Η αποχή μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος εχθρός των φετινών ευρωεκλογών, ωστόσο η Ελλάδα είναι μία από τις πέντε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που η προσέλευση στις κάλπες είναι υποχρεωτική.
Σε κάποιες από τις χώρες μέλη της ΕΕ η συμμετοχή στις ευρωεκλογές είναι προαιρετική, σε άλλες όχι. Επίσης η ψήφος των πολιτών δεν μετράει παντού το ίδιο. Πόσοι άνθρωποι εργάζονται στο ευρωκοινοβούλιο; Ποιός είναι ο μισθός ενός εκλεγμένου ευρωβουλευτή και πόση εμπιστοσύνη έχουν οι πολίτες στην ΕΕ; Ακολουθούν δέκα στοιχεία που συνδέονται με τις ευρωεκλογές, οι οποίες διεξάγονται από σήμερα έως και την Κυριακή στις χώρες της ΕE.
ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗ
Οι ευρωεκλογές είναι άμεσες και η ψηφοφορία μυστική. Αλλά το δημοκρατικό αξίωμα ότι όλες οι ψήφοι μετρούν το ίδιο δεν ισχύει. Για παράδειγμα, ο καθένας από τους 96 Γερμανούς ευρωβουλευτές του σημερινού κοινοβουλίου εκπροσωπεί περισσότερους από 860.000 πολίτες από τον συνολικό πληθυσμό της χώρας που ανέρχεται σε περίπου 83 εκατομμύρια. Οι έξι ευρωβουλευτές της μικρής Μάλτας όμως εκπροσωπούν από περίπου 80.000 πολίτες ο καθένας. Αλλά οι ψήφοι των βουλευτών έχουν την ίδια βαρύτητα όταν λαμβάνουν αποφάσεις στο ευρωκοινοβούλιο ανεξάρτητα από το πόσους πολίτες εκπροσωπούν. Αυτό κατοχυρώνεται μέσω των ευρωπαϊκών συνθηκών.
ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΨΗΦΟΣ
Μόνο σε πέντε χώρες της ΕΕ οι ψηφοφόροι είναι υποχρεωμένοι δια νόμου να ψηφίζουν στις ευρωεκλογές (Βέλγιο, Κύπρος, Βουλγαρία, Ελλάδα, Λουξεμβούργο). Αυτό ισχύει και για τους πολίτες άλλων χωρών της ΕΕ που είναι μόνιμοι κάτοικοι των παραπάνω χωρών και στους οποίους επιτρέπεται να ψηφίζουν εκεί. Η ψήφος είναι υποχρεωτική σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών και η μη άσκησή του συνεπάγεται κυρώσεις. Ο εκλογέας που αδικαιολόγητα δεν ασκεί το δικαίωμα του εκλέγειν τιμωρείται με φυλάκιση από ένα μήνα μέχρι ένα έτος. Γι' αυτό όσοι δεν μπορέσουν να ψηφίσουν, θα πρέπει να μεριμνήσουν ώστε να έχουν στην κατοχή τους σχετικά έγγραφα ή στοιχεία, με τα οποία να δικαιολογούν την παράλειψη άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος.
Το έγγραφο για τις εξαιρέσεις και τις απαραίτητες βεβαιώσεις
Από το υπουργείο Εσωτερικών ορίζεται ποιοι εξαιρούνται από την υποχρεωτική άσκηση του εκλογικού δικαιώματος και παράλληλα τι είδους βεβαιώσεις θα πρέπει να προσκομίσουν όσοι για διάφορους λόγους δεν μπορέσουν να το ασκήσουν. Σύμφωνα με τις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας. Δικαιολογημένα μπορούν να μην ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα, όσοι έχουν υπερβεί το 70ο έτος της ηλικίας τους, όσοι βρίσκονται στο εξωτερικό και όσοι θα βρίσκονται την ημέρα της ψηφοφορίας σε απόσταση μεγαλύτερη από 200 χιλιομέτρων από το εκλογικό τους τμήμα.
Το υπουργείο Εσωτερικών δίνει τις εξής οδηγίες:
- οι εκλογείς που θα βρίσκονται την ημέρα της ψηφοφορίας στο εξωτερικό, οφείλουν να εφοδιαστούν με σχετικά δικαιολογητικά (εισιτήρια κτλ.), από τα οποία να προκύπτει ότι κατά την ημέρα της ψηφοφορίας βρίσκονταν στο εξωτερικό.
- οι εκλογείς άνω των 70 ετών αν δεν ψηφίσουν δεν υποχρεούνται να προβούν σε καμία ενέργεια.
- οι εκλογείς που δεν θα μπορέσουν να μεταβούν στον τόπο της βασικής τους εγγραφής προκειμένου να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα οφείλουν, εφόσον ο τόπος αυτός απέχει πάνω από 200 χιλιόμετρα από τον τόπο διαμονής τους, να παρουσιαστούν την ημέρα των εκλογών στο δήμο του τόπου διαμονής τους και να εφοδιαστούν με σχετική βεβαίωση. Οι δημοτικές αρχές θα εφοδιαστούν με τις σχετικές βεβαιώσεις από το Υπουργείο Εσωτερικών, ώστε να τις χορηγήσουν στους ενδιαφερόμενους εκλογείς για τις προσεχείς εκλογές.
Τι γίνεται όμως με τους εκλογείς οι οποίοι δεν θα μπορέσουν να ψηφίσουν για άλλους σοβαρούς λόγους; Οι εκλογείς αυτοί, οι οποίοι δεν θα μπορέσουν να ψηφίσουν, είτε λόγω σοβαρών υπηρεσιακών αναγκών είτε για λόγους υγείας, θα πρέπει να μεριμνήσουν ώστε να έχουν στην κατοχή τους σχετικά έγγραφα ή στοιχεία, με τα οποία να δικαιολογούν την παράλειψη άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος.
Ειδικότερα, στις περιπτώσεις αυτές περιλαμβάνονται δημόσιοι πολιτικοί υπάλληλοι και στρατιωτικοί. Επισημαίνεται ότι για τους στρατιωτικούς δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 27 της εκλογικής νομοθεσίας (ψηφοφορία στον τόπο που υπηρετούν βάσει ειδικών εκλογικών καταλόγων) κατά τις δημοτικές-περιφερειακές εκλογές και για τους οποίους σοβαρές υπηρεσιακές ανάγκες δεν θα επιτρέψουν να απουσιάσουν από την υπηρεσία τους προκειμένου να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα στον τόπο της βασικής τους εγγραφής. Υπάλληλοι νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, νοσηλευτικών ιδρυμάτων, οργανισμών και επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας κτλ., στους οποίους, λόγω σοβαρών υπηρεσιακών αναγκών, δεν είναι δυνατή η χορήγηση άδειας μετάβασης στον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος. Εκλογείς που δεν θα μπορούν να μεταβούν στον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος για λόγους υγείας.
ΤΟ ΦΑΣΜΑ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ
Από τις πρώτες ευρωεκλογές το 1979, ο αριθμός των εθνικών πολιτικών κομμάτων που εκπροσωπούνται στο ευρωκοινοβούλιο έχει αυξηθεί, από 57 που ήταν αρχικά, σε 212 σήμερα. Αυτό οφείλεται στην αύξηση των χωρών μελών της ΕΕ από 9 σε 28. Ο αριθμός των πολιτικών ομάδων στο ευρωκοινοβούλιο, ωστόσο, έχει παραμείνει ουσιαστικά ο ίδιος. Μετά τις τελευταίες εκλογές αυξήθηκε από επτά σε οκτώ.
ΜΙΣΘΟΙ
Ένας ευρωβουλευτής αμείβεται με 8.757 ευρώ τον μήνα, τα οποία φορολογούνται. Επιπλέον λαμβάνει επίδομα στέγασης ύψους 4.513 ευρώ για την κάλυψη γενικών δαπανών και καθημερινό επίδομα 320 ευρώ όταν συμμετέχει σε συνεδριάσεις. Ο βασικός μισθός είναι ανάλογος με εκείνον ενός δικαστή του Δικαστηρίου της ΕΕ (ΔΕΕ).
ΠΟΣΟΣΤΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Ο αριθμός των γυναικών ευρωβουλευτών έχει αυξηθεί. Το 1979 οι γυναίκες αποτελούσαν μόλις το 16,3% του συνολικού αριθμού των ευρωβουλευτών. Το 2014 το ποσοστό αυτό είχε φθάσει στο 36,9%. Η Μάλτα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών ευρωβουλευτών (67%) και ακολουθούν η Ιρλανδία και η Σουηδία (αμφότερες με 55%).
ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ
Τον Ιανουάριο του 2018 συνολικά 7.698 άνθρωποι εργάζονταν για το ευρωκοινοβούλιο και τις πολιτικές του ομάδες. Οι περισσότεροι από τους μισούς (55%) ήταν γυναίκες. Οι περισσότεροι υπάλληλοι εργάζονταν στις Βρυξέλλες (4.903) και ακολουθούσε το Λουξεμβούργο με 2.251. Στην έδρα του ευρωκοινοβουλίου, το Στρασβούργο, υπήρχαν μόνο 292 υπάλληλοι. Από τις αρχές της δεκαετίας του ΄90 το έργο το κοινοβουλίου συντελείται κυρίως στην πρωτεύουσα του Βελγίου.
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΨΗΦΟΦΟΡΩΝ
Το 2014, το 42,6% των πολιτών της ΕΕ ψήφισε στις ευρωεκλογές. Οι άνδρες είχαν το υψηλότερο ποσοστό (45%) σε σχέση με τις γυναίκες (40,7 %).
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΧΩΡΩΝ ΜΕΛΩΝ
Η Γερμανία έχει τον μεγαλύτερο πληθυσμό ανάμεσα στις χώρες μέλη: 16,1% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ ζουν στη Γερμανία. Ακολουθεί η Γαλλία (13,1%), η Βρετανία (12,9%) και η Ιταλία (11,8%). Στο άλλο άκρο του φάσματος βρίσκονται το Λουξεμβούργο και η Μάλτα (0,1%).
ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ
Δεν είναι οι πολίτες της ευρωσκεπτικιστικής Ουγγαρίας και της Πολωνίας που έχουν την μεγαλύτερη έλλειψη εμπιστοσύνης στην ΕΕ και στους θεσμούς της, αλλά εκείνοι των ιδρυτικών χωρών, της Γαλλίας και της Ιταλίας. Μόνο ένας στους τρεις στις χώρες αυτές απάντησε σε έρευνα του Ευρωβαρόμετρου του 2018 ότι «τείνει να εμπιστεύεται» την ΕΕ. Η κατάσταση είναι ανάλογη στην Τσεχική Δημοκρατία και στη Βρετανία, που ετοιμάζεται να εγκαταλείψει το μπλοκ. Η μικρότερη εμπιστοσύνη παρατηρείται στην Ελλάδα καθώς μόνο ένας στους τέσσερις έχει εμπιστοσύνη στην ΕΕ. Την μεγαλύτερη εμπιστοσύνη εμφανίζουν οι κάτοικοι της Λιθουανίας, της Δανίας και της Σουηδίας όπου σχεδόν τα δύο τρία των πολιτών εμπιστεύονται το μπλοκ.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Σχεδόν σε όλες τις χώρες μέλη οι πολίτες θεωρούν το μεταναστευτικό το σημαντικότερο ζήτημα που αντιμετωπίζει η ΕΕ, σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου. Υπάρχουν μόνο δύο εξαιρέσεις: στη Σουηδία οι κάτοικοι θεωρούν την κλιματική αλλαγή σημαντικότερο ζήτημα και στην Πορτογαλία την τρομοκρατία. Ωστόσο οι πολίτες και των δύο αυτών χωρών θεωρούν το μεταναστευτικό το δεύτερο σημαντικότερο ζήτημα που αντιμετωπίζει η ΕΕ.