Τὸ Διπλὸ βιβλίο ἐκδόθηκε πρώτη φορὰ τὸ 1976 (Ἀθήνα, «Ἑξάντας»)· εἶχαν προηγηθεῖ δημοσιεύσεις τοῦ πρώτου κεφαλαίου («Ἀουτὲλ – Ἄουτο Ἐλέκτρικα») στὴν ἐφημερίδα Τὰ Νέα (Σεπτέμβριος 1975), τοῦ δεύτερου κεφαλαίου («Τὸ ξυλάδικο τοῦ Βόλου») στὸ περιοδικὸ Ἡριδανὸς (Νοέμβριος 1975) καὶ τοῦ τρίτου κεφαλαίου («Ἡ τελευταία ἀρκούδα τοῦ Πίνδου») στὴν ἐφημερίδα Ἡ Καθημερινὴ (Νοέμβριος 1975). Ἡ δεύτερη ἔκδοσή του, ξανακοιταγμένη ἀπὸ τὸ συγγραφέα, ἔγινε τὸ 1977 ἀπὸ τὶς ἐκδόσεις «Κείμενα» καὶ τὴν ἴδια πάλι χρονιὰ ἀνατυπώθηκε ἀπὸ τὶς ἐκδόσεις «Καστανιώτη». Μεταξὺ 1989 καὶ 1998 τὸ Διπλὸ βιβλίο κυκλοφοροῦσε ἀπὸ τὶς ἐκδόσεις «Ζώδιο».
Λίγο πρὶν πεθάνει ὁ Δημήτρης Χατζὴς σὲ μιὰ ραδιοφωνικὴ συζήτηση στὸ Πρῶτο Πρόγραμμα τῆς ΕΡΤ εἶπε γιὰ τὸ ἔργο αὐτό: «… αὐτὸ τὸ περίεργο βιβλίο ποὺ ἐνῶ ἀμφιλέγεται ἀπὸ τὴν κριτική μας, καὶ μορφικὰ καὶ ἰδεολογικά, στὸ δρόμο, στὴν ἐλεύθερη ἀγορά, ἔχει ξεπεράσει τὶς ἑξήντα χιλιάδες ἀντίτυπα… καὶ τὸ ἀγαπῶ ξεχωριστὰ σὰν μιὰ ἔκφραση ἑλληνικῆς ἀγωνίας, μπροστὰ στὸ σημερινὸ κόσμο».
Εἶναι ἀλήθεια ὅτι τὸ Διπλὸ βιβλίο ἔγινε ἀνάρπαστο στὰ τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ ’70. Σήμερα ἔχει κυλήσει ἕνα τέταρτο τοῦ αἰώνα ἀπὸ τότε καὶ τὰ γραφόμενα ἐκεῖ φαίνονται ἀκόμα πιὸ ἀληθινά. Τὸ βλέμμα τοῦ συγγραφέα ἔβλεπε τὸν καιρό του ἀπὸ τὸ μέλλον καὶ ὅποιος ἔχει ζήσει τὶς πρῶτες μεταπολεμικὲς δεκαετίες ξέρει ὅτι αὐτὸ τὸ βιβλίο εἶναι ἕνα κομμάτι ἀπ’ τὴ ζωή του. Τώρα, καλύτερα ἴσως ἀπὸ τότε, μπορεῖ νὰ φανεῖ ἡ ἀριστοτεχνικὴ σύνθεση τῶν ἐννέα κεφαλαίων τοῦ Διπλοῦ βιβλίου μέσα ἀπὸ τὰ διαφορετικὰ δρομολόγια τῶν ἡρώων του ποὺ ὁλοένα διασταυρώνονται: τὸ κυκλοφοριακὸ χάος ποὺ γεννοῦν οἱ μετακινήσεις τους εἶναι τὸ χάος τῆς συνείδησης μετὰ τὸν πόλεμο, μετὰ τὸν ἐμφύλιο, τὸ μεταίχμιο ἐκεῖνο ὅπου ἡ ἑλληνικὴ κοινωνία διαλύεται χωρὶς ἡ νέα ποὺ δημιουργεῖται στὴ θέση της νὰ ἔχει βρεῖ τὸ ποιόν της.
Γιὰ τὴν τεχνική του ὁ Χατζὴς εἶχε μιλήσει σὲ μιὰ διάλεξή του τὸ 1976 στὴ Γκαλερὶ Ὥρα: «Δὲν ὑπάρχει καμιὰ ἀμφιβολία πὼς περισσότερο ἀπὸ ἑβδομήντα χρόνια τώρα τὸ “σπάσιμο τῆς μορφῆς” ὅπως δουλεύεται καὶ σὲ ὅλες τὶς ἄλλες τέχνες καὶ στὴ λογοτεχνία, σὰν μιὰ ἀπάρνηση τῆς κληρονομημένης ἀστικῆς τέχνης … ἔφερε μιὰ τεράστια ἀνανέωση σὲ ὅλες τὶς τέχνες. Χωρὶς ποτὲ νὰ βγάλω τὸ καπέλο μου σὲ κανέναν ποὺ θορυβεῖ στὸ ὄνομα τοῦ νεωτερισμοῦ, προσπάθησα νὰ μεταφέρω ὅσο μποροῦσα περισσότερα ἀπὸ τὰ διδάγματα αὐτῆς τῆς ἀνανέωσης μέσα στὴν ἔλλογη δική μου κατασκευή … Ἤδη μέσα στὰ διηγήματα ἀπὸ “Τὸ Τέλος τῆς Μικρῆς μας Πόλης” ἡ παλιὰ τεχνικὴ εἶναι σπασμένη, ἡ προσπάθεια γιὰ ἐπάλληλα ἐπίπεδα εἶναι δοκιμασμένη. Ἀργότερα, τὴ σπασμένη αὐτὴ τεχνική, ποὺ ὡστόσο θέλω νὰ μένει τεχνικὴ καὶ νὰ μὴν εἶναι αὐθαίρετη ἀτεχνία, τὴ μετέφερα στὸ τελευταῖο μου βιβλίο, “Τὸ Διπλὸ Βιβλίο”. Δὲν ξέρω τί κατάφερα, λέω ἁπλῶς τί προσπάθησα.»
Τὸ Διπλὸ βιβλίο μιλάει γιὰ δύο κόσμους, τὸν παλιὸ καὶ τὸν καινούριο, γιὰ τὴ συνάντησή τους. Εἶναι «βιβλίο τῆς μοναξιᾶς» καὶ εἶναι «τῆς ἐλπίδας τὸ βιβλίο». Ἔχει διπλὸ πρωταγωνιστή: τὸν συγγραφέα καὶ τὸν ἥρωά του. Αὐτοὶ οἱ δυὸ στὴν τελευταία παράγραφο συναντιοῦνται, μιὰ βιομηχανικὴ ὀχλοβοὴ ἐμποδίζει τὰ λόγια τους ν’ ἀκουστοῦν, συνεννογιοῦνται ὅμως καὶ ἀφήνουν ἀνοιχτὸ ἕνα παράθυρο στὸ φῶς.
Το Διπλό Βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Το Ροδακιό.
Συντελεστές της παράστασης:
Κείμενο: Δημήτρης Χατζής
Σκηνοθεσία - Δραματουργική επεξεργασία - Σκηνογραφική & Ενδυματολογική επιμέλεια: Pequod
Βοηθός σκηνοθέτη: Δημήτρης Γεωργαλάς
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Ερμηνεύουν: Γιάννης Κλίνης, Χριστίνα Μωρόγιαννη, Νικολίτσα Ντρίζη,Δημήτρης Ξανθόπουλος, Αγγελική Παπαθεμελή
Συμπαραγωγή: Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών / Θεατρική Oμάδα Pequod
Θεατρική Ομάδα Pequod
"Το διπλό βιβλίο" του Δημήτρη Χατζή
18 Απριλίου – 6 Μαΐου 2012 (εκτός Δευτέρας και Τρίτης)
21:00 Μικρή Σκηνή
www.sgt.gr