Από την Έλενα Βασιλείου, Ψυχολόγο και Freelance Ερευνήτρια
Στις 31 Μαΐου ολοκληρώνεται το πρώτο Φεστιβάλ Υπερηφάνειας που διοργανώθηκε ποτέ στην Κύπρο. Η σημασία της διοργάνωσης είναι μεγάλη καθώς πρόκειται για μια κοινωνία κλειστή και ομοφοβική, με τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ΛΟΑΤ ατόμων να είναι πολύ συχνές. Ενδεικτικά αναφέρω ότι μόλις πέρσι σε χωριό της Λεμεσού ξυλοκοπήθηκε ένα ομόφυλο ζευγάρι από ντόπιους κατοίκους του χωριού.
Σημειώνω ακόμη ότι μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε ορατότητα για τα Λοατ άτομα και ακόμη περισσότερο δεν υπάρχει ούτε σήμερα για transgender ή transsexual άτομα. Σκιαγραφώντας το κυρίαρχο πλαίσιο είναι επίσης σημαντικό να τονίσουμε ότι στην Κύπρο δεν καλλιεργήθηκε η κουλτούρα των κοινωνικών κινημάτων. Σε αυτήν, δεν περιλαμβάνονται κινήματα/διεκδικήσεις με εθνικό/πατριαρχικό ή ταξικό χαρακτήρα τα οποία οργανώθηκαν μαζικά σε κάποιες περιόδους της κυπριακής ιστορίας.
Το LIFO.gr μίλησε με την κ. Ιωάννα Κωνσταντίνου, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και Υπεύθυνη Επικοινωνίας της Accept-LGBT Cyprus και την κ. Ζέλεια Γρηγορίου, Επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και σας μεταφέρει δράσεις και αντιδράσεις γύρω από την διοργάνωση του Φεστιβάλ.
Η ευρεία κάλυψη του γεγονότος από τα ΜΜΕ ανάγκασε την εκκλησία της Κύπρου να προβεί σε ανακοίνωση (ουσιαστικά ρητορική μισούς) που καταδικάζει την οργάνωση του Φεστιβάλ άλλα και χριστιανικές οργανώσεις να ανακοινώσουν αντιδιαδήλωση την ημέρα του Pride.
Η Ιωάννα Κωνσταντίνου μας λέει σχετικά:
«Εμείς δεν έχουμε απαιτήσεις από την εκκλησία και δεν μας επηρεάζει η άποψή της. Οι δικές μας απαιτήσεις είναι αποκλειστικά από την Πολιτεία και το Κράτος, του οποίου θα έπρεπε να αποτελούμε ισότιμα μέλη. Θα προτιμούσαμε οι απόψεις που εκφράστηκαν από την Εκκλησία να είναι πιο κοντά στην αλήθεια και πιο επιστημονικά εμπεριστατωμένες (έχει λεχθεί ότι η ομοφυλοφιλία είναι ασθένεια και οι ομοφυλόφιλοι εξισώθηκαν - εμμέσως πλην σαφώς - με τους παιδεραστές), αλλά η αλήθεια είναι πως οι θέσεις της είναι τόσο ακραίες και τόσο μακριά από την πραγματικότητα που δύσκολα θα επηρεάσουν τον οποιοδήποτε διαθέτει τη στοιχειώδη μόρφωση (κοινωνική ή/και ακαδημαϊκή).
Ρώτησα επίσης την Ιωάννα Κωνσταντίνου για το ποιοι υποστηρίζουν το Φεστιβάλ και μου ανέφερε: «Έχει τεθεί υπό την αιγίδα του Δημάρχου Λευκωσίας, κ Κωνσταντίνου Γιωρκάτζη, και χαίρει της υποστήριξης και συμμετοχής του Οργανισμού Νεολαίας Κύπρου, της Επιτρόπου Διοικήσεως, του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο, της Αντιπροσωπίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο, των Υπάτων Αρμοστειών της Αυστραλίας, του Καναδά και της Μεγάλης Βρετανίας και των Πρεσβειών της Αυστρίας, Βραζιλίας, Δανίας, ΗΠΑ, Ισραήλ, Ιταλίας, Ισπανίας, Νορβηγίας, Ολλανδίας, Πορτογαλίας, Σουηδίας και Φινλανδίας. Επίσης, η Πορεία υποστηρίζεται από τα δυο μεγάλα κόμματα το κυβερνών του Δημοκρατικού Συναγερμού και το κόμμα της αντιπολίτευσης, το ΑΚΕΛ».
Στα πλαίσια του Φεστιβάλ διοργανώθηκαν επίσης δημόσιες συζητήσεις, προβολές ταινιών, παραστάσεις. Η πολιτική και σεξουαλικότητα συναντήθηκαν μέσα από την τέχνη και δημιούργησαν δυναμικές διάνοιξης των ορίων μεταξύ δημοσιάς σφαίρας και ακτιβισμού. Για παράδειγμα το project Someone has to do this το οποίο διερευνούσε τη σχέση μεταξύ των παραστατικών τεχνών, του ακτιβισμού, της πολιτικής, της σεξουαλικότητας και του κοινωνικού φύλου. To project περιλάμβανε αρκετές δράσεις και αποτέλεσε ένα φιλόξενο χώρο που έφερε κοντά κόσμο χωρίς να είναι απαραίτητοι οι σεξουαλικοί προσδιορισμοί.
Συζητήθηκε επίσης το ζήτημα της αναγκαιότητας της ύπαρξης ενός τέτοιου Φεστιβάλ στην Κύπρο την δεδομένη χρονική περίοδο. Η θέση της Αccept και της Ιωάννας για το τελευταίο είναι η εξής: «Ήδη, η εξαγγελία και μόνο του Φεστιβάλ έχει δημιουργήσει πάρα πολλές ευκαιρίες για διάλογο, έχει προσφέρει στη ΛΟΑΤ κοινότητα μια ορατότητα πρωτόγνωρη για τα Κυπριακά δεδομένα και μας έχει δώσει την ευκαιρία να συζητήσουμε, τόσο με υποστηρικτές όσο και με άλλους, τα θέματα που απασχολούν την ΛΟΑΤ κοινότητα».
Η κ. Ζελεια Γρηγορίου, Αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κύπρου είχε λάβει μέρος στην δημόσια συζήτηση που διοργανώθηκε για το εν λόγω θέμα και αναφέρει σχετικά:
«Υπάρχει μια αντίφαση σε σχέση με την διοργάνωση του Φεστιβάλ που λαμβάνει χώρα χρονικά, –ταυτόχρονα- πολύ αργά σε σχέση με το εξωτερικό (αν σκεφτεί κανείς ότι τα πρώτα Gay Pride διοργανώθηκαν την δεκαετία του '70) και πολύ γρήγορα σε σχέση με την σύντομη ιστορία της κυπριακής Λοατ κοινότητας καθώς γίνεται πριν να προηγηθούν άλλες δράσεις ορατότητας».
Για την αντίδραση της εκκλησιάς η κ. Ζέλεια αναφέρει: «Αυτή η σύγκρουση δίνει ενέργεια, κάνει την διεκδίκηση των αιτημάτων πιο πολιτική και δημιουργεί συμμάχους από πολλά και διαφορετικά στρώματα της κοινωνίας». Τέλος κλείνοντας το μάτι στην θεωρητικό Nancy Frazer ανάφερε ότι τα όρια μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας δεν είναι τόσο καθορισμένα όσο νομίζουμε θυμίζοντας επίσης πώς υπάρχουν πάντα περιθωριοποιημένες ομάδες που δημιουργούν τις δικές τους «υποδεέστερες» δημόσιες σφαίρες.
Η έναρξη του Φεστιβάλ έγινε στις 17 Μάιου όπου διοργανώθηκε σε συνεργασία με τουρκοκυπριακές ΛΟΑΤ οργανώσεις ένας Περίπατος Rainbow στο βόρειο/κατεχομενο τμήμα της Κύπρου ο οποίος τελικά μετατράπηκε σε ειρηνική διαδήλωση καθώς έλαβαν μέρος πολύ περισσότερα άτομα από ότι αρχικά υπολογιζόταν.
Ενδεικτικά να αναφέρω εδώ ότι μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο αποποινικοποιήθηκε η ομοφυλοφιλία στο κατεχόμενο μέρος του νησιού και ότι η ΛΟΑΤ οργάνωση έχει την υποστήριξη του φεμινιστικού κινήματος (σημ: δεν υπάρχει αντίστοιχο φεμινιστικό στην ελληνοκυπριακή πλευρά) καθώς και ένα πιο κινηματικό χαρακτήρα ακριβώς λόγω της υπάρχουσας κατάστασης (κατοχή και στέρηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων).
Υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις για την επιλογή της Αccept και ζήτησα από την Ιωάννα την άποψη τους για το θέμα, όπως ανέφερε σχετικά:
«Η θέση της Accept σε σχέση με την τουρκοκυπριακή κοινότητα και την τουρκοκυπριακή ΛΟΑΤ οργάνωση που υπάρχει εκεί είναι διαχρονικά φιλικές και ειλικρινείς αφού, ως ΛΟΑΤ οργάνωση, έχουμε μάθει να δίνουμε προτεραιότητα στο θέμα προώθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ΛΟΑΤ ατόμων, ανεξάρτητα σε πια πλευρά της πράσινης γραμμής αυτά διαμένουν. Η οργάνωση έχει και τουρκοκύπριους που ήταν ιδρυτικά μέλη και μάλιστα ένας και από τους βασικούς λόγους που έχει αγγλική ονομασία είναι ακριβώς αυτή η κατανόηση πως δεν απευθυνόμαστε μόνο στους ελληνοκύπριους ΛΟΑΤ αλλά σε όλους τους Κυπρίους ή και μετανάστες ΛΟΑΤ».
Την ίδια στιγμή και ενώ σε διάφορα επίπεδα της κυπριακής κοινωνίας συζητιέται η διοργάνωση του Φεστιβάλ (προσέλευση, βίαιες αντιδράσεις κ.ά.) σε δυο πόλεις της Κύπρου, Λευκωσία και Λάρνακα εμφανίστηκε το ίδιο έργο από street artists που στηρίζουν το Pride. Via
Κλείνοντας σκέφτομαι ένα γράμμα που είχε στείλει ο Ρίτσος στην Καίτη Δρόσου στις 19 Νοεμβρίου 1978: «Καιτούλα μου, μη σταματάς τη δουλειά ως την τελευταία μας στιγμή –ό,τι έχουμε, ό,τι μπορούμε- κι ας μείνει ό,τι μείνει στον κόσμο ή ας πάει στον αέρα. Εμείς μια φορά δε σταυρώσαμε τα χέρια –παλέψαμε, παλεύουμε, για ένα χαμόγελο όλο κι όλο, δικό μας κι άλλων –πλήρωση (ή κάλυμμα, έστω), του κενού».
Περισσότερες πληροφορίες:
www.acceptcy.org
https://www.facebook.com/events/747224161984857/?notif_t=plan_edited
https://www.facebook.com/groups/someonehastodothis/