Είκοσι πέντε χρόνια μετά την πρώτη του θριαμβευτική παρουσίαση στην Βιέννη το 1995, μια πετυχημένη διεθνή καριέρα και την πετυχημένη κινηματογραφική μεταφορά του θρυλικού Enter Achilles, ο Αυστραλός στην καταγωγή εικονοκλάστης χορογράφος Λόιντ Νιούσον της περίφημης ομάδας DV8 επαναφέρει το έργο-ορόσημο του σωματικού θεάτρου που έφερε στη σκηνή το αντρικό σύμπαν των βρετανικών παμπ με όλη τη φασαρία, το αλκοόλ, τους καβγάδες, το χιούμορ και τη βία που επικρατούν εκεί.
Η ομάδα Rambert και το Sadler's Wells παρουσιάζουν στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση μια επικαιροποιημένη εκδοχή του Νιούσον σχετικά με την έννοια της αρρενωπότητας μέσα από τις προκλητικές και ενοχλητικές συμπεριφορές οκτώ ανδρών κατά τη διάρκεια ενός απογεύματος μέσα σε μια βρετανική παμπ.
Ένα έργο που εξετάζει τη φρίκη και την τρυφερότητα της τεστοστερόνης υπό την επήρεια της μπίρας και των ακλόνητων αντρικών στερεοτύπων στη μετα-Brexit εποχή.
Την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει μεγάλες δημόσιες συζητήσεις με θέμα την τοξική αρρενωπότητα. Γενικότερα, δούλεψα πολύ, ώστε το Enter Achilles να μη θυμίζει ένα γερασμένο, σκονισμένο έργο ρεπερτορίου.
— Σας έχουν επηρεάσει οι αλλαγές που έχουν συμβεί τα 25 χρόνια που έχουν περάσει από την πρώτη παρουσίαση του έργου;
Έχουν υπάρξει κάποιες επιφανειακές αλλαγές, αλλά η βάση, η αρρενωπότητα, παραμένει. Αυτό που συναποφασίσαμε με την ομάδα Rambert, πριν καν συμφωνήσω να συνεργαστώ μαζί τους, ήταν να κάνω μια έρευνα. Υπάρχουν στην Αγγλία τρεις οργανώσεις με πολλούς οπαδούς, η Football Lads Alliance, η English Defense League και ο Tommy Ronson. Ανακάλυψα ότι πολλοί από τους οπαδούς αυτών των ομάδων μοιάζουν με τους χαρακτήρες της πρώτης εκδοχής του έργου, όπως και η πλειοψηφία όσων διαδηλώνουν στις πορείες υπέρ του Brexit. Οπότε, ήταν σημαντικό να μην αλλάξω τα κύρια σημεία του.
Παρ' όλα αυτά, ο κόσμος έχει αλλάξει ριζικά τα τελευταία 25 χρόνια, π.χ. βλέπω όλο και περισσότερους άντρες να ασχολούνται με τα μωρά τους. Σύμφωνα με στατιστικές, σε σχέση με τις γυναίκες οι άντρες έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να αυτοκτονήσουν και να γίνουν αλκοολικοί, ενώ σε ένα ποσοστό 70% πέφτουν θύματα δολοφονιών.
Καταλαβαίνει κανείς ότι εξακολουθούν να υφίστανται σημαντικά θέματα που αφορούν την αρρενωπότητα κι αυτά είναι τα χαρακτηριστικά του αυθεντικού Enter Achilles. Επικαιροποίησαμε το έργο αλλάζοντας τα κοστούμια και προσθέτοντας κάποιες αναφορές γεωγραφικού τύπου. Το κίνημα του #metoo ανάγκασε πολλούς άντρες να επανεξετάσουν τη συμπεριφορά τους. Σε πολλές θεατρικές ομάδες στην Αγγλία υπάρχει πια κώδικας που ορίζει τον τρόπο που έρχονται σε επαφή μεταξύ τους οι ηθοποιοί. Την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει μεγάλες δημόσιες συζητήσεις με θέμα την τοξική αρρενωπότητα.
Γενικότερα, δούλεψα πολύ, ώστε το Enter Achilles να μη θυμίζει ένα γερασμένο, σκονισμένο έργο ρεπερτορίου.
Από το 2007 δουλεύω συχνά με τον λόγο. Οι άντρες που παρουσιάζω επί σκηνής δεν έχουν χρόνο να ασχοληθούν με την πολιτική ορθότητα. Πρόκειται για άντρες της εργατικής τάξης της βόρειας Αγγλίας. Πιστεύουν στον άμεσο, ευθύ λόγο και η συμπεριφορά τους είναι ανάλογη.
Διάβασα κάτι ενδιαφέρον πρόσφατα που έγραψε η Brené Brown. Ένας άντρας την πλησίασε σε μια παρουσίαση βιβλίου και της είπε: «Βλέπεις στο βάθος τη γυναίκα μου και τις κόρες μου; Θα προτιμούσαν να με δουν νεκρό επάνω στο άλογο παρά να πέφτω από αυτό. Μας θέλετε αληθινούς και ευάλωτους; Δεν θα το αντέχατε, θα αρρωσταίνατε».
Πιστεύω ότι οι άντρες όντως δέχονται μεγάλη πίεση. Δες τι έγινε πέρσι με τον τρομοκράτη στη London Bridge και τον βίαιο τρόπο που συνελήφθη και ακινητοποιήθηκε από δύο άντρες. Σε αυτή την περίπτωση η αρρενωπότητα είναι τοξική ή όχι; Η αρρενωπότητα είναι ένα σύνθετο θέμα και το έργο μου δεν την καταδικάζει.
Το 2019 η Αμερικανική Ένωση Ψυχολογίας έστειλε στα μέλη της οδηγίες σχετικά με την αντιμετώπιση της παραδοσιακής αρρενωπότητας, καθώς οι στερεοτυπικές αντρικές συμπεριφορές συχνά ενοχοποιούνται για ψυχικά νοσήματα και αυτοκτονίες. Ελπίζω το έργο Enter Achilles να θέτει κάποια από αυτά τα θέματα.
Η αρχική ιδέα για τη συγγραφή του μου δημιουργήθηκε το 1995, όταν υπέστην ρήξη του αχίλλειου τένοντα και χρειάστηκε να μείνω 6 εβδομάδες στο νοσοκομείο. Μόνοι οι γυναίκες φίλες μου μού συμπαραστάθηκαν! Οι άντρες φίλοι το έκαναν με διαφορετικό τρόπο, πιο αποστασιοποιημένο. Το ερώτημα είναι: «Τι περιμένουμε οι άντρες ο ένας από τον άλλον;».
— Έχετε πει ότι το 1995 η βία εκφραζόταν κυρίως στο αγγλικό ποδόσφαιρο, στα γήπεδα. Έχει μεταφερθεί στους δρόμους σήμερα;
Όποτε οι άντρες νιώθουν ότι απειλείται ο παραδοσιακός τους ρόλος ή έρχονται σε επαφή με συμπεριφορές που δεν συνάδουν με ό,τι θεωρούν αρρενωπό, αντιδρούν βίαια. Πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί.
— Θα ταυτίζατε το φαινόμενο αυτό με την άνοδο της ακροδεξιάς;
Το δίπολο δεξιά - αριστερά είναι μια μπερδεμένη ιστορία. Οι στατιστικές λένε ότι στην Ευρώπη τα τελευταία δύο χρόνια η πλειονότητα των τρομοκρατικών επιθέσεων δεν προήλθε από την άκρα δεξιά, περισσότερες επιθέσεις έγιναν από την άκρα αριστερά. Φυσικά, οι επιθέσεις των ισλαμιστών είχαν τα περισσότερα θύματα. Είναι πολύπλοκο θέμα.
«Enter Achilles»
Ballet Rambert & Sadler's Wells - Lloyd Newson (DV8)
19 –25/2, 20:30
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO