Τι σχέση μπορεί να έχει το τραγούδι «The air I breathe» των Hollies του 1972 με το «Creep» των Radiohead του 1992, και αυτό με το «Get Free» της Lana del Rey του 2017; Θεωρητικά καμία, εκτός από το γεγονός πως όλα αποτελούν μέρος της σύγχρονης αγγλόφωνης ποπ/ροκ ιστορίας.
Ωστόσο, υπάρχει μια παράλληλη, αλυσιδωτή ιστορία που συνδέει αυτά τα τρία, φαινομενικά άσχετα μεταξύ τους τραγούδια. Οι Hollies είχαν μηνύσει τους Radiohead πως έκλεψαν τη μελωδία του κομματιού τους και τώρα, αρκετά χρόνια αργότερα, οι Βρετανοί, με τη σειρά τους, μηνύουν την Αμερικανίδα pop star πως έκλεψε μέρος μιας ήδη δανεισμένης ιδέας.
Δεν ζούμε την εποχή της παρθενογένεσης, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως ένας καλλιτέχνης έχει το δικαίωμα να ξεπατικώνει χωρίς νόμιμη άδεια ολόκληρη την ιδέα ενός άλλου τραγουδιού.
Ας πάρουμε την ιστορία από την αρχή. Όταν οι Radiohead κυκλοφόρησαν το single «Creep» το 1992, κανείς δεν είχε δώσει πραγματικά σημασία. Τον επόμενο χρόνο όμως έγινε τεράστια, παγκόσμια επιτυχία κι έτσι, όταν έφτασε στ' αυτιά των Albert Hammond και Mike Hazelwood, οι οποίοι είναι οι συνθέτες του «The air I breathe», αλλά όχι μέλη των Hollies, σκέφτηκαν πως κάπου την είχαν ξανακούσει αυτήν τη μελωδία.
Radiohead - Creep
Πράγματι, και οι ίδιοι οι Radiohead παραδέχτηκαν πως δανείστηκαν συγχορδίες από το συγκεκριμένο τραγούδι, με αποτέλεσμα το θέμα να λήξει ανώδυνα, με τους Hammond και Hazelwood να αναγράφονται κι αυτοί ως συνθέτες του "Creep", παίρνοντας μάλιστα κι ένα μικρό ποσοστό από τα κέρδη που προκύπτουν από το δημοφιλές κομμάτι.
Είκοσι πέντε χρόνια αργότερα, οι Radiohead εντόπισαν και οι ίδιοι μια ιδιαίτερα τρανταχτή ομοιότητα της όχι και τόσο αυθεντικής ιδέα τους με την εισαγωγή του τραγουδιού «Get Free» της Lana del Rey. Σε αυτή την περίπτωση τα πράγματα είναι ακόμη πιο εξόφθαλμα: η μελωδία είναι τόσο ίδια, που μου έρχεται να ξεφωνήσω ένα «fucking special» (βασικός στίχος του «Creep») όποτε την ακούω.
Lana Del Rey - Get Free
Στη συνέχεια το τραγούδι εξελίσσεται αρκετά διαφορετικά, αλλά η ομοιότητα το στοιχειώνει. Συνεπώς, οι δικηγόροι των Βρετανών απαιτούν το 100% των συνθετικών δικαιωμάτων του τραγουδιού, κάτι το οποίο μάθαμε μέσω του tweet της ίδιας της Lana del Rey, στο οποίο αναφέρει, μεταξύ άλλων, πως δεν εμπνεύστηκε το κομμάτι της από το «Creep», παρ' όλα αυτά πρότεινε 40% μερίδιο στους Radiohead.
Το θέμα ωστόσο θα έχει και συνέχεια γιατί οι δικηγόροι τους είναι απίστευτα επίμονοι. Για την ώρα, τα credits του τραγουδιού τα έχουν οι Lana del Rrey, Kieron Menzies και Rick Nowels, αλλά στο προσεχές μέλλον θα φανεί τι νομική τροπή θα πάρει η όλη ιστορία.
Εδώ, λοιπόν, τίθεται το θέμα της «μουσικής λογοκλοπής», που στη συγκεκριμένη ιστορία παίρνει τη μορφή ενός inception. Είναι κάπως αστείο, δηλαδή, το γεγονός πως το «Creep» βασίζεται φανερά στο «The Air I Breathe» και το «Get Free» είναι σαν να ακούς το κουπλέ του «Creep», όμως το κομμάτι των Hollies δεν έχει καμία σχέση με αυτό της Lana del Rey.
The Air That I Breath - The Hollies
Δεν ζούμε την εποχή της παρθενογένεσης, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως ένας καλλιτέχνης έχει το δικαίωμα να ξεπατικώνει χωρίς νόμιμη άδεια ολόκληρη την ιδέα ενός άλλου τραγουδιού. Συνεπώς, καλά έκαναν οι Radiohead που κινήθηκαν νομικά, γιατί δεν πρόκειται για μια απλή, αόριστη έμπνευση αλλά για ένα πασιφανές κλέψιμο μιας ιδέας.
Ωστόσο, μοιάζει κάπως ηθικά γελοία η κίνηση, από τη στιγμή που και οι ίδιοι έκαναν ακριβώς το ίδιο πριν από αρκετά χρόνια, απλώς σε περισσότερο αθώες, λιγότερο νοσηρές και χωρίς Ίντερνετ εποχές.
Τώρα που ξεκίνησε η «μακριά γαϊδούρα» για τη συγκεκριμένη αρμονία που γέννησε τα τρία τραγούδια, περιμένω τους Radiohead να κινηθούν νομικά και εναντίον του Sam Smith. Αν διαθέτουν αρκετά ευφυείς δικηγόρους, θα καταλάβουν πως το τραγούδι «Midnight Train» βηματίζει ακριβώς πάνω στη βασική φόρμα του «Creep», με τις απειροελάχιστες διαφορές να ρίχνουν μόνο στάχτη στα μάτια του ακροατή.
Και αν το πάμε ακόμα πιο μακριά, ίσως θα πρέπει να μηνύσουν τις μισές εναλλακτικές pop/rock μπάντες του πλανήτη από το 2000 και μετά, μια και το έργο τους έχει επηρεάσει σχεδόν τους πάντες, σε μερικές περιπτώσεις με υπερβολικά εμφανή τρόπο.
Αστειεύομαι, φυσικά, αλλά θα πρέπει πάντα συγκροτήματα όπως οι Radiohead, με τόσο μεγάλη ευθύνη απέναντι στην κληρονομιά τους, να σκέφτονται τη λεπτή ιδεολογική γραμμή που χωρίζει την απλή επιρροή από το «κλέψιμο» μιας ιδέας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν εύκολος ο διαχωρισμός, αλλά όταν έχεις υπάρξει και ο ίδιος ένοχος σε παρόμοια περίπτωση, δεν μπορείς να αποφύγεις μια κάποια υποκρισία στην τελική σου απόφαση.