Ένα σκίτσο που φιλοτέχνησε ο φλαμανδός δάσκαλος του μπαρόκ Ρούμπενς πουλήθηκε αντί 8,2 εκατομμυρίων δολαρίων στη Νέα Υόρκη κατά τη διάρκεια μιας δημοπρασίας που όμως θεωρήθηκε αμφιλεγόμενη και διχαστική.
Το έργο μεγέθους 49 εκατοστά επί 31, που παρουσιάζει έναν νέο άνδρα με τα χέρια υψωμένα και προοριζόταν για την προετοιμασία του τρίπτυχου «Η Ανύψωση του σταυρού» (γύρω στο 1610), είχε περιέλθει το 1838 στην κατοχή του πρίγκιπα Γουλιέλμου της Οράγγης, και μελλοντικού βασιλιά της Ολλανδίας Γουλιέλμου Β'.
Την Τετάρτη το βράδυ στον οίκο Sotheby's, δύο αγοραστές «μονομάχησαν» για την απόκτηση του έργου και τελικά το σκίτσο πουλήθηκε αντί 7 εκατ. δολαρίων. Το ποσό αυτό με τα έξοδα και τις προμήθειες ανήλθε σε 8,2 εκατ. δολάρια, ξεπερνώντας κατά πολύ τις εκτιμήσεις του οίκου που υπολόγιζαν πως θα φέρει από 2,5 έως 3,5 εκατ. δολάρια.
Το προηγούμενο ρεκόρ για σκίτσο του Ρούμπενς (1577-1640) είχε καταγραφεί σε δημοπρασία του Christie's το 2014 στο Λονδίνο, με 3,2 εκατ. στερλίνες (5,5 εκατ. δολάρια) για το «Σαμψών και Δαλιδά».
Η διαμάχη για το έργο
Αρκετοί είχαν υποστηρίξει ότι η βασιλική οικογένεια, ιδιοκτήτρια του έργου, θα έπρεπε να είχε προτείνει σε ολλανδικά μουσεία την αγορά του και όχι να επιτρέψει σε ξένο αγοραστή να το αγοράσει.
Σε αντίθεση με τις περισσότερες μοναρχίες, στην Ολλανδία υπάρχει ένας διαχωρισμός μεταξύ της εθνικής κληρονομιάς και αυτής των μοναρχών της χώρας, που προέρχονται από τη δυναστεία Οράγγης-Νασσάου.
Η βασιλική περιουσία είχε εκτιμηθεί το 2011 σε 220 εκατομμύρια δολάρια από το περιοδικό Forbes.
Τις τελευταίες εβδομάδες, η ανακοίνωση της διάθεσης σε δημοπρασία αρκετών έργων τέχνης της συλλογής του βασιλικού οίκου προκάλεσε τις επικρίσεις των ολλανδικών μουσείων.
Σύμφωνα με τους οργανισμούς αυτούς, η πριγκίπισσα Χριστίνα που είχε το συγκεκριμένο σκίτσο θα έπρεπε αρχικά να τους είχε προτείνει να το αγοράσουν πριν αυτό βγει στο σφυρί στο εξωτερικό. Είναι ένα ηθικό καθήκον, υποστηρίζουν τα μουσεία που εκτιμούν ότι το σκίτσο του Ρούμπενς ανήκει στην πολιτιστική κληρονομιά της Ολλανδίας.
Βουλευτές του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος D66, το οποίο μετέχει στην κυβέρνηση συνασπισμού, είχε επίσης εκφράσει επιφυλάξεις, προτού η υπουργός Πολιτισμού, που προέρχεται από το ίδιο πολιτικό κόμμα, βάλει τέλος στη συζήτηση δηλώνοντας ότι η απόφαση πώλησης ενός έργου ανήκει στον κάτοχό του. Ο πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε είχε επίσης πει ότι αυτό ήταν ιδιωτικό θέμα.
«Υπάρχει μια σημαντική διάκριση δεδομένου ότι το σκίτσο ανήκει σε ιδιωτική συλλογή και σε ιδιώτη», εξηγεί ο Γκρεγκ Ρούμπενσταϊν, υπεύθυνος για τα σκίτσα παλαιών ζωγράφων στον οίκο Sotheby's που οργάνωσε την πώληση. «Ο ιδιοκτήτης μπορεί να το κάνει ό,τι θέλει, ακόμη και να το πουλήσει».