«Aδελφοσύνη»: Μια παράσταση που έχει αποσπάσει θερμότατα σχόλια διεθνώς έρχεται στο Φεστιβάλ Αθηνών

Εκτός από το Dusk της Christiane Jatahy, και η Αδελφοσύνη της Caroline Guiela Nguyen έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Αβινιόν 2021. Λίγα χρόνια πριν, το 2017, η Γαλλοβιετναμέζα σκηνοθέτις είχε κερδίσει τις εντυπώσεις του δύσκολου κοινού της Αβινιόν με τη μελοδραματική Σαϊγκόν που είδαμε στο Φεστιβάλ Αθηνών το 2019. Εκείνη η παράσταση (σαφώς επηρεασμένη από τις «εβραϊκές» παραστάσεις του Βαρλικόφσκι στο στήσιμο και την αισθητική) στρεφόταν στο παρελθόν, θίγοντας με ευαισθησία ζητήματα μετα-αποικιακού ενδιαφέροντος. Μέσα από συγκινητικές ιστορίες ανθρώπων αποκάλυπτε το πλέγμα αλληλεξαρτήσεων, στρεβλώσεων και πολώσεων που προκάλεσε η αποικιοκρατία σε χώρες όπως το Βιετνάμ – και πώς αυτές, μέσω των εξόριστων/μεταναστών, από τις αποικίες μεταφέρθηκαν στο «σώμα» της αποικιοκρατικής χώρας. 

Μετά την πανδημία, ωστόσο, κάτι άλλαξε, κάτι που μας καλεί να στραφούμε στο απειλητικό κοινό μέλλον, αφήνοντας στην άκρη εμπόδια του παρελθόντος. Τα νέα δεδομένα έθεσαν σε λειτουργία μια διαδικασία επανεξέτασης της κουλτούρας του ατομικισμού υπέρ ενός ευρύτερου συλλογικού/κοινοτικού οράματος κατανόησης, αποδοχής και αρμονικής συμβίωσης. Το θέατρο, ως δέκτης αυξημένης ευαισθησίας και διορατικότητας, ανταποκρίθηκε αμέσως στην ανάγκη – η Αδελφοσύνη (ή μήπως «Αδελφότητα»;) της Caroline Guiela Nguyen το αποδεικνύει.

Ηθοποιοί διαφορετικής καταγωγής και ηλικίας (από το Μαρόκο, το Βιετνάμ ή το Μαντράς) και αρκετοί ερασιτέχνες (λ.χ. ένας ράπερ από τη Μασσαλία και ένας αστροφυσικός της ΝΑSA), που μιλούν διαφορετικές γλώσσες, συνθέτουν τον φανταστικό, μελλοντικό κόσμο της ιστορίας της. Πολλά χρόνια μετά, κάτι τρομερό έχει συμβεί, έκλειψη ή κατακλυσμός, και ένα μέρος του ανθρώπινου πληθυσμού εξαφανίζεται.

Ηθοποιοί διαφορετικής καταγωγής και ηλικίας (από το Μαρόκο, το Βιετνάμ ή το Μαντράς) και αρκετοί ερασιτέχνες (λ.χ. ένας ράπερ από τη Μασσαλία και ένας αστροφυσικός της ΝΑSA), που μιλούν διαφορετικές γλώσσες, συνθέτουν τον φανταστικό, μελλοντικό κόσμο της ιστορίας της.

Οι εναπομείναντες, άνθρωποι που υποφέρουν από βαθύ πένθος, καταφεύγουν σε Κέντρα Φροντίδας και Παρηγοριάς. Προσπαθούν μέσω της τεχνολογίας να προσεγγίσουν τους αγνοούμενους, αλλά η θλίψη τους μολύνει το σύμπαν, επιβραδύνοντας την κίνηση της Γης και των πλανητών. Για να αποτρέψουν τα χειρότερα, πρέπει να θυσιάσουν τις πιο πολύτιμες αναμνήσεις τους.

Τα πρόσωπα της Αδελφοσύνης συνεχίζουν να ζουν αφηγούμενα τις ιστορίες τους, αλλά με ποια δοσολογία, με ποια ισορροπία μνήμης και λήθης η «θεραπεία» είναι εφικτή; Και σε μια τέτοια προοπτική επιστημονικής φαντασίας, που πλέον μοιάζει οικεία, τι μπορεί να σημαίνει «Ιστορία», και μήπως η αξία του παρελθόντος, της καταγωγής, της κληρονομιάς στους νεότερους, ζητήματα για τα οποία ακόμα ερίζουμε, δεν θα έχουν πια καμία σημασία; 

Η Caroline Guiela Nguyen αποπειράται μια νέα αξιολόγηση του παρόντος μέσα από στοιχεία του μέλλοντος που είναι ήδη εδώ, έχοντας ως οδηγό, όπως έχει πει, τ’ αστέρια, που, παρότι λάμπουν στον ουρανό μας, έχουν εξαφανιστεί ήδη από τον συμπαντικό χωρόχρονο. Ωστόσο, πέρα από τα ερωτήματα που θέτει εμμέσως η παράσταση, αυτό που πάλι κυριαρχεί είναι η δύναμη των ιστοριών των ανθρώπων ως διαφορετικών κεφαλαίων της ίδιας, σχεδόν μυθολογικής Ιστορίας που επαναλαμβάνεται αενάως μέχρι το τέλος του κόσμου να λειαίνει τις αντιθέσεις και να επουλώνει τα τραύματα.

Μένει να αποδειχτεί αν τελικά αυτή η Αδελφοσύνη, που επιλέγει για τίτλο της παράστασής της, μπορεί να υπάρξει ή αν είχε δίκιο ο αιρετικός Έγκον Φρίντελ που στην Πολιτιστική ιστορία των νεότερων χρόνων (1928-31) έγραφε ότι από τις τρεις ιδέες του συνθήματος της Γαλλικής Επανάστασης, οι δύο είναι αντίθετες μεταξύ τους (όταν υπάρχει ελευθερία δεν υπάρχει ισότητα και όταν υπάρχει ισότητα δεν υπάρχει ελευθερία) και η τρίτη, η αδελφοσύνη, είναι λέξη κενή νοήματος. Κι αν τελικά μόνο με την αδελφοσύνη μπορούν οι άνθρωποι να ονειρεύονται και να κατορθώσουν ένα κάποιο βιωτό μέλλον.