Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο

Η γυναίκα με τα μούσια που έγινε σελέμπριτι τον 17ο αιώνα

Παρά το σύνδρομο του Άμπρας που κάλυπτε όλο το πρόσωπο της με τρίχες η Barbara van Beck κατόρθωσε να ζήσει μια ζωή σαφώς καλύτερη από τις περισσότερες γυναίκες της εποχής της.

Η γυναίκα με τα μούσια που έγινε σελέμπριτι τον 17ο αιώνα

Την περασμένη εβδομάδα η Wellcome Collection του Λονδίνου απέκτησε μία ελαιογραφία που απεικονίζει την Barbara van Beck, μία επιχειρηματία και διεθνή celebrity του 17ου αιώνα. Η ιδιαιτερότητα της προσωπογραφίας αυτή όμως δεν έγκειται σε κάποια ιδιαίτερη τεχνική ή την σπουδαιότητα του ζωγράφου που την φιλοτέχνησε (μάλιστα ο καλλιτέχνης είναι άγνωστος) αλλά στα σπάνια χαρακτηριστικά της γυναίκας που ποζάρει με αξιοπρέπεια ντυμένη με την τελευταία λέξη της μόδας της καλής κοινωνίας. Η van Beck έπασχε από το σύνδρομο του Άμπρας και το πρόσωπο της ήταν τελείως καλυμμένο από τρίχες.

Σκεπτόμενοι με τα σημερινά ιδεώδη ομορφιάς και λαμβάνοντας επίσης υπόψιν τον συντηρητισμό και την επιφυλακτικότητα απέναντι σε κάτι τόσο παράξενο θα καταλήγαμε εύκολα στο συμπέρασμα πως η ζωή της μάλλον θα ήταν μία κόλαση. Ωστόσο το πραγματικά εντυπωσιακό είναι πως η γυναίκα αυτή κατόρθωσε να μετατρέψει τον τόσο κακό γενετικό λαχνό που της κλήρωσε η ζωή σε διεθνή φήμη και μία πλούσια ζωή. 

Είναι ντυμένη με την τελευταία λέξη της μόδας, τα φορέματα της φαίνεται πως είναι ραμμένα από πανάκριβα υφάσματα όπως μετάξι και τονίζουν την χάρη και την θηλυκότητα της. Σε καμία πόζα δεν προδίδεται τυχόν πρόθεση του καλλιτέχνη να την λοιδωρήσει. 

Η Barbara van Beck γεννήθηκε 1629 στην Βαυαρία της Γερμανίας και παρότι οι γονείς της εκμεταλλεύθηκαν την ιδιαίτερη κατάσταση της κόρης τους ώστε να βγάλουν χρήματα, είχαν την προνοητικότητα να της παρέχουν μια πολύ καλή εκπαίδευση, γεγονός που της επέτρεψε να μην αναγκαστεί ποτέ να παρελαύνει μαζί με νάνους και άλλους δύσμορφους ατυχείς σε freak shows. Κατά την 30ετή περίπου σταδιοδρομία της η γυναίκα με το δασύτριχο πρόσωπο ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη ζώντας τόσο βασιλικές αυλές στην Γαλλία και την Ιταλία, έπαιζε μουσική και είχε μάθει πολλές γλώσσες. 

Χαρακτικό του R. Gaywood, 17ος αιώνας. Ο τίτλος του είναι "Barbara Vanbeck, μία πάρα πολύ τριχωτή γυναίκα."

Όταν το 1657 συναντήθηκε στο Λονδίνο με τον Άγγλο συγγραφέα John Evelyn ήταν σαφές πως δεν ήταν η πρώτη φορά που επισκεπτόταν την αγγλική πρωτεύσουσα. Ο Evelyn την περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια: "Τα φρύδια της ήταν χτενισμένα προς τα επάνω, και το μέτωπο της ήταν καλυμμένο από τρίχες τόσο πλούσιες και κανονικές όσο τα μαλλιά που φυτρώνουν στο κεφάλι κάθε γυναίκας, με περιποιημένη κόμμωση. Είχε μία πολύ μακριά μπούκλα σε κάθε αυτί και μία πλούσια γενειάδα, μουστάκια με μακριές μπούκλες που φύονταν από τους ρώθωνες της και έμοιαζε με τα Ισλανδικά σκυλιά, το χρώμα των τριχών ήταν ανοιχτό καστανό, και ήταν λεπτές σαν λινάρι." Άλλοι σύγχρονοι του που μιλάνε για την Barbara δηλώνουν πως είχαν "βεβαιωθεί ότι πρόκειται για γυναίκα." Οι αναφορές αυτές αποκαλύπτουν πως πιθανά μέρος της παράστασης της περιλάμβανε και κάποια επίδειξη του σώματος της ώστε να πείθεται το κοινό για το φύλο της.

Παρά τις όποιες αμφιβολίες είχαν διατυπωθεί, η εξωτερική της εμφάνιση κατάπως φαίνεται δεν της στέρησε την προσωπική ευτυχία. Παντρεύτηκε έναν Ολλανδό, τον Johan Michael van Beck, ο οποίος αργότερα έγινε και μάνατζερ της. Οι κακές γλώσσες έλεγαν πως ο μοναδικός λόγος που την παντρεύτηκε ήταν για να πλουτίσει από τις εμφανίσεις της συζύγου του, ωστόσο το ζευγάρι προφανώς είχε ολοκληρωμένες επαφές και απέκτησε ένα παιδί το οποίο ευτυχώς δεν κληρονόμησε το σύνδρομο της μητέρας του.

Η Barbara van Beck σε κάποιες περιπτώσεις αναφερόταν ως Barbara Urselin. Κατά πάσα πιθανότητα το προσωνύμιο αυτό προερχόταν από την λατινική λέξη ursa, που σημαίνει θηλυκή αρκούδα.

Όποια πορτραίτα της van Beck υπάρχουν την απεικονίζουν πάντα ως μέλος της υψηλής κοινωνίας. Είναι ντυμένη με την τελευταία λέξη της μόδας, τα φορέματα της φαίνεται πως είναι ραμμένα από πανάκριβα υφάσματα όπως μετάξι και τονίζουν την χάρη και την θηλυκότητα της. Σε καμία πόζα δεν προδίδεται τυχόν πρόθεση του καλλιτέχνη να την λοιδωρήσει. Μάλιστα είναι σαφές πως στην πρόσφατα αποκτηθείσα ελαιογραφία από την συλλογή Wellcome καθιστά ακόμα πιο σαφές ότι δεν πρόκειται για μία γυναίκα του περιθωρίου που οι σύγχρονοι της αντιμετώπιζαν ως τέρας της φύσεως. Η Angela McShane, εκπρόσωπος της συλλογής σε μία συνέντευξη της στην αγγλική εφημερίδα Guaridan λέει πως "Πρόκειται για έναν υπέροχα εκτελεσμένο πίνακα ατόμου που χαίρει υψηλής κοινωνικής θέσης. Δεν απαθανατίζεται ως τέρας όπως θα την περιέγραφαν οι Βικτωριανοί για παράδειγμα, αλλά ως γυναίκα με μεγάλη αυταξία και επιβλητική παρουσία, ζωγραφισμένη σε μία εποχή όπου την έβλεπαν όπως και ο Evelyn, ως θαυμαστή, ένα θαύμα της φύσης."

Δυστυχώς μετά την καταγεγραμμένη συνάντηση της με τον Evelyn στο Λονδίνο τα ίχνη της χάνονται και δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με το που έζησε στην υπόλοιπη ζωή της, ούτε πότε και από τι πέθανε. Ίσως μετά την έκθεση του πορτραίτου της στη Wellcome Collection, μετά τις απαραίτητες εργασίες συντήρησης, να ανανεώσει το ενδιαφέρον για το πρόσωπο της και οι ιστορικοί να αναζήτησουν περισσότερες πληροφορίες για την ιδιαίτερη αυτή κυρία.

Χαλκογραφία του 17ου αιώνα που απεικονίζει την Barbara σε ηλικία 27 ετών και αναφέρει την ημερομηνία και τον τόπο γέννησης της, καθώς και τα ονόματα των γονιών της.