Οk, εδώ ζούμε και την αγαπάμε την πόλη μας. Και επειδή την αγαπάμε, της συγχωρούμε πολλά και αφήνουμε και άλλα τόσα να περνάνε απαρατήρητα. Η αλήθεια είναι όμως πως αν είσαι Αθηναίος, δεν μπορεί να μην έχεις σκεφτεί πως κάτι λείπει από αυτό το χάος με τις πολυκατοικίες και τα αυτοκίνητα (που εμείς λατρεύουμε) για να γίνει η καθημερινότητά σου πιο όμορφη. Μπορεί να σου λείπει ο Ιλισός, που τον έχουν μπαζώσει, ή λίγο περισσότερη καλοσύνη από τους ανθρώπους, ένα πάρκο, ή απλώς να σου λείπει η παλιά Αθήνα που γνώρισες μικρός, με τα νεοκλασικά, τα χαμηλά σπίτια και τις αλάνες που έπαιζαν τα παιδιά. Θέσαμε το ερώτημα σε 11 Αθηναίους και οι απαντήσεις τους σχηματίζουν την πιο παραδεισένια Αθήνα που έχεις σκεφτεί.
Αν μου λείπει, ωστόσο, ένα πράγμα, είναι το αφομοιωμένο πράσινο. Η απουσία ενός πάρκου σε κομβικό κεντρικό σημείο της που να χτυπάει σαν καρδιά, δίνοντας ανάσα στην πόλη.
Ηλίας Φραγκούλης
Kριτικός κινηματογράφου, freecinema.gr
Οι παλαιότεροι θα θυμούνται πως η Ταινιοθήκη της Ελλάδος διοργάνωνε μία εβδομάδα προβολών με repertory πρόγραμμα κάθε μήνα στο Embassy της Πατριάρχου Ιωακείμ (προτού μετακομίσει στο κτίριο της Κανάρη). Ήταν ένα τακτικό ραντεβού με τους θεατές, το οποίο είχε γίνει παράδοση, έστω και αν η επιλογή των φιλμ ήταν κάπως πιο «αυστηρή» καλλιτεχνικά. Σήμερα δεν υφίσταται ούτε αυτό. Για να γίνω ίσως λίγο καλύτερα αντιληπτός, όσοι γνωρίζουν το Prince Charles Cinema στην πλατεία Λέστερ του Λονδίνου, θα κατάλαβαν τι εννοώ. Ελπίζω, πριν οι νεότερες γενιές αρχίσουν να νομίζουν ότι το σινεμά έχει μόνο τις διαστάσεις μιας οθόνης... laptop ή υπολογιστή, να γίνει κάτι τέτοιο πραγματικότητα και στην Αθήνα. Κάποτε! Αν υπάρχει κανένας (#diplhs) τρελός χρηματοδότης που γουστάρει την ιδέα, παρακαλείται να επικοινωνήσει μαζί μου, αναλαμβάνω το πρόγραμμα, ευχαριστώ!
Γεράσιμος Ευαγγελάτος
Στιχουργός
Νικόλας Ανδρουλάκης
Συγγραφέας, ηθοποιός, σκηνοθέτης
Από την Αθήνα μου λείπουν τα παιδιά. Ωραία τα παιχνίδια στα tablets, πανέξυπνες γενιές θα είναι οι επόμενες και, παρά την κρίση, προσπαθούν κι οι γονείς να τα πηγαίνουν και για αθλητισμό και για μουσική και για χορό και σε παιδικό θέατρο και σινεμά και στους προσκόπους και στους κατασκόπους και στους ξυλοκόπους, κι όμως δεν βλέπεις πια στις γειτονιές παιδιά σε παρέες να αλωνίζουν και να γελάνε και να κάνουν αθώες αλητείες. Γιατί το σύνδρομο της εποχής είναι το υπερελεγχόμενο περιβάλλον. Ένα χάος το Διαδίκτυο, σε παρακμή τα δημόσια σχολεία και οι γονείς, αντί να ξεφοβίζουν τα παιδιά τους, προσπαθούν να τα έχουν, κυριολεκτικά ή μεταφορικά, μαντρωμένα. Θα μου πεις, η Αθήνα δεν είναι όπως το '50. Θα απαντήσω πως πριν από 15-20 χρόνια παίζαμε ακόμη ποδόσφαιρο με πατημένο κουτάκι αναψυκτικού και μπουγέλο και νεραντζοπόλεμο και πειράγματα και άγουρο φλερτ στις γειτονιές – από τις ηλικίες του Δημοτικού. Κι είχαμε και τότε ηλεκτρονικά παιχνίδια. Απλώς κάποια στιγμή τα βαριόμασταν. Γιατί τα παιδιά έχουν πρωτόγονα ένστικτα. Αυτό πεθαίνει. Ο χαβαλές. Κι είναι κρίμα. Πρέπει να πάρουν πρωτοβουλία οι δήμοι με κάποιας μορφής κεντρική πρωτοβουλία που θα ξυπνήσει μνήμες και μεράκι στους γονείς –αφού μας αρέσει το μάρκετινγκ σε όλα– για ένα πρόγραμμα «Γειτονιά». Και μη φοβάστε, ούτε αυξήθηκαν σαν τις αμοιβάδες οι βιαστές, ούτε εφευρέθηκαν προχθές τα αυτοκίνητα, ούτε οι ταλαίπωροι πρόσφυγες και οι άστεγοι θα σας απαγάγουν τα παιδιά. Η αποστείρωση, η αποξένωση, η άγνοια του διπλανού σου και ο φόβος για τον τόπο όπου ζεις είναι κίνδυνοι εξίσου μεγάλοι. Και αλάνες και γωνιές και ήσυχοι δρόμοι υπάρχουν ακόμη, από τον Πειραιά ως την Κηφισιά και από τα Πετράλωνα μέχρι τα Μελίσσια. Απλώς τις περιφρονούν όλοι, για ένα δήθεν αίσθημα ασφάλειας. Αλλά οι γειτονιές πρέπει να ανήκουν στα παιδιά που τις βιώνουν. Έτσι τουλάχιστον θυμάμαι εγώ. Και δεν είμαι ακόμη αρκετά γέρος για να το ξεχάσω.
Αλέξανδρος Δαμουλιάνος
Συγγραφέας
Πατρίδα των αυτοεξόριστων ονείρων. Η αίσθηση ενός «αρχαίου» μυστικού, το οποίο, παρόλο που γνωρίζω καλά πως όσες ζωές κι αν φάω δεν θα κατανοήσω, το ερωτεύομαι και του είμαι αφιερωμένος, με κατακλύζει κάθε που περπατάω την Αθήνα. Το βλέμμα μου άλλοτε ελκύεται από κτίσματα ξεχασμένης αρχοντοσύνης που με παρακαλούν να τα ανοικοδομήσω και άλλοτε απωθείται από τους μοντερνίζοντες θορυβώδεις και υπερφίαλους ρυθμούς της νέας Αθήνας. Η Αθήνα κάποτε ήταν μια παθιασμένη γυναίκα που όσο κι αν λαχταρούσες να κάνεις έρωτα μαζί της, φοβόσουν μην τσαλακώσεις το μεταξένιο δέρμα της. Τώρα είναι απλώς η γραφική ζητιάνα στα σκαλιά της εκκλησίας που όλοι την αγνοούν. Την Αθήνα την ξέραμε πιστά παντρεμένη με τον θαυμασμό των κατοίκων της και όχι μόνο. Πάντοτε φλέρταρε με τον φόβο της να ξεπέσει, έως που του δόθηκε. Σπαταλήθηκε σε δήθεν φιλανθρωπικές εκδηλώσεις των ίδιων προβλημάτων που ταυτόχρονα υπερασπίζεται με τη στάση της τη γέννησή τους. Ξόδεψε αλόγιστα τα πραγματικά αποθέματα της ανθρωπιάς της σε λαμπερές διαφημίσεις ενός ένδοξου μέλλοντος, το οποίο έμεινε σε μισοσκισμένες σημειώσεις. Από κοινή φίλη των δύο αιώνιων αντιπάλων, της Δύσης και της Ανατολής, κατάντησε το κοινόβιο της απελπισίας των κατοίκων της και της απελπισίας των μετοίκων της. Τι λείπει, λοιπόν, από την Αθήνα του παρόντος; Η αγάπη για τον εαυτό της και οράματα με ανθρώπινο πρόσωπο. Μου λείπει η Αθήνα στα νιάτα της και ας μην τη γνώρισα. Μα, ξέρω πως τα επόμενα χρόνια θα της φέρουν πίσω τον εαυτό της.
Το ποτάμι; Τι απέγινε; Ποια διεστραμμένη εποχή το σκέπασε, το μπάζωσε, το εξαφάνισε σαν να ήταν ντροπή που έπρεπε να κρύψουμε;
Κωνσταντίνος Δαγριτζίκος
Καλλιτεχνικος διευθυντης six d.o.g.s
Στέργια Κάββαλου
Συγγραφέας
Συναισθηματικά κυκλοθυμική, χωρίς διαμορφωμένο χαρακτήρα, γι' αυτό και ανοιχτή σε κάθε είδους επέμβαση, πόλη που τα βάζει με τον εαυτό της, με την ασχήμια, την ομορφιά της, πόλη-καμβάς στα χέρια των πολλών, κοινόχρηστη, σκόρπια και ατελής, δεν μοιάζει με καμία ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Ίσως γιατί δεν είναι. Ζω στην Αθήνα σημαίνει γίνομαι κομμάτι της. Και κανείς δεν είναι εύκολο να παραδεχτεί τα ελαττώματα και τις αστοχίες του. Εγώ, τουλάχιστον, δεν μπορώ να παραδεχτώ ότι όλα σταμάτησαν στα δεκατέσσερα. Για μένα, αυτή είναι η ηλικία της πόλης. Στα δεκατέσσερα δεν ξέρεις ούτε να διαχειριστείς ούτε να εκτιμήσεις. Μένεις με το όραμα και την επιθυμία, καμαρώνοντας για την αντισυμβατικότητά σου. Μένει.
ΥΓ.: Μια πόλη που μπαζώνει τα ποτάμια της είναι άγονη γη. Μια πόλη που γκετοποιεί τις γειτονιές της είναι διχαστική. Μια πόλη πρέζας είναι απελπισμένη. Αυτό, λοιπόν, που μου λείπει στην Αθήνα και, ναι, μιλάω για λογαριασμό της, είναι το self respect.
Δημήτρης Αθηνάκης
Συγγραφέας
Η Αθήνα τα έχει όλα, και όλα μπορεί να τα προσφέρει – δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τις μαγευτικές μητροπόλεις που έχουμε κατά νου ως ιδανικούς τόπους. Ένα πράγμα μόνο δεν έχει καταφέρει: ν' αποκτήσουν οι κάτοικοί της την αίσθηση του επισκέπτη, του εφήμερου, της εμπειρίας και όχι της συνήθειας. Η Αθήνα, επειδή ακριβώς έχει χάσει το τρένο της κοινώς αποδεκτής αισθητικής ομορφιάς της Δύσης, μπορεί να βιωθεί μόνον ως εμπειρία·προσωπική, κι αυτό είναι το «δράμα» της. Μου λείπουν οι κάτοικοι-περφόρμερ-επισκέπτες, εκείνοι που θα ζούσαν στην πόλη ωσάν να μην ήταν διεκπεραίωση ενός καθημερινού δρομολογίου που δεν κρύβει εκπλήξεις. Να κάτι ακόμη που μου λείπει: η συλλογική δίψα για έκπληξη. Αν υπήρχε η επιθυμία για έκπληξη και διαρκή επίσκεψη στην πόλη, η Αθήνα θα ήταν κάτι άλλο. Αυτομάτως τα άχρωμα τσιμέντα της θα μετατρέπονταν σε ονειρικές κυψέλες, οι δρόμοι θα γίνονταν παραλίες, τα μπαρ θα μετασχηματίζονταν από χώρους κοινωνικής σύνδεσης σε τόπους συλλογικής απελευθέρωσης, οι χώροι πολιτισμού (θέατρα, σινεμά, γκαλερί, μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι, βιβλιοπωλεία κ.λπ.) θα μεταμορφώνονταν από σημεία στεγνού πολιτισμού σε πυρήνες ομαδικής πολιτισμικής παράκρουσης, όπως συμβαίνει με τα μικρά και μεγάλα εφήμερα φεστιβάλ. Και οι χώροι δουλειάς, που στριμώχνουν την ανυποχώρητη ρουτίνα; Αν ήμασταν επισκέπτες στη δουλειά μας, η ίδια η εργασία ως διά μαγείας θα γινόταν ένα θεσπέσιο επαγγελματικό ταξίδι. Ίσως, πάλι, η Αθήνα προσφέρει και αυτό: τη συνήθεια, τη μοναξιά, την απομόνωση από την καταναγκαστική συμμετοχή σε μια συλλογικότητα που μας έμαθε η Δύση. Ίσως, τελικά, δεν μου λείπει τίποτα από την Αθήνα.
Γιώργος Νανούρης
Ηθοποιός
Μελίνα Σπαθάρη
Δημοσιογράφος και ειδική στρατηγικής επικοινωνίας
Αντώνης Γρίτσης
Ηθοποιός
Από την Αθήνα μου λείπει το περιθώριο. Στην Αθήνα όλα παλεύουν για να υπάρξουν. Η Αθήνα είναι μια λευκή κόλλα στο τετράδιο ενός καλού μαθητή, με προσημειωμένες διορθώσεις για ένα πολύ κακό κείμενο και περιχαρακωμένα πατροναρισμένα σχέδια για ένα εύρωστο μέλλον. Η Αθήνα, όμως, δεν απολαμβάνει ούτε και τούτο το πα(τ)ρόν, πάσχει στις μεταβάσεις, σπέρνει και θερίζει ανάμνηση, υπήρξε μια λαμπερή πανάρχαια πόλη εξάλλου (και θα ξαναγίνει). Η Αθήνα δεν υπάρχει ως τόπος, είναι μια μπροσούρα ξεπατικωτούρα, δεν επιτρέπει το όνειρο, έχει μια απαράμιλλη αρτηριοσκληρωτική ευελιξία στον μετασχηματισμό. Πρέπει να αλλάξεις όνομα, να αποκτήσεις άδεια παραμονής στην Αθήνα, να κοινοποιήσεις ως τίποτα την παρουσία και πρέπει επιτέλους να γκρεμιστεί και κανένας φούρνος στην Αθήνα. Κι αυτά ακόμα που λέω εγώ τώρα μπούρδες είναι, μια ακόμα ωραιοποιημένη μπιρ παρά φιλολογία.
Γι' αυτό, κάνε μου τη χάρη, πάρε τώρα αυτό το κομμάτι χαρτί, κόψ' το με ένα ψαλίδι, προσεκτικά, με σεβασμό σε όλες τις δίπλα βαρύνουσες γνώμες, τσαλάκωσέ το, μάσησέ το ή μάλλον, καλύτερα, βάλ' του φωτιά με ένα σπίρτο ή αναπτήρα και κοίταζέ το ασκαρδαμυκτί καθώς καίγεται και όσο γίνεται στάχτη. Φτιάξε το δικό σου μπαλάκι με τα παραμύθια. Και όπου βρίσκεσαι, στη μέση του δρόμου, σε ένα σταματημένο φανάρι, μέσα απ' τη χούφτα σου φύσηξε το δικό σου σκονάκι προς την άγνωστη Αθήνα.
Βασίλης Χαραλαμπίδης
Καλλιτεχνικός διευθυντής bios