Ο εξαιρετικός κωμικός και οπαδός του «Νόμου της Έλξης», μιας πεποίθησης που εγκολπώνεται στην φιλοσοφία της Νέας Σκέψης και βασίζεται στην ιδέα πως οι άνθρωποι και οι σκέψεις τους αποτελούνται από «καθαρή ενέργεια», έδωσε πρόσφατα μια συνέντευξη στον Ρύντιγκερ Στουρμ για το τι σημαίνει να είσαι ο «εαυτός» σου, τη νέα του αγάπη που είναι η ζωγραφική και το ντοκιμαντέρ από τα γυρίσματα του Man on the moon.
— Κύριε Κάρεϊ, βιώσατε ποτέ πνευματική φώτιση;
Έχω ζήσει αρκετές αλλαγές τα τελευταία χρόνια και αρκετές συνειδητοποιήσεις, φαντάζομαι πως θα μπορούσε κανείς να τις αποκαλέσει «ξυπνήματα». Τα πάντα επηρεάστηκαν από αυτό, όλα εκείνα με τα οποία ασχολούμαι δημιουργικά φαίνονται να υπογραμμίζουν τη συνειδητοποίηση της απουσίας εαυτού. Τι είμαστε; Γιατί βρισκόμαστε εδώ; Και η απάντηση και στα δύο ερωτήματα είναι: τίποτα, δεν υπάρχει κανένας λόγος, τουλάχιστον σε ό,τι με αφορά. Πρόκειται απλά για ένα παιχνίδι με την ανθρώπινη ζωή.
— Τι πιστεύετε ότι προκάλεσε αυτά τα ξυπνήματα;
Νομίζω πως ήταν το να βρίσκεσαι στην κατάσταση όπου έχεις όλα όσα επιθυμούν οι άνθρωποι και να αντιλαμβάνεσαι πως και πάλι είσαι δυστυχής. Και το ότι μπορεί ακόμα να είσαι δυστυχής είναι σοκαριστικό όταν έχεις επιτύχει όλα όσα ονειρεύτηκες ποτέ κι ακόμα περισσότερα και μετά συνειδητοποιείς «αμάν, δεν είναι αυτό το ζήτημα». Κι εύχομαι να κατορθώσουν όλοι να επιτύχουν όσα ονειρεύονται για να το αντιληφθούν.
Η ικανότητά μου να αντιληφθώ τον πόνο αυξήθηκε. Αποτελεί το μονοπάτι για τη λύτρωση γιατί από την στιγμή που το αντιλαμβάνεσαι, αποκτάς συμπόνια και πριν καλά-καλά το καταλάβεις έχεις ελευθερωθεί.
— Αυτό συνέβη και σε εσάς;
Ναι, βέβαια. Δεν συνέβη σε εμένα. Δεν υπάρχει εαυτός. Αλλά συνέβη. Και με ώθησε στη συνειδητοποίηση ότι δεν υπάρχει το άτομο. Υπάρχουν μόνο ενέργειες.
— Ενέργειες;
Ναι, είναι εγώ. Είναι εγώ που μιλάω σε εμένα, ό,τι κι αν είναι, όσο κακές κι αν είναι. Έχω περάσει μεγάλα ζόρια τα τελευταία χρόνια και δεν θα το ευχόμουν σε κανέναν αλλά, Θεέ μου, η κατανόησή μου για τη ζωή και τι είναι αληθινό και τι δεν είναι αυξήθηκε εκθετικά εξαιτίας αυτού. Και η ικανότητα μου να αντιληφθώ τον πόνο, ο οποίος είναι κάτι πολύτιμο.
Αποτελεί το μονοπάτι για τη λύτρωση γιατί από τη στιγμή που το αντιλαμβάνεσαι, αποκτάς συμπόνια και πριν καλά-καλά το καταλάβεις έχεις ελευθερωθεί. Εκείνο που συνέβη μετά από αυτή τη συνειδητοποίηση ήταν ουσιαστικά μια βαθιά, απεγνωσμένη και καλή ενέργεια της επιθυμίας να αγαπηθώ και να αγαπήσω και να θέλω να δημιουργήσω και να με θαυμάσουν.
— Είναι παράξενο να ξανασκέφτεσαι τις ταινίες σου μετά από αυτές τις αποκαλύψεις; Πρέπει να έχεις την αίσθηση πως βλέπεις κάποιον τελείως διαφορετικό.
Βλέπω κάποιον που νόμιζε πως ήταν ένα άτομο, που προσπαθούσε να δημιουργήσει χαρακτήρες αλλά... Πώς να το εκφράσω; Όταν έπαιξα τον Άντι Κάουφμαν στο Man on the Moon το 1999, για παράδειγμα, συνειδητοποίησα πως θα μπορούσα να χάσω τον εαυτό μου σε έναν χαρακτήρα. Θα μπορούσα να ζήσω μέσα σε έναν χαρακτήρα. Ήταν μια επιλογή.
Κι όταν τελείωσε αυτό μου πήρε έναν μήνα να θυμηθώ ποιος ήμουν. «Τι πιστεύω; Ποια είναι η πολιτική μου τοποθέτηση; Τι μου αρέσει και τι με ενοχλεί;». Πήρε αρκετό χρόνο αυτό και επιστρέφοντας στις δικές μου ανησυχίες και πολιτικές απόψεις βρέθηκα σε κατάθλιψη. Είχε όμως ήδη συντελεστεί μια αλλαγή. Κι η αλλαγή ήταν η εξής: «Αν μπορώ να κάνω στην άκρη τον Τζιμ Κάρεϊ για τέσσερις μήνες, ποιος είναι ο Τζιμ Κάρεϊ; Ποιος στον διάολο είναι αυτός ο άνθρωπος;».
— Και τι ανακάλυψες;
Ξέρω πως δεν υπάρχει στ' αλήθεια. Είναι ιδέες.
— Τι εννοείς;
Αν θέλεις να μιλήσουμε επιστημονικά, είμαστε συστάδες τετράεδρων που για κάποιον λόγο πιστεύουν ότι είναι ένα πράγμα. Αλλά είναι ιδέες, απλά ιδέες. Ο Τζιμ Κάρεϊ ήταν μια ιδέα που μου έδωσαν οι γονείς μου. Το Ιρλανδός-Σκωτσέζος-Γάλλος ήταν μια ιδέα που μου έδωσαν. Το Καναδός ήταν μια ιδέα που μου έδωσαν.
Είχα μια ομάδα χόκεϊ και μια θρησκεία και όλα αυτά τα πράγματα συνενώνονταν σε κάποιου είδους τέρας σαν αυτό του Φρανκενστάιν, μια αναπαράσταση. Είναι σαν ενσάρκωση (avatar). Αυτά είναι όλα τα πράγματα που είμαι. Δεν είσαι ηθοποιός, ή δικηγόρος. Κανείς δεν είναι δικηγόρος. Δεν υπάρχουν δικηγόροι, ο νόμος ασκείται αλλά κανείς δεν είναι δικηγόρος. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κανείς.
— Άρα τίποτα δεν είναι αληθινό;
Ξέρεις, νομίζω πως καθένας παίζει τον ρόλο του όσο καλύτερα μπορεί, αλλά όχι, δεν πιστεύω πως αυτό είναι αληθινό.
— Ξεκίνησες πρόσφατα τη ζωγραφική. Βοήθησε καθόλου να αφομοιώσεις τις αλλαγές που βιώνεις;
Ναι. Για εμένα, πρόκειται απλά για έναν άλλο τρόπο να δημιουργώ. Συνέβη, και εμπνεύστηκε από ραγισμένες καρδιές, έχει ραγίσει αρκετές φορές η δική μου. Εμπνεύστηκε από αυτό, από την ανάγκη να εκφράσω κάτι άμεσα και όχι να χρειάζεται να περιμένω το πράσινο φως μιας επιτροπής ή την τελειοποίηση ενός σεναρίου ή οτιδήποτε άλλο τέτοιου είδους! «Έχω μια ιδέα, δεν ξέρω καν τι σημαίνει ακόμα. Θα τη ζωγραφίσω. Θα τη σμιλέψω. Και σε έναν χρόνο από τώρα θα μου αποκαλύψει τι σημαίνει». Πρόκειται για ένα φανταστικό συναίσθημα.
— Και βέβαια δεν πειράζει που το έργο αυτό εκτίθεται κιόλας.
Και μάλιστα στο Βέγκας! (γέλιο) Πήγα στην απόλυτη αντίθεση της τέχνης. Θέλω να βρίσκομαι σε μέρη που είναι προσβάσιμα σε καθημερινούς ανθρώπους. Μπορεί να μην έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν τον πίνακα, αλλά μπορούν να τον δούνε. Είμαι βέβαιος πως θα έρθει και η ώρα των εκθέσεων σε γκαλερί και όλα αυτά, ελπίζω ίσως κάποτε...
Προς το παρόν όμως θέλω στ' αλήθεια να δούνε οι άνθρωποι πως είναι να βυθίζεται κάποιος καλλιτέχνης στη δημιουργική διαδικασία. Έτσι πραγματοποιήθηκε εξάλλου και το Jim & Andy: The Great Beyond. Μιλούσα πέρυσι με τον Σπάικ Τζόνζι για το τι ξεκινάω... Πιάσαμε την κουβέντα σχετικά με υλικό από τα παρασκήνια της εμπειρίας μου κατά την κινηματογράφηση του Man on the Moon και την μετατροπή μου σε Άντι Κάουφμαν, και στη συνέχεια αυτό μετατράπηκε σε ένα ντοκιμαντέρ. Λοιπόν... δεν βρίσκω εγώ ρόλους. Εκείνοι με βρίσκουν.
— Πιστεύεις πως ο Άντι Κάουφμαν που έγινες εσύ για την ταινία, στο τέλος βρήκε κάποια ευτυχία;
Πιστεύω πως ήταν ευτυχισμένος τη στιγμή που δημιουργούσε. Κανείς δεν μπορεί να είναι ευτυχισμένος με μια καριέρα. Η καριέρα είναι ό,τι είναι. Υπάρχουν τα πάνω και τα κάτω, προσωρινά πράγματα που συμβαίνουν, ενέργειες που συμβαίνουν. Κάποιες φορές είναι δύσκολο να εξηγήσω σημασιολογικά αυτά που εννοώ αλλά είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος.
Αυτήν τη στιγμή, το συναίσθημα που κυριαρχεί είναι ότι υπάρχει μεγάλη εκτίμηση και ευγνωμοσύνη και θαυμασμός για αυτό που σχηματίζεται. Το έργο αυτό προέκυψε οργανικά: το υλικό γεννήθηκε από παιγνιώδη διάθεση και σκανταλιά και από την επιθυμία να τιμήσουμε έναν καλλιτέχνη που υπήρξε αξιοσημείωτος και έπαιξε κομβικό ρόλο. Τιμώντας λοιπόν αυτή την ενέργεια, την επαναστατικότητα, την αναρχία... Προκύπτει σαφώς ικανοποίηση, αλλά δεν μου ανήκει. Απλά υπάρχει.
Jim & Andy: The Great Beyond Clip - Commitment to character gets personal
Πηγή: The Talks