Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο

Πόπη Διαμαντάκου

Τηλεκριτικός. Ζει στο Παγκράτι και θέλει να νιώθει οικειότητα με την παραξενιά της.

Πόπη Διαμαντάκου

Η Αθήνα είναι κούκλα όταν λείπουν οι κάτοικοί της. Όχι όλοι. Τότε είναι πένθιμη.

Το Παγκράτι είναι η καλύτερη γειτονιά της.Είσαι στο κέντρο χωρίς να είσαι μέσα στο βρασμό και τη φωτιά. Μπορείς να πας με τα πόδια στο Σύνταγμα, στο Κολωνάκι, στη δουλειά... Το μαγικό σε μια μεγαλούπολη είναι να μπορείς να πηγαίνεις στη δουλειά με τα πόδια.

Τα περισσότερα ελληνικά σίριαλ είναι απροσδιόριστα σε σχέση με την πόλη.Καταλάβαινες ότι ήταν γυρισμένο στην Αθήνα, αλλά δεν την ένιωθες πουθενά. Mε αφορμή το «Sex And The City» άρχισαν και τα ελληνικά σίριαλ να κάνουν το ίδιο. Παρουσιάζοντας την Αθήνα αρκετά ωραιοποιημένη. Μας δείχνουν τη συνοικία μας σχεδόν σαν το Παρίσι. Όμορφα σπίτια, ωραίες γειτονιές και ατμοσφαιρικά λοφτ, που δεν είναι όμως η Αθήνα. Καθόλου καθημερινότητα. Τους σοκάρει και αγνοούν πως και το άσχημο μέσα από το φακό παίρνει άλλη διάσταση.

Μου άρεσε πάντα το θέαμα. Θα έλεγα ότι ήταν πρώτη μου προτίμηση η τηλεόραση γιατί μ' ελκύει η παρακολούθηση του θεάματος μαζί με άλλους. Η αίσθηση του κοινού που δεν θα γνωρίσεις. Αυτό ίσως προσπαθώ να ανακαλύψω με τη δουλειά που κάνω: Το κοινό που δεν υπάρχει δίπλα μου όταν βλέπω τηλεόραση. Αλλά το θέαμα πρέπει να σ' αρέσει κιόλας. Έχεις μια ματιά για τον κόσμο και μέσα σου το όνειρό σου είναι να τον φτιάξεις. Γι' αυτό και η κριτική έχει μια μεγάλη δόση αυταρχισμού. Δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά.

Κριτική στο μέσο γίνεται όταν γνωρίζεις πολύ καλά τη λειτουργία του, τη γραμματική, το συντακτικό του και την αγορά. Ένας ρόλος της, λοιπόν, είναι να προσφέρει στον τηλεθεατή το επιχείρημα όταν κάτι δεν μας αρέσει.

Ο κινηματογράφος το θέατρο, η ζωγραφική, ο χορός προϋποθέτουν ότι ο «αγοραστής» του προϊόντος θα σηκωθεί από τον καναπέ του, θα ντυθεί και θα εκτεθεί δημόσια, πληρώνοντας ένα σχετικά ακριβό αντίτιμο. Όταν, πολύ πιο συχνά, βρίσκεται με τις πιτζάμες στον καναπέ του και χωρίς να εκτεθεί δημόσια για την επιλογή του μπορεί να δει όλα αυτά τα πράγματα που αλλιώς δεν θα επέλεγε. Έχουμε ένα τοπίο που είναι τηλεοπτικό, ατακτοποίητο, ο ανταγωνισμός είναι σκληρός και το trash είναι φθηνό και προσφέρεται αφειδώς. Το κουτσομπολιό επίσης είναι φθηνό, εύκολο, λαϊκό και απευθύνεται στην ανθρώπινη φύση, στην περιέργεια. Δεν είμαι καθόλου σίγουρη αν ο Λαζόπουλος θα έκανε την ίδια επιτυχία με το «Al Tsantiri News» στο θέατρο.

Υπάρχουν συνάδελφοί μου που έχουν κάνει τηλεόραση ενώ κάνουν και κριτική τηλεόρασης. Δεν πιστεύω, παρ' όλο που έχω εμπιστοσύνη στις δυνατότητές τους, ότι αυτό κρατάει τη ματιά τους εντελώς καθαρή απέναντι στο αντικείμενό τους. Διαφωνώ κάθετα με τη διαπλοκή των ρόλων. Στους περισσότερους απ' αυτούς έχω πει τη γνώμη μου, γιατί μου τη ζητήσανε. Όταν κάνεις δημόσιες σχέσεις σε έναν τομέα στον οποίο ασκείς τη δημοσιογραφία σου (άρα τον ελέγχεις), θα πρέπει να είσαι υπεράνθρωπος για να είναι η ματιά σου καθαρή.

Οι δημοσιογράφοι που τελειώνουν τις ελληνικές πανεπιστημιακές σχολές είναι λίγο μακριά από αυτό που πραγματικά συμβαίνει στην αγορά όταν πάνε να δουλέψουν. Η δημοσιογραφία σαν βάση για τη δουλειά της έχει τη δεοντολογία της. Δηλαδή η δεοντολογία της δημοσιογραφίας είναι η θεωρία της. Ο τρόπος να ασκείς αυτήν τη δουλειά. Για μένα λοιπόν ένας δημοσιογράφος με πανεπιστημιακή μόρφωση αυτό που φέρνει στην αγορά, το ήθος δηλαδή που πρέπει να φέρνει στην αγορά από τη στιγμή που ιδρύθηκαν πανεπιστημιακές σχολές, είναι το ήθος της δεοντολογίας. Εδώ πάσχουμε και το ξέρουμε.

Πολύς κόσμος πιστεύει πως πρέπει να πάρει τηλέφωνο στην τηλεόραση για να κλείσει ραντεβού με το ΙΚΑ ή να βγει ο υπουργός και να του λύσει το πρόβλημά του. Αυτό νομίζει ότι είναι δημοσιογραφική δουλειά ή να πάνε στο δημοσιογράφο και να καταγγέλλουν το γείτονα ή τον υπουργό ή δεν ξέρω ποιον. Αυτό πρέπει να προσφέρουν οι δημοσιογραφικές πανεπιστημιακές σπουδές. Έτσι κι αλλιώς τη δημοσιογραφία τη μαθαίνεις όταν πια βγεις στην αγορά. Όμως, χωρίς εφόδια και γνώσεις είναι πολύ επικίνδυνο, και για το δημοσιογράφο που θα καταλήξει να γίνει εργαλείο στα χέρια της εξουσίας, αλλά και για τη δημοκρατία.

Η ελληνική τηλεόραση ζει από εκπομπές που αλληλοτροφοδοτούνται. Θα μπορούσαμε να το πούμε και κανιβαλισμό. Αυτό όμως είναι σημάδι της φτώχειας της ελληνικής τηλεόρασης, και κυριολεκτώ. Είναι πολύ μικρή η αγορά για ένα τόσο ακριβό μέσο.

Τα πρόσωπα της tv σου είναι τόσο οικεία όσο οι συγγενείς σου. Εξού και το πολύ κοντινό πλάνο. Στην Ελλάδα αυτό το φτάσαμε στην υπερβολή του. Είναι άλλο μια σαπουνόπερα και άλλο να παρακολουθείς επί 10 χρόνια τις ιστορίες τεσσάρων πέντε οικογενειών που τους ανέδειξε η κουτσομπολίστικη τηλεόραση. Αυτά τα 4-5 πρόσωπα παντρεύονται, χωρίζουν και με αυτό τον τρόπο τροφοδοτούν μια κοινωνία. Αυτό είναι αυτισμός. Είναι ο απόλυτος επαρχιωτισμός και παλαιού τύπου μάλιστα. Αναπαράγει φοβίες, όπως ο συντηρητισμός και ο πουριτανισμός, που επικρατούν στις κλειστές κοινωνίες. Ποια είναι η κυρίαρχη κουλτούρα στον τόπο που καλλιέργησαν οι κάθε τύπου εξουσίες; Το αυθαίρετο, αυθαίρετα είναι όλα τα κανάλια, το κουτσομπολιό, το κιτς, το «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια». Αυτές οι αρχές εξέθρεψαν τη γενιά που είναι τώρα στα πράγματα.

Η τηλεόραση είναι παραμορφωτικός καθρέφτης της κοινωνίας. Δεν λέει ψέματα η τηλεόραση, απλώς δείχνει ένα μέρος της αλήθειας, που στο τέλος μοιάζει σαν ψέμα αφού σου αποκρύπτει ολόκληρη την αλήθεια.

Δεν τη θεωρώ παγίδα για τη σκέψη την τηλεόραση.Θεωρώ παγίδα την ακινησία.

Είναι πολύ μεγάλος αγώνας, όταν βλέπεις ότι κάτι δεν αλλάζει, στο τέλος να μείνεις έξω από αυτό. Η πρώτη αντίδραση είναι να σου φαίνεται φυσιολογικό. Χάνεις το μέτρο. Μπερδεύομαι πολύ με το φτηνό κομμάτι. Σαν η ζωή να μου φεύγει μέσα από τα χέρια. Είναι, όμως, η δουλειά μου και έχω μάθει να κρατάω ισορροπίες.

Ζηλεύω πολύ τους συναδέλφους που ζουν σε μικρές πόλεις. Ο δημοσιογράφος της Αθήνας εγκλωβίζεται συνέχεια ανάμεσα στις πηγές του. Ξαφνικά ο κόσμος του μικραίνει πάρα πολύ. Ένα κέντρο μέσα στο κέντρο. Ζουν στους δικούς τους γυάλινους κόσμους. Στην εποχή μας πια ο δημοσιογράφος που θα κάνει τη διαφορά είναι αυτός που θα πάρει αντίστροφα τη ροή του δρόμου.

Απολαμβάνω τη γραφή. Όχι κάθε μέρα. Πολλές φορές μέσα στο χρόνο απολαμβάνω να γράφω για μένα. Δεν περιμένω ότι θα δω κάποια αλλαγή. Εγώ συμμάχους ψάχνω. Η τηλεόραση είναι επενδύσεις χρημάτων και είναι αμελητέα η τηλεκριτική. Σημασία έχει ο διαφημιστής. Μερικές φορές, όμως, ακούω στον κόσμο, και αυτή είναι η χαρά μου, ότι θυμούνται κάτι που έχω γράψει. Ότι συμφωνούν σε κάποια πράγματα μαζί μου. Το κέρδος είναι όταν πεις μια ιδέα να βρεις συμμάχους. Οι αλλαγές έρχονται από τις συμμαχίες. Τα υπόγεια ρεύματα που δημιουργούνται αρκετές φορές είναι αυτά που είναι τα σημαντικότερα. Οι υπόγειες συμμαχίες είναι οι σημαντικές στις εποχές και στις πόλεις που ζούμε. Να αισθάνεσαι οικειότητα μέσα στην παραξενιά σου.

Η Πόπη Διαμαντάκου αρθρογραφεί σε καθημερινή βάση στην εφημερίδα «Τα Νέα».