Γράφει ο Στάθης Χαϊκάλης
H Zuzana Stanova διηγείται πώς ομάδες πολιτών της Μπρατισλάβα (πρωτεύουσα της Σλοβακίας), σε συνεργασία με τον δήμο, ανακαίνισαν τα δύο τελευταία χρόνια τρία εγκαταλελειμμένα κτήρια και έδωσαν ζωή σε δύο παραμελημένα πάρκα. Η Μπρατισλάβα είναι μια πόλη με ελάχιστους πόρους και χωρίς τη δυνατότητα να προσφύγει στα ταμεία του ΕΣΠΑ. Η Zuzana βρέθηκε στην Αθήνα για να πάρει μέρος σε μια αντισυμβατική εκδήλωση (un-conference) του TEDxAthens, όπου oμάδες πολιτών από την Ελλάδα και δύο ξένοι ομιλητές αναφέρθηκαν στην διασυνδεδεμένη πόλη και στην διαδικτυωμένη κοινωνία.
Η Monika Byléhn, Life Expert & Networked Society Evangelist στην Ericsson μοιράστηκε με το κοινό του TEDxAthens τα ευρήματα από έρευνες που «τρέχει» σε μεγαλουπόλεις του κόσμου. Πάνω από το 50% του συνολικού πληθυσμού του πλανήτη κατοικεί σήμερα σε αστικά κέντρα, ενώ μέχρι το 2050 το ποσοστό αυτό θα έχει ξεπεράσει το 70%. Ο πλανήτης αστικοποιείται, ενώ διακρίνει έναν σχεδόν τέλειο συσχετισμό ανάμεσα στην αστικοποίηση και την ευημερία, με την πολυπολυτισμικότητα και την ποικιλία να είναι παράγοντες που ευνοούν την καινοτομία στις πόλεις. Μία μεγάλη πρόκληση για τις πόλεις στο άμεσο μέλλοντος είναι να μπορέσουν να αξιοποιήσουν τα δίκτυα για να παραμείνουν ελκυστικές για τους κατοίκους τους και ανταγωνιστικές.
Τι συμβαίνει στην Αθήνα; Παρότι μεγάλα και υψηλού κόστους έργα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης έχουν παραδοθεί αλλά υπολειτουργούν (πιστοποιητικά δημοσίου, ηλεκτρονική πολεοδομία κλπ), η κρίση δημιουργεί πιέσεις για αξιοποίηση υποδομών που παρέχουν υπηρεσίες ή δικτυώνουν την πόλη και τις ‘φυλές’ της. Το δημόσιο ζει τις παρενέργειες της κρίσης και του Μνημονίου, ενώ ορισμένοι δήμοι όπως των Αθηνών προετοιμάζουν ορισμένες δράσεις, που φιλοδοξούν να κάνουν μια αρχή. Την ίδια στιγμή ομάδες πολιτών οργανώνουν δράσεις, όχι για να υποκαταστήσουν το κράτος, αλλά για να αυξήσουν το βαθμό παρέμβασης της Κοινωνίας των Πολιτών, που ξεκίνησε το 2010 από χαμηλή αφετηρία.
Στην εκδήλωση του TEDxAthens παρευρέθηκαν και έκαναν παρουσίαση των σχεδίων τους ορισμένες από αυτές: Οι πολίτες διορθώνουν τα λάθη της πόλης:
- CityofErrors: Αν η δράση City of Errors γινόταν σε μια δυτικοευρωπαϊκή πόλη, πχ στη Βαρκελώνη ή το Μιλάνο, θα είχε αρκετά μεγαλύτερη ώθηση. Αυτό δεν αλλάζει τη φρεσκάδα και την πρωτοτυπία της. Αθηναίοι έχουν την δυνατότητα να καταγράψουν ένα πρόβλημα της πόλης, αλλά κυρίως να συμβάλουν στην διόρθωσή του. Η Μυρτώ Παπαδογεώργου και ο Αλέξανδρος Μπινόπουλος έχουν σχέδια για να αναπτύξουν ακόμα περισσότερο την πλατφόρμα τους που παροτρύνει πολίτες σε ευγενή ακτιβισμό.
- IEEE Ελλάς (φοιτητές Μετσόβιου Πολυτεχνείου): η ΙΕΕΕ είναι ο πιο έγκυρος και ισχυρός φορέας Ηλεκτρολόγων Μηχανικών διεθνώς με τεράστια επιρροή. Ομάδες Πολιτών δικτυώνουν την πόλη Οι φοιτητές του Πολυτεχνείου έχουν κάνει ελληνικό παράρτημα, με πρωτοπορία στους χώρους των φοιτητών: οργάνωσαν εκδήλωση για την επιχειρηματικότητα, διαγωνισμό για games. Δικτυώνουν τους φοιτητές σε θέματα σταδιοδρομίας, ικανοτήτων στην δημιουργία λογισμικού. Πέρα από αυτό είναι πολύ ευχάριστο να παρακολουθείς τις δράσεις τους γιατί συνδυάζουν χαρά , νεανική φρεσκάδα με γνώσεις και ευθύνη απέναντι στην κρίση του Πανεπιστημίου, της ανεργίας και της χώρας. Το επόμενο σχέδιό τους είναι να συντονιστούν με Ομάδες φοιτητών από όλα τα ελληνικά πανεπιστήμια που συνδυάζουν επιστημονικούς στόχους, δράσεις για την επαγγελματική ενημέρωση και –γιατί όχι- ψυχαγωγία.
- Υποστήριξη άνεργων πτυχιούχων από το job-pairs.gr: H Μαρία Βακόλα και ο Γιάννης Νικολάου είναι καθηγητές του Οικονομικού Πανεπιστημίου που είναι οι εμπνευστές μια σειράς δράσεων υποστήριξης άνεργων νέων, βελτίωση του βιογραφικού τους, ενίσχυσης των προσόντων τους. Από τους πιο δικτυωμένους έλληνες καθηγητές, με την έννοια της διάδοσης της γνώσης και της επικοινωνίας με νέες/νέους.
- e-Asti, υπηρεσία για τους πολίτες του Δήμου Γλυφάδας: η πρώτη κινητή εφαρμογή (mobile app) ελληνικού δήμου με την οποία οι δημότες μπορούν να κάνουν αναφορά στις δημοτικές υπηρεσίες για κάτι που χρειάζεται παρέμβαση (μια λακούβα στο δρόμο, μια χαλασμένη τραμπάλα στην παιδική χαρά κλπ).
- Γίνε Αγρότης: μια πρωτοβουλία του Δ. Κουτσολιούτσου που χτίζει γέφυρες ανάμεσα στους κατοίκους των πόλεων και στην αγροτική καλλιέργεια. Μπορείτε να καλλιεργήσετε ένα κομμάτι γης ή να προμηθευτείτε προϊόντα. Μπορείτε ακόμα να καλλιεργήσετε... ηλεκτρονικά ένα χωράφι, δηλαδή να το επιλέξετε μέσα από το Internet και να κατευθύνετε από την σπορά μέχρι την αξιοποίηση των προϊόντων. Μια σημαντική συμβολή του «Γίνε Αγρότης» είναι ότι προωθεί διαδικασίες πιστοποίησης και ποιοτικού ελέγχου των προϊόντων, ένας τομέας όπου η Ελλάδα έχει πολύ δρόμο να διαβεί.
- Emfasis: Ομάδες εργασίας στο δρόμο για την υποστήριξη πληθυσμιακών ομάδων που έχουν ανάγκη στήριξης. Η Μαρία Καρά ζει και εργάζεται από το 1993 στο Dubai και είχε την φιλοδοξία να οργανώσει αυτή την πρωτοβουλία στην Αθήνα. Το εγχείρημα ξεκίνησε στις 14 Ιουνίου και έχει το ορμητήριο του στη Δάφνη.
Η ανασύνταξη της πόλης δεν είναι παράλογο να ξεκινάει από τα «κάτω». Η ψηφιακή διασύνδεση επιτρέπει την ανθρώπινη δικτύωση. Οι πολίτες βρίσκουν νέες μορφές επικοινωνίας, είτε μέσα από εθελοντικές δράσεις είτε μέσα από νέα επιχειρηματικά εγχειρήματα είτε μέσα από πρωτοβουλίες που θα πάρουν φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η μοίρα της εποχής είναι, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι ελίτ να βρίσκονται εγκλωβισμένες στην διαφύλαξη των κεκτημένων τους και οι νέες ηγεσίες, συνήθως, να αναδεικνύονται όχι ως πρωτοπορίες, αλλά μέσα από την υιοθέτηση των σημάτων που αναδύονται μέσα από τα έγκατα της κοινωνίας.
** Όλες οι φωτογραφίες είναι από το αρχείο του TEDxAthens