Τόνοι μελάνι έχουν χυθεί αναφορικά με το κατά πόσο μπορεί το σινεμά να αλλάξει τον κόσμο. Σύνθετο ζήτημα, να αποφανθείς θετικά ή αρνητικά είναι μάλλον αδύνατο, πάντως μια μικρή αναζήτηση στο google αν κάνεις, θα διαπιστώσεις πως είναι τόσο μακρύ το ιστορικό απαγορεύσεων στην Ιστορία της έβδομης τέχνης, ώστε να μην μπορείς να αρνηθείς τη δυνατότητα επιρροής του μέσου.
Οι λόγοι απαγόρευσης της προβολής μιας ταινίας είναι συνηθέστερα ιδεολογικοί ή θρησκευτικοί. Απαγορεύσεις απαντώνται συχνότερα σε χώρες με ολοκληρωτικά καθεστώτα, χωρίς αυτό να αποκλείει και κραυγαλέες περιπτώσεις λογοκρισίας σε κράτη που, υποτιθέμενα, φέρουν δημοκρατικό πολίτευμα. Υπάρχουν ωστόσο και περιπτώσεις που η αιτιολογία πίσω από την απαγόρευση της προβολής ταινίας σε μια χώρα είναι τουλάχιστον εξωφρενικοί.
Στην Ιρλανδία μεγαλύτερη πηγή κινδύνων για την κοινωνική συνοχή δεν βρήκαν στα γραφόμενα του Καρόλου αλλά στα ευφυολογήματα του Γκράουτσο και τις σκανδαλιές του Χάρπο.
Ακολουθούν μερικές από τις χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις ταινιών που απαγορεύτηκαν σε μέρη του πλανήτη για απίθανους λόγους.
• Η «απειλή» του μαρξισμού υπήρξε φόβος και τρόμος για σωρεία κυβερνήσεων κατά τον εικοστό αιώνα. H Iρλανδία δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Μόνο που εκεί μεγαλύτερη πηγή κινδύνων για την κοινωνική συνοχή δεν βρήκαν στα γραφόμενα του Καρόλου αλλά στα ευφυολογήματα του Γκράουτσο και τις σκανδαλιές του Χάρπο.
Το Monkey Business (1931) είναι ένα ενδεικτικό παράδειγμα του αναρχικού χιούμορ των κωμωδιών των αδερφών Μαρξ. Τόσο αναρχικού, που οι Ιρλανδικοί θεσμοί θεώρησαν πως μπορεί να προκαλέσει περιστατικά αναρχίας στο εσωτερικό της χώρας κι έτσι απαγόρευσαν την προβολή του. Το ακόμα πιο παράξενο είναι ότι η ταινία παρέμενε απαγορευμένη μέχρι το 2000.
• Περιέργως η λίστα με τις ταινίες που απαγορεύτηκαν κατά καιρούς στη Φινλανδία είναι μακρά. Ανάμεσά τους βρίσκουμε και το Rififi (1955) του Ζιλ Ντασέν. Η σεκάνς της ληστείας θεωρείται πια θρυλική, τόσο γιατί είναι γυρισμένη σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, όσο και για την λεπτομερή κατάδειξη του διαδικαστικού της μέρους.
Τόσο λεπτομερή που οι ιθύνοντες στη φινλανδική χώρα θεώρησαν ότι θα αποτελέσει παράδειγμα για επίδοξους ληστές, ειδικά στο πώς να ανοίγουν χρηματοκιβώτια, κι έτσι αποφάσισαν την απαγόρευση της προβολής της ταινίας.
Το Rififi ήταν γυρισμένο σχεδόν σε πραγματικό χρόνο.
• Ως υπόδειγμα οικογενειακής διασκέδασης ο E.T.(1982) είναι μια από τις τελευταίες ταινίες που θα περίμενε κανείς να αντιμετωπίσει προβλήματα λογοκρισίας. Κι όμως η προβολή της εμβληματικής ταινίας του Σπίλμπεργκ αντιμετώπισε προβλήματα στη Σουηδία.
Η σχετική σουηδική επιτροπή απαγόρευσε αυστηρά την είσοδο στην προβολή παιδιών κάτω των 11 ετών. Ο λόγος; Επειδή η ταινία παρουσιάζει τους ενήλικες ως «εχθρούς των παιδιών» κι αυτό, σύμφωνα με το σκεπτικό της Επιτροπής, θα περνούσε λάθος μηνύματα στους ανήλικους θεατές της.
• Tα προβλήματα του Σπίλμπεργκ με τη λογοκρισία δεν σταματούν στον Ε.Τ. Δυο χρόνια μετά το Ιndiana Jones and the Temple of Doom (1984) θα απαγορευτεί στην Ινδία. Ο λόγος η χιουμοριστική, πλην κάπως αποκρουστική σκηνή δείπνου, όπου σερβίρονται στους ήρωες μας μια σειρά από αηδιαστικά εδέσματα, με αποκορύφωμα το επιδόρπιο, που αποτελείται από μυαλά μαϊμούδων.
Ο συμπαθής αυτός πρόγονός μας θεωρείται ιερό ζώο σύμφωνα με τις διδαχές του ινδουισμού. Το αποτέλεσμα ήταν η απαγόρευση της ταινίας στην Ινδία, επειδή θεωρήθηκε ότι προσβάλλει τον γηγενή πληθυσμό.
H χιουμοριστική, πλην κάπως αποκρουστική σκηνή δείπνου, όπου σερβίρονται στους ήρωες μας μια σειρά από αηδιαστικά εδέσματα.
• To Simpsons Movie κυκλοφόρησε το 2007 σε όλο τον κόσμο εκτός από τη Μιανμάρ. Το στρατιωτικό καθεστώς είχε εκείνη την χρονιά να αντιμετωπίσει την μεγαλύτερη λαϊκή εξέγερση στην σύντομη ιστορία της χώρας.
Με δεδομένο πως ο Μπαρτ Σίμσον είναι κίτρινος και φορά κόκκινη μπλούζα, το καθεστώς θεώρησε πως η προβολή της ταινίας μπορεί να λειτουργήσει εμψυχωτικά για τους εξεγερμένους, ανάγοντας τον Μπαρτ σε σύμβολο της επανάστασης, δεδομένου πως τα χρώματα του κινήματος ήταν το κόκκινο και το κίτρινο κι έτσι έβαλε φρένο στην προβολή της ταινίας στις αίθουσες.
• Η Δημοκρατία του Τρινιντάντ και Τομπάγκο είναι διάσημη στους απανταχού ποδοσφαιρόφιλους ως πατρίδα του θρυλικού Ντουάιατ Γιορκ και στους έχοντες ανεπανόρθωτα προβλήματα στη σπονδυλική στήλη ως γενέτειρα του χορού limbo. Είναι επίσης η χώρα που απαγόρευσε το Zack and Miri make a Porno (2010) του Κέβιν Σμιθ.
Όχι επειδή, όπως η πλειονότητα της φιλμογραφίας του Κέβιν Σμιθ, δεν βλέπεται, αλλά επειδή έχει ως αντικείμενο την προσπάθεια δυο κολλητών να γυρίσουν μια ερασιτεχνική ταινία πορνό για να βγάλουν χρήματα, κάτι που, σύμφωνα με την τοπική κυβέρνηση, θα μπορούσε να εμπνεύσει τους νέους της χώρας να πράξουν το ίδιο. Προφανώς τα μέλη της κυβέρνησης δεν επισκέπτονται ιδιαίτερα συχνά πορνογραφικά sites.
• Δεδομένου πως η κεντρική ιδέα του Life of Brian (1979) θέλει τους Τρεις Μάγους να μπαίνουν σε λάθος φάτνη το βράδυ της Θείας Γέννησης χρίζοντας Σωτήρα τον... Μπράιαν, δεν είναι να απορείς γιατί η διανομή της ταινίας των Μόντι Πάιθον γνώρισε δυσκολίες. Μία από τις χώρες όπου απαγορεύτηκε η προβολή της ήταν η Νορβηγία.
Ο λόγος της παρουσίας αυτής της απαγόρευσης στην παρούσα λίστα δεν είναι η αιτία της, που συνοψίζεται στην προσβολή των θρησκευτικών συμβόλων, αλλά επειδή έδωσε μια έκτακτη αφορμή στους Σουηδούς διανομείς να πειράξουν τους γείτονες τους. Έτσι το tagline της ταινίας στο σουηδικό πόστερ ήταν το εξής: «Μια ταινία τόσο αστεία που απαγορεύτηκε στη Νορβηγία».
H σκηνή που οι Τρεις Μάγοι μπαίνουν σε λάθος φάτνη το βράδυ της Θείας Γέννησης χρίζοντας Σωτήρα τον... Μπράιαν.