«Από γλυκό του κουταλιού, έγινες στρίγγλα φωνακλού», λέει ένα τραγούδι σε στίχους Λεωνίδα Μπαλάφα. Το τραγούδι με τίτλο «Η φωνακλού» γράφτηκε μόλις έξι χρόνια πριν και έχει μεγάλη απήχηση στο ανδρικό κοινό που το αφιερώνει στις γυναίκες.
Στο ελληνικό λεξικό, «φωνακλού» θεωρείται η γυναίκα που ξέρει ότι δεν μπορεί να τραβήξει την προσοχή με την εμφάνιση ή με τον χαρακτήρα της, παρά μόνο με τον θόρυβο που προκαλεί. Θεωρείται αυτή που δίνει δικαιώματα στους άλλους να την προσβάλλουν, γιατί αν δεν ήθελε να την κρίνουν, ας μην ακουγόταν.
Είναι αυτή που δεν θεωρείται γυναίκα αρκετά γιατί δεν αποτελεί το όμορφο αντικείμενο σεμνότητας και παθητικού χαρακτήρα, που δεν επιτρέπεται να κάνει αστεία, παρά μόνο να παίζει τον ρόλο του κοινού στις stand-up παραστάσεις των αντρών.
Στο ελληνικό λεξικό, «φωνακλού» θεωρείται η γυναίκα που ξέρει ότι δεν μπορεί να τραβήξει την προσοχή με την εμφάνιση ή με τον χαρακτήρα της, παρά μόνο με τον θόρυβο που προκαλεί. Θεωρείται αυτή που δίνει δικαιώματα στους άλλους να την προσβάλλουν, γιατί αν δεν ήθελε να την κρίνουν να μην ακουγόταν
Φυσικά αυτός ο ορισμός δεν συμπεριλαμβάνει όλες τις γυναίκες, αφού έχει σκοπό να τιμωρήσει με τη σημασία του όσες δεν γεννήθηκαν κατά τα πρότυπα ομορφιάς. Αν ο θόρυβος προέρχεται από μια τρομερά όμορφη κοπέλα είναι αποδεκτός, αφού η κοινωνική ανοχή είναι πάντα ανάλογη με την εξωτερική εμφάνιση.
Κάτι ξεχωριστό όμως συνέβη τα τελευταία χρόνια. Σημαντικές προσωπικότητες του σινεμά, όπως η Natalie Portman στην ομιλία της στην εκδήλωση «Power of Women» για το περιοδικό Variety, καλούν για επαναξιολόγηση όλων των χαρακτηρισμών που αποδίδονται σε γυναίκες που δεν συμμορφώνονται στους κανόνες της πατριαρχίας.
Η Natalie Portman στην ομιλία της στην εκδήλωση «Power of Women» για το περιοδικό Variety.
Τέρμα η κατηγοριοποίηση των γυναικών σε «τρελή» και «σκύλα». «Αν θες να κουτσομπολέψεις, ρώτα τουλάχιστον τι έκαναν σε αυτή τη γυναίκα και αντέδρασε έτσι», λέει η Portman με τη δυνατή φωνή της.
Η ίδια, εξάλλου, σε συνεργασία και με άλλες γυναίκες ακτιβίστριες έχουν ιδρύσει την οργάνωση Time's Up, η οποία υποστηρίζει και εκπροσωπεί νομικά γυναίκες που έχουν υπάρξει θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης.
Στόχος είναι να αποφευχθεί μία ακόμη φίμωση της φωνής των γυναικών, που έχει ως αποτέλεσμα την εκμετάλλευσή τους.
Έχει γίνει πλέον αντιληπτό ότι ο μόνος τρόπος για να ελέγξεις την πληροφορία που σου δίνεται, ή στην περίπτωση προσβολής, που σου επιτίθεται, είναι να αλλάξεις την αντίδρασή σου προς αυτήν. Η αντίδραση σε μια πράξη αλλάζει τη σημασία της. Ένα αστείο είναι αστείο μόνο όταν κάποιος γελάει.
Ένα εντυπωσιακό παράδειγμα επαναπροσδιορισμού προσβολής είναι το κίνημα της Amber Rose, που έχει ως στόχο την απελευθέρωση της σεξουαλικότητας των γυναικών και της αποβολής του στερεότυπου της «πουτάνας», όπως αποκαλείται συχνά η γυναίκα με ενεργή σεξουαλική ζωή.
Κάθε χρόνο νέες γυναίκες παρελαύνουν στην πορεία της Rose, το «SlutWalk», με τη λέξη «slut» γραμμένη στο σώμα τους, στην προσπάθειά τους να αποδείξουν ότι οι λέξεις έχουν το νόημα που τους δίνεις.
Ο μόνος τρόπος για να συμβάλλεις και εσύ στην πλήρη αποβολή του στερεότυπου της «φωνακλούς» είναι η υποστήριξη. Η υποστήριξη προς άλλες γυναίκες.
Τα κινήματα της Rose και της Portman έχουν τόση επιτυχία και επιρροή γιατί υποστηρίζονται από πολλές φωνές.
Πρέπει να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον όπου η ευφυΐα της γυναίκας θα κρίνεται από τα έργα της, από την συναισθηματική της νοημοσύνη και από την αυτοπεποίθηση που εκφράζουν οι πράξεις της.
Ο φεμινισμός είναι ένας χώρος όπου οι γυναίκες υποστηρίζουν η μία την άλλη. Όταν όμως αυτή η υποστήριξη δεν γίνεται σωστά, δημιουργεί ασάφειες και πισωγυρίσματα.
Αυτό συνέβη και με την νεαρή ηθοποιό Emma Watson, η οποία δέχτηκε σκληρή κριτική από άλλες γυναίκες για την εμφάνιση ενός μέρους του στήθους της, στη φωτογράφιση για το περιοδικό Vanity Fair.
Η Emma Watson απαντά στην σκληρή κριτική που δέχτηκε για τη φωτογράφισή της στο Vanity Fair.
Η ευφυής απάντησή της πρέπει να είναι μάθημα σε όλες τις γυναίκες που επιτίθενται σε όσες δεν ταλαιπωρούνται από τις ανασφάλειες που έχουν οι ίδιες, αλλά και μάθημα στις γυναίκες που φοβούνται να αντιμετωπίσουν την κριτική.
«Φεμινισμός είναι να δίνεις στην γυναίκα επιλογή. Δεν είναι ένα ρόπαλο με το οποίο μπορείς να δέρνεις άλλες γυναίκες. Έχει σχέση με την απελευθέρωση και την ισότητα. Δεν μπορώ να καταλάβω τι σχέση έχει το στήθος μου με αυτό».
Αν θες να φωνάξεις λοιπόν έχεις την επιλογή να το κάνεις. Η «φωνακλού» δεν υπάρχει. Η γυναίκα που δεν ακούγεται δεν είναι ούτε έξυπνη, ούτε ευγενική, ούτε περισσότερο γυναίκα. Δεν ξέρουμε τι είναι. Σχεδόν δεν υπάρχει.