Στη νέα ταινία του Πολ Τόμας Άντερσον, το Phantom Thread, ο Ντάνιελ Ντέι Λιούις υποδύεται έναν διάσημο σχεδιαστή μόδας στο Λονδίνο των '50s, υπεύθυνο για την γκαρνταρόμπα γαλαζοαίματων, κινηματογραφικών αστέρων και επιφανών μελών της λονδρέζικης ελίτ.
Στον πυρήνα της ταινίας βρίσκεται η σχέση του ήρωα με τις γυναίκες και ειδικότερα η εμμονική αγάπη (;) που αναπτύσσει για μια νεαρή σερβιτόρα, φέρνοντας το θέαμα πιο κοντά στον Δεσμώτη του Ιλίγγου, παράλληλα όμως ο Άντερσον αφιερώνει σεβαστό χρόνο στη μόδα και τους ανθρώπους της.
Ο χώρος της μόδας έχει απασχολήσει τον κινηματογράφο άμεσα ή έμμεσα αρκετές φορές στο παρελθόν. Mε αφορμή την κυκλοφορία του Phantom Thread στις ελληνικές αίθουσες, ας θυμηθούμε μερικές από τις χαρακτηριστικότερες.
Ένα Αστείο Μουτράκι (Funny Face, 1957)
Κατά τη διάρκεια φωτογράφισης σε βιβλιοπωλείο για λογαριασμό περιοδικού μόδας, ένας φωτογράφος ανακαλύπτει στο πρόσωπο της υπαλλήλου που εργάζεται το επόμενο τοπ μόντελ, αλλά και τον έρωτα.
Η πρώτη από τις τρεις συνεργασίες του Στάνλεϊ Ντόνεν με την Όντρεϊ Χέμπορν –ακολούθησαν τα «Charade» και «Two for the Road»- εγγυάται μεν μια ευχάριστη προβολή, είναι όμως η πιο αδύναμη εκ των τριών, όχι λόγω της μεγάλης διαφοράς ηλικίας ανάμεσα στους δύο πρωταγωνιστές, όπως έγραψε η κριτική της εποχής, αλλά επειδή ο Στάνλεϊ Ντόνεν δεν βρίσκει πάντα εκείνο το νούμερο, που θα απογειώσει τις ευφορικές μελωδίες, πολλές εκ των οποίων φέρουν την υπογραφή του Γκέρσουιν.
Το «Funny Face» αρχικά απέτυχε στα ταμεία, γνώρισε όμως δεύτερη ζωή λίγα χρόνια μετά, όταν ξαναβγήκε στις αίθουσες, σε μια προσπάθεια της παραγωγής να εκμεταλλευτεί την επιτυχία του «Breakfast at Tiffany's» και συνέβαλε κι αυτό στην καθιέρωση της Όντρεϊ Χέμπορν ως fashion (και όχι μόνο) icon.
Pret-a-porter (1994)
Έχοντας κάνει δυναμικό comeback στις αρχές των '90s με τον «Παίκτη» και τα «Στιγμιότυπα» ο Άλτμαν στήνει ένα μωσαϊκό χαρακτήρων και ιστοριών με φόντο την Εβδομάδα Μόδας στο Παρίσι.
Λιγότερο κακό από τη φήμη που το συνοδεύει, με ζηλευτό καστ και μια αξέχαστη τελική σκηνή το «Pret-a Porter» –prêt-a-porter σημαίνει «έτοιμο να φορεθεί»- είναι μια καυστική, (επι)κριτική ματιά στον χώρο της μόδας, ένα προβληματικό, μα αναμφίβολα ελκυστικό τμήμα μιας φιλμογραφίας άνισης, μα τόσο ποικιλόμορφης, που μάλλον δεν έχει ανάλογό της σε εκατό και πλέον χρόνια κινηματογράφου.
Τοπ Μόντελ (Gia, 1998)
Γυρισμένο για την τηλεόραση, το «Gia» αφηγείται την ιστορία της Τζία Καράντζι, ενός μοντέλου που ξεπήδησε στο προσκήνιο από το πουθενά το 1978, για να γίνει το πρώτο σούπερμοντελ, σύμβολο για τη λεσβιακή κοινότητα και να χαθεί άδοξα στην ηλικία των 26 από τον ιό του AIDS.
Η ταινία είναι ένα συμβατικό, ηθικοπλαστικό biopic, που θυμόμαστε περισσότερο γιατί αποτέλεσε τον πρώτο σημαντικό ρόλο της Αντζελίνα Τζολί –και για τις αποκαλυπτικές σκηνές της, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς–, παρά για οτιδήποτε άλλο. Χάρισε πάντως Χρυσή Σφαίρα Ερμηνείας τόσο στην Τζολί όσο και στην συμπρωταγωνίστρια της Φέι Ντάναγουεϊ.
Ο Διάβολος Φοράει Πράντα (The Devil Wears Prada, 2005)
Νεαρή δημοσιογράφος πιάνει δουλειά ως ιδιαιτέρα της εκδότριας του δημοφιλέστερου περιοδικού μόδας, για να διαπιστώσει πως η τελευταία σκοπεύει να της κάνει την ζωή κόλαση.
Η συμπαθέστατη κομεντί του Ντέιβιντ Φράνκελ παντρεύει επί της οθόνης την Μέριλ Στριπ με την Αν Χάθαγουεϊ και την Έμιλι Μπλαντ και αναδεικνύει την σημασία του σχετικού Τύπου στη γέννηση και την κατάρριψη των τάσεων της μόδας. Να σημειωθεί πως ο χαρακτήρας, που υποδύεται η Μέριλ Στριπ στηρίχθηκε στην Άνα Γουίντουρ, τη διαβόητη αρχισυντάκτρια του περιοδικού Vogue.
Αν ενδιαφέρεστε να δείτε πόσο κοντά είναι ο κινηματογραφικός χαρακτήρας στον πραγματικό, αναζητήστε το ντοκιμαντέρ «The September Issue», που καταγράφει την προετοιμασία ενός φθινοπωρινού τεύχους της Vogue.
Yves Saint Laurent (2014)
H ταινία του Ζαλίλ Λεσπέρ αφηγείται είκοσι χρόνια από την πολυτάραχη ζωή του Ιβ Σεν Λοράν και μελετά τον κυκλοθυμικό του χαρακτήρα και πώς αυτός επηρέασε την καλλιτεχνική του ανέλιξη και την προσωπική του ζωή.
Εκτιμάς τη σεμνότητα με την οποία προσεγγίζει τον ήρωα του ο Λεσπέρ, απογοητεύοντας εκείνους που θα επιθυμούσαν ένα πορτραίτο σκανδαλοθηρικού χαρακτήρα, θα το ήθελες λίγο πιο τολμηρό στην κατασκευή του, κάτι που σου δίνει το «Saint Laurent» του Μπερτράν Μπονελό, που κυκλοφόρησε την ίδια σεζόν, η εσωστρέφεια του τελευταίου όμως κάνει ετούτη την εκδοχή οριακά καλύτερη.
Είναι, άλλωστε, και η πιο συναισθηματική ανάμεσα τους, συναισθηματισμός οφειλόμενος κατά πολύ στο έξοχο μουσικό score, που σκάρωσε ο τρομπετίστας Ιμπραΐμ Μαλούφ.
Dior and I (2014)
Στις ταινίες μυθοπλασίας που αφορούν τη βιομηχανία της μόδας, ο σκηνοθέτης, συνήθως, προσπαθεί να καυτηριάσει την κενότητα του χώρου και τη ματαιοδοξία των απασχολούμενων σε αυτόν. Αντίθετα θα βρεις πολύ περισσότερα ντοκιμαντέρ, που δεν στέκονται επικριτικά απέναντι στον χώρο της μόδας, αλλά επιλέγουν να εξετάσουν τους λόγους που αυτός απευθύνεται σε ένα τόσο ευρύ φάσμα ανθρώπων και να «φωτίσουν» το έργο των σπουδαιότερων προσωπικοτήτων του.
Το «Dior and I» είναι μια καλή περίπτωση τέτοιου ντοκιμαντέρ. Ακολουθώντας τον σχεδιαστή Ραφ Σίμονς στην προσπάθειά του να σχεδιάσει μια κολεξιόν και να επιβλέψει το show της παρουσίασης της μέσα σε διάστημα μόλις οκτώ εβδομάδων, το «Dior and I» αναδεικνύει τον μόχθο, την δημιουργικότητα και το ταλέντο, που απαιτείται για την προετοιμασία μιας τέτοιας δουλειάς και με την προσγειωμένη προσέγγιση του θέματος του κατορθώνει να γίνει ελκυστικό ακόμα και προς τους μη μυημένους.
Ο σκηνοθέτης του Φρέντρικ Τσενγκ έχει γυρίσει άλλα δυο ντοκιμαντέρ παρόμοιας θεματολογίας, το «Diana Vreeland: The Eye Has to Travel» και το «Valentino: The Last Emperor».