ΜΙΚΡΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ: όταν το 1991 έκανε πρεμιέρα το Ραντεβού Στα Τυφλά, μιλούσαμε άλλη γλώσσα. Ίσως να ήμασταν πιο αθώοι, σίγουρα πιο απονήρευτοι και αδιάβαστοι από τηλεοπτικές καταστάσεις, ο κόσμος που πήγαινε στο παιχνίδι ισορροπούσε με χάρη ανάμεσα στο άβολο και το χαριτωμένο, το ‘χε πάρει όλο επάνω της και η παρουσιάστρια που πατούσε σαν τη γάτα ανάμεσα στις νάρκες μιας συνθήκης που αν δεν πετύχαινε, τουλάχιστον θα ‘βγαζε άκακο, τρυφερό χιούμορ.
Άλλη εποχή, άλλα δεδομένα. Το «παιχνίδι γνωριμιών» -καμία σχέση με reality- και γάμους έκανε, και κόσμο ταξίδεψε και εποχή άφησε και κυρίως ωραίες αναμνήσεις. Αν υπήρχαν τηλεοπτικές καρτ – ποστάλ, η Βάσια Τριφύλλη θα ήταν η πιο νοσταλγική. Τελεία.
Το σήμερα των σχέσεων είναι δύσκολο, βαρύ, μπερδεμένο, όπως και οι άνθρωποι του. Έχουν μεσολαβήσει τόσες κρίσεις, επίσης τόσα reality γνωριμιών, έχει παίξει τόσο Tinder και κυρίως η επέλαση των social media έχει αποξηράνει κάθε συναίσθημα. Δεν υπάρχουν φάσεις, επεισόδια, τεύχη. Όλα τρέχουν, όλοι ξέρουν το παρακάτω, είναι σαν παίζουμε όλοι σε ένα έργο που ξέρουμε πώς τελειώνει, αλλά παρ’ όλα αυτά προσπαθούμε. Κυρίως, όμως, καταναλώνουμε (ακόμα και) σχέσεις.
Ακόμη συζητάμε για το ποιος πληρώνει στο πρώτο ραντεβού, ακόμη κάνουμε αδιάκριτες ερωτήσεις στις γυναίκες που δεν έγιναν μητέρες, ακόμη βαφτίζουμε την αγένεια ειλικρίνεια και «ιδιαίτερο χιούμορ», ακόμη αποπαίρνουμε τους άνδρες που δεν θυμίζουν A-male.
Υπάρχει και καχυποψία πολλή και δικαιολογημένη. Το αγκάθι της έμφυλης βίας δεν επιτρέπει χαλαρά αντανακλαστικά και αυθορμητισμό, οπότε αν μιλάμε για τηλεόραση και reality γνωριμιών στο πλαίσιο του First Date, όλα είναι χορογραφημένα, εντός 4 τοίχων βαλμένα: ένα (εικονικό) εστιατόριο, ματσάρισμα, λίγη συζητησούλα, τα βρίσκουμε – δεν τα βρίσκουμε, πάμε παρέα παρακάτω ή άντε γεια. Όλα αυτά στην περίπτωση που δεν μιλάμε για «σενάριο».
Όμως, η πικρή αλήθεια είναι ότι τα «τυφλά ραντεβού», πόσω μάλλον σε αμπαλάζ reality –και πόσω μάλλον τώρα πια που είμαστε όλοι διαβασμένοι και μιλάμε όλοι την ίδια ξερή τηλεοπτική διάλεκτο- είναι το πανηγύρι του άβολου. Όσο και να ψαχτεί η παραγωγή με τα ματσαρίσματα, όσο προστατευμένο και να ‘ναι το γύρω – γύρω, όλο και κάτι, κάποιος, κάποια θα ξεφύγει, όλο και θα τσουλάει προς το κιτς, κάποτε και προς το τρας η προσπάθεια.
Μόνος χαλαρός ο μπάρμαν – και αυτό το συζητάμε.
(Μέχρι στιγμής ένας υποψήφιος ενημέρωσε παρτενέρ –και τηλεοπτικό κοινό- ότι ήθελε να «ξαλαφρώσει» και γι’ αυτό διέκοψε το δείπνο για να πάει τουαλέτα, ένας άλλος τέρμα αγενής δεν σταμάτησε να τραμπουκίζει μία γλυκύτατη κοπέλα και μια τρίτη και απ’ αλλού φερμένη λύσσαξε στην προσβολή το ραντεβού της γιατί δεν ταίριαζαν ζωδιακά. Ετεροντροπή μόνο).
Αν το δεις αυστηρά ποιοτικά, θα αποφανθείς σαν γερο-ξερόλας «σκουπίδια» και θα αρχίσεις το ζάπινγκ. Στις τρεις περιπτώσεις – παρατράγουδα, άντε να προκύψει και καμιά χαριτωμένη, ένα λουλουδάκι από εδώ, κάποιος αισθηματίας παραπέρα, μία πραγματικά ανθρώπινη ιστορία λίγο πιο κάτω. Όμως, το συνολικό αποτέλεσμα –οι επιλογές χαρακτήρων, οι διάλογοι, η σκηνοθεσία- επιεικώς δεν εμπνέουν.
Μπορεί και να σε πιάσει το παράπονο: «τέτοια λέει ο κόσμος στο πρώτο του ραντεβού σήμερα; Πιο καλή η μοναξιά».
Κι όμως, το ξένο format έχει και ωραίες περιπτώσεις. Single moms που είπαν να το παλέψουν λίγο ακόμη παρά τη γενικότερη ατυχία στην αισθηματική ζωή, ανεπιτήδευτες περσόνες που είπαν «δε βαριέσαι, θα πάω κι ό,τι βγει» (και τους βγήκε), ανθρώπινες ιστορίες που δείχνουν ότι η συντροφικότητα θα είναι πάντα ο λόγος που μας κάνει και λίγο γενναίους και λίγο ποιητές.
Εδώ πάλι η ταυτότητα του νέου τηλεοπτικού προϊόντος που ήδη μετρά δύο επεισόδια δεν μας μιλά για κάτι που δεν έχουμε ξανακούσει: οι κλασικές αγκυλώσεις των straight ενηλίκων είναι εδώ, ο κλασικός σεξισμός, η χονδροφοβία, το ageism, οι τυπικές νευρώσεις και χοντράδες που μας είναι οικείες και απολύτως άλυτες, όλα εδώ επίσης.
Ακόμη συζητάμε για το ποιος πληρώνει στο πρώτο ραντεβού, ακόμη κάνουμε αδιάκριτες ερωτήσεις στις γυναίκες που δεν έγιναν μητέρες, ακόμη βαφτίζουμε την αγένεια ειλικρίνεια και «ιδιαίτερο χιούμορ», ακόμη αποπαίρνουμε τους άνδρες που δεν θυμίζουν A-male. Ένας διάλογος με κάποιο έξυπνο twist μέχρι στιγμής δεν έχει καταγραφεί - ό,τι βλέπουμε κάθε μέρα εκεί έξω, κάπως θεωρήθηκε καλή ιδέα να χωρέσει και στη βραδινή prime eleven της Κυριακής.
Η έξυπνη και ετοιμόλογη πρώην coach του GNTM και νυν παρουσιάστρια του συγκεκριμένου προγράμματος, αλαφιασμένη και αγχωμένη προσπαθεί και εκείνη να καταλάβει τι γλώσσα μιλάει το τηλεοπτικό προϊόν που ανέλαβε. Προσπαθεί να ελιχθεί, αλλά κανείς οξυδερκής δεν επέζησε στην αναμέτρηση με το άβολο χωρίς συγκεκριμένο μοτίβο συμπεριφοράς. Πώς να βάλεις φρένο στο trash, αν δεν το αναγνωρίζεις; Κι αν το αναγνωρίζεις και δεν ξέρεις τι να το κάνεις, γιατί είσαι εκεί; Δύσκολα πράγματα, ακόμα και για χορογραφημένες καταστάσεις.
Και επίσης, στις περισσότερες version του First Dates η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα είναι εκεί, ορατή, γλαφυρή, παρούσα. Όταν όλα είναι αναμενόμενα από το straight σύμπαν, το queer στοιχείο κάνει την ανατροπή και αλλάζει την αφήγηση. Έχει τον δικό του κόσμο, τους δικούς του κώδικες, τα δικά του «αγκάθια» να αντιμετωπίσει στα «πρώτα ραντεβού», αλλά είναι εκεί, όχι κρυμμένη κάτω από το τραπέζι.
Άραγε, κάτι τέτοιο θα υπάρξει στην ελληνική εκδοχή του reality γνωριμιών; Ή μήπως ο ελληνικός τηλεοπτικός αέρας δεν θα αντέξει τέτοια ρίσκα; Η ερώτηση δεν είναι ρητορική. Θα ήταν ενδιαφέρον να γνωρίζαμε τα όρια αυτού του reality γνωριμιών και το πώς πρόκειται να προσαρμοστούν στα δεδομένα της ελληνικής κοινωνίας που είναι βαθιά ομοφοβική και μόλις τα τελευταία χρόνια συζητά γι’ αυτά τα θέματα από τους mainstream διαύλους της και όχι χωρίς κόστος.
Πάντως για την ώρα, το μόνο που δεν προκαλεί αμηχανία –ίσως και ανατριχίλα- είναι ο πάγος στα ποτά των υποψηφίων ζευγαριών. Και τα στολισμένα πιάτα με ολίγον από το δάχτυλο της σερβιτόρας στα τραπέζια. Όλο το υπόλοιπο θέλει συζήτηση: πάει ανάλαφρα και χιουμοριστικά το όλο πρόγραμμα; Πάει προς reality με προσβολές και στενοχωριές; Αν μιλάμε για το πρώτο, έχει καλώς. Αλλά αν μιλάμε για το δεύτερο, τότε, συγνώμη, αλλά θέλει ακόμη πολλή δουλειά το ματσάρισμα, με λίγη έξτρα ευαισθησία για όλα τα μοναχικά άτομα εκεί έξω που αφού δοκίμασαν τα πάντα, είπαν να δοκιμάσουν κι αυτό.
Αυτό ειδικά, το να φέρνεις ανθρώπους –των οποίων τα προσωπικά δεδομένα γνωρίζεις ως παραγωγή- θέλει τόση δουλειά που όλοι θα φεύγουν έστω με τη χαρά του δείπνου και όχι με τη σιγουριά ότι κάποιος γελάει μαζί τους και αυτός ο κάποιος δεν είναι καν το τηλεοπτικό κοινό.