τη δικαιοσύνη να μην έχει τραβήξει κανέναν από το μανίκι.
Έχουμε λοιπόν ένα στόχο. Να πάρουμε πίσω τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Έχουμε κάνει και αίτημα. Βεβαίως ο καθένας μπορεί να ονειρεύεται –και γιατί όχι- να πάρουμε πίσω και τη Νίκη της Σαμοθράκης, την Αφροδίτη της Μήλου και γενικώς όσα έργα υπάρχουν σε όλα τα μουσεία του κόσμου και τα λαχταρά η ψυχή του. Ως εδώ καλά.
Τι σημαίνει όμως όταν ένας ιδιώτης αποφασίσει μόνος του να διεκδικήσει την επιστροφή της Καρυάτιδας στην προκειμένη περίπτωση; Η Καρυάτιδα δεν είναι στο αίτημα της επιστροφής που έχουμε κάνει. Απλώς τους ήρθε η ωραία ιδέα, της οποίας τον φορέα δεν έχουμε μάθει. Εκτός αν μου πείτε ότι μια ωραία πρωΐα πέντε κόρες έραψαν χλαμύδες και η έκτη ένα μαύρο μακρύ και ξεκίνησαν για το Λονδίνο. Αποκλείεται.
O χρυσός μας αυτός άνθρωπος, ο χρηματοδότης δεν γνωρίζει ότι η Καρυάτιδα δε θα επιστραφεί, επειδή υπάρχει νομοθεσία. Έμπλεξε τις αναζητήσεις χαμένων αδερφών με τις επιστροφές αρχαιοτήτων. Πλήρωσε για μια δράση λίγο μπλεγμένη. Μπέρδεψε και εμένα. Διότι δε φτάνει να κυκλοφορείς στην πόλη και στο μετρό σαν αλλοπαρμένη, δε φτάνει να βλέπουν τον ασύλληπτο ενδυματολογικό κώδικα οι ανυποψίαστοι επισκέπτες του Βρετανικού Μουσείου, το θλιμμένο βλέμμα (επειδή υπάρχει και υπόβαθρο υποκριτικής και δραματικής κατάστασης), στη συνέχεια πας και έξω από ένα ναό να κάνεις μια παράσταση. «Παράλληλα, ανήμερα της Πεντηκοστής έξω από την εκκλησία της Αγίας Σοφίας στο Λονδίνο παρουσιάστηκε, μια μικρή σε διάρκεια αλλά σημαντική σε ουσία, μουσικό-θεατρική παράσταση σε μουσική του συνθέτη Παντελή Παυλίδη και σκηνοθεσία της Έλντας Πανοπούλου”, γράφει η είδηση.
Το περιεχόμενο της «σύντομης αλλά σημαντικής παράστασης» δε το μάθαμε ποτέ. Συμπαθώ αφάνταστα την κυρία Θεοδωρίδου. Ως σοπράνο. Και σέβομαι την πίστη της ότι μπορεί να βάλει «όχι μόνο το λιθαράκι αλλά μια κοτρόνα ολόκληρη για να μπορέσουν τα Γλυπτά του Παρθενώνα να επιστρέψουν στην πατρίδα μας”, όπως δήλωσε.
Ας αξιολογήσουμε λοιπόν την προσπάθεια, σαν μια προσωπική ανάγκη καλλιτεχνικής έκφρασης. Πρωτότυπης, είναι η αλήθεια. Η οποία συμπεριλαμβάνει ένα μεγάλο φάσμα ανησυχίας. Και τα αρχαία μας και την Πεντηκοστή μας μέσα. Ας μη μιλήσουμε για αισθητική σπουδαιότητα, θα έλεγα το αντίθετο, αλλά «περί γούστου σπανακόρυζο».
Και ας περιμένουμε τον επόμενο που θα ρίξει την πολιτιστική του κοτρόνα σε όποιο μουσείο του κόσμου βρει εύκαιρο, πιστεύοντας ότι θα ανατρέψει την αρνητική μας εικόνα. Αν θέλουμε να μας επιστρέψουν μερικά αγγεία θα συμβούλευα τους επίδοξους να μην κοπιάρουν τα μοτίβα και μπουν στα μουσεία τσίτσιδοι. Θα είναι λίγο «φοβιστικό».
Και μια και μιλάμε για φόβο, σκεφθείτε ότι είστε στο Αρχαιολογικό Μουσείο, στην αίθουσα με τα αιγυπτιακά, και ότι τώρα με τα αιγυπτιακά μουσεία αποψιλωμένα από τους βανδαλισμούς, θα μπορούσατε να δείτε μια έξοχη παρέλαση- διαμαρτυρία Αιγυπτίων και Νουβίων μέσα στο Μουσείο, δίπλα σας, -με τα "φαραωνικά" κοστουμάκια τους φυσικά για να τονίζουν την προέλευση- με αίτημα να τους επιστραφούν οι θησαυροί τους.
Αυτό θα το βλέπαμε ως πράξη πολιτιστικής διπλωματίας ή ως το «μαργαριτάρι» μιας μπανάλ πρωτοβουλίας;