«Καντάδες για ένα δαίμονα» είναι ο τίτλος της τελευταίας ποιητικής συλλογής του Γιώργου Δάγλα, που κυκλοφόρησε πέρυσι από τις εκδόσεις Φίλντισι. Όπως διαβάζουμε στο προσωπικό του blog:
Αν η «απόδραση» ήταν ποιητικής φύσεως, τότε αυτή πήρε σάρκα και οστά με τις «Καντάδες για ένα δαίμονα», ένα βιβλίο 46 σελίδων που ρίχνει ξανά φως στις νέες-παλαιές ευαισθησίες, έτσι όπως εκείνες διαμορφώνονται σήμερα.
Ο λόγος του Γιώργου Δάγλα ήταν, είναι και παραμένει συνειδησιακός. Συνδέεται με τις ζωτικές αγωνίες της ύπαρξης, με τη διαρκή ευαισθησία απέναντι στο αποκλεισμένο, με την αναγκαιότητα της πάλης απέναντι στις εξουσίες, με την ελπίδα, εντέλει, πως το παιχνίδι δεν είναι ολοκληρωτικά χαμένο – και όλα τούτα μέσω ενός προσωπικού ποιητικού λόγου που υπερβαίνει τις πάσης φύσεως διαψεύσεις, τροφοδοτώντας τη… μηχανή με τα μοναδικά αιώνια καύσιμα: το χρέος, τη φιλία, την ομορφιά. Ένα δείγμα…
Επιστρέφω,
να ράψω ερμητικά
τα μάτια των προδομένων
τα ράκη να φορέσω των μοναχών
και στους καταραμένους
την άφεση να δώσω.
Έρχομαι,
να πέσω εδώ στη μέση της αρένας
χωρίς αίμα και μνήμα,
χωρίς καθρέφτη κι ελπίδα,
χωρίς Αίγυπτο, Ακαρνανία και όρη.
Τα βήματα του θηρίου ακολουθώ
τη μυσταγωγία του ανομολόγητου έρωτα.
Ορκίζομαι στο όνομα των πλοίων
που δεν λύσαν ποτέ τα σκοινιά τους.
Εκλιπαρώ το τρύπιο βλέμμα,
ανοίγω τον στρόβιλο των νεκρών ημερών
Έρχομαι με τους τελευταίους να πέσω
εδώ στη μέση της αρένας.
Αυτά τα ποιήματα αποφάσισε να μελοποιήσει ο νέος συνθέτης-μουσικός Βασίλης Λαγός. Λέει ο ίδιος:
«Γνώρισα την ποίηση του Γιώργου Δάγλα ένα βράδυ στα Εξάρχεια, στο αυτοδιαχειριζόμενο βιβλιοπωλείο “των συναδέλφων”, όπου παρουσιάζονται οι Καντάδες μέσω του κοινού μας φίλου εικαστικού Άκανθου. Μιλούσε με ειλικρινή εκτίμηση για έναν σπουδαίο ποιητή, από εκείνους που επιλέγουν να υπάρχουν στη σκιά. (…) Η ιλιγγιώδης ατμόσφαιρα της ποίησής του με οδήγησε στο να τολμήσω να προσθέσω σκοτεινές ατμόσφαιρες στο μουσικό περιβάλλον που έφτιαξα και άγρια ξεσπάσματα. Ελπίζω να απέδωσα κάτι από τον ίλιγγό του. (…)».
Εκείνο που πρέπει εξαρχής να σημειώσουμε είναι πως, εδώ, έχουμε αληθινές μελοποιήσεις ποιημάτων, εννοώ τραγούδια, και όχι μουσικές ατμόσφαιρες πάνω στις οποίες ακουμπούν τα λόγια. Ο Λαγός, δηλαδή, έπραξε κάτι που δεν είναι αυτονόητο στις μέρες μας. Στρώθηκε να βρει τους τρόπους εκείνους που θα βοηθούσαν στην τραγουδιστική απόδοση των στίχων, προβαίνοντας, μαζί με την ερμηνεύτρια Ντόρα Βλάσση, σε όλες εκείνες τις απαραίτητες (συχνά πολλές) προσαρμογές, προκειμένου το αποτέλεσμα να λάβει τη μορφή ενός ρέοντος τραγουδιστικού λόγου.
Η προσπάθεια που καταβλήθηκε δικαίωσε όλους τους συντελεστές. Το άλμπουμ σε «πιάνει» με την πρώτη κιόλας ακρόαση. Δεν χρειάζεται, εννοώ, να προσπαθήσεις για να το ακούσεις, και υπό αυτή την έννοια εγώ θα πω πως οι Καντάδες για ένα Δαίμονα είναι ένα από τα ωραιότερα άλμπουμ με μελοποιημένη ποίηση που κυκλοφόρησαν στη χώρα τα τελευταία χρόνια. Και τα οκτώ tracks είναι εξαιρετικά, και στα οκτώ έχει κατατεθεί… rock, hard rock και jazz συνθετική, ενορχηστρωτική και ερμηνευτική ψυχή, προκειμένου να έχουμε το αποτέλεσμα που έχουμε.
Το CD ανοίγει με το «Πλοίο», ένα δυνατό jazz-fusion. Ο ήχος είναι ο ήχος ιστορικών σχηματισμών των seventies (υπαινιγμοί από Return to Forever, Mahavishnu Orchestra π.χ. ή τους σχετικούς Jeff Beck και Billy Cobham), αλλά και του σύγχρονου ανάλογου progressive, που προβάλλουν εταιρείες όπως η αμερικανική MoonJune.
Όλοι οι μουσικοί (Βασίλης Λαγός κιθάρα, Σπύρος Νίκας σαξόφωνα, Ντόρα Βλάσση τραγούδι, Αλέξης Δελής κοντραμπάσο, Γιάννης Παπαδούλης ντραμς) παίζουν πολύ καλά σ’ ένα στιλ που σπανίως το ακούς τόσο σωστά καταγραμμένο στην Ελλάδα.
Το «Ήμουν εκεί» έχει αξιοσημείωτο ρυθμικό τμήμα και ειδικότερα μπασογραμμή, επί της οποίας πατούν τα πάντα – η κιθάρα με τη φωνή πρώτα πρώτα. Το “DURUTTI” είναι το μόνο τραγούδι που βασίζεται σε ποίημα προηγούμενης συλλογής τού Δάγλα (Το μαύρο χιόνι). Ο ντράμερ Παπαδούλης κάνει ωραία δουλειά, με τις κιθάρες, τη φωνή και το σαξόφωνο να υποστηρίζουν όπως πρέπει τη μελωδία και με τη Βλάσση πειστικότατη στην ερμηνεία και κυρίως στη στιχουργική/νοηματική προσαρμογή.
Ο «Μάνθος Σταυρόπουλος» (για τον δεξιοτέχνη του ηπειρώτικου ντεφιού) είναι ένα jazz/prog δημοτικό που τυγχάνει άξιας απόδοσης από τον κορυφαίο Λάκη Χαλκιά (όσα χρόνια και να περάσουν η φωνή αυτού του ανθρώπου μένει αναλλοίωτη). Έξοχο τραγούδι, με λεβέντικη εκφορά και κιθαριστική «ριφολογία» που του ταιριάζει γάντι. Το «Γυναίκες» είναι ένα blues, που το αποδίδει με σέβας η Βλάσση και σαν κομμάτι είναι, επίσης, από τα ωραιότερα του CD.
Ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί το «Πυρά», με την παρουσία του Γιώργου Ρωμανού στη φωνή. Ο Ρωμανός είναι ένας τραγουδιστής με τεράστια ιστορία και ό,τι και να πει (σήμερα) έχει αξία, επειδή απλώς το λέει εκείνος. Το κομμάτι είναι πολύ καλό –ο Ρωμανός με την τραγουδο-απαγγελία του το καθορίζει– καθώς οι σαξοφωνικές φράσεις στο άλτο και τα soli στην κιθάρα και τα ντραμς προσθέτουν κι άλλα credits. Γρήγορο τέμπο, συναισθηματική λάτιν φλόγα και παικτικό φρόνημα υψηλότατο.
Ιμπαραγίρε,
είδα τα παιδιά σου
με αγέλες λυσσασμένων σκύλων
να ουρλιάζουν στα εκθέματα των μουσείων,
στο Κολοσσαίο, στην αρένα, στον ιππόδρομο,
στο Ολυμπιακό στάδιο του Μονάχου
στις αλάνες της Κάτω Τούμπας
στο Κόσοβο
στη Μασαχουσέτη. Στην πυρά στην πυρά στην πυρά.
Ιμπαραγίρε,
σπασμένα άλογα
σφαδάζουν στα τελωνεία της 5ης Διεθνούς.
Το “Cantata for a demon” είναι το μοναδικό κομμάτι του άλμπουμ που έχει αγγλικό στίχο. Κι εδώ εντυπωσιάζει το μουσικό μέρος σ’ ένα στιλ ύστερου Zappa (fusion δηλαδή, αλλά με ενορχηστρωτική ανατρεπτική διάθεση).
Το άλμπουμ θα ολοκληρωθεί με το «200 μέρες», το πιο μακρύ στον χρόνο track (ξεπερνά τα επτά λεπτά) και το πιο ελεύθερο όσον αφορά στη φόρμα. Μοιάζει ιδανικό για κλείσιμο.
Συνοψίζοντας θα έλεγα το εξής: Ο Βασίλης Λαγός και οι συνεργάτες του είχαν έναν δύσκολο δρόμο, μιαν απαιτητική αποστολή. Όχι μόνο να εμπνευστούν ωραίες μουσικές, όχι μόνο να αποδώσουν με μελετημένες ροκ και τζαζ ενορχηστρώσεις τα συγκεκριμένα νοήματα, αλλά και να προσαρμόσουν έναν ελεύθερο ποιητικό λόγο, τον λόγο του Γιώργου Δάγλα, στα δεδομένα πλαίσια ενός τραγουδιού, δίχως να «προδώσουν» ιδέες και νοήματα. Δούλεψαν και τα κατάφεραν.
Επαφή: www.b-otherside.gr