Όχι, δεν ανάρτησα τη γαλλική σημαία στο διαδικτυακό προφίλ μου ως συμπαράσταση στα θύματα της άγριας σφαγής του Παρισιού. Δεν πιστεύω ότι ο εθνικισμός είναι η απάντηση σε οτιδήποτε. Θα αδικούσα κιόλα τη Βηρυτό που έζησε σχεδόν ταυτόχρονα την ίδια φρίκη, το περσινό Ναϊρόμπι, το βόρειο Ιράκ, τη Νιγηρία, την ίδια τη Συρία, όπου έχουν κάνει τα περισσότερα αίσχη οι τζιχαντιστές. Δεν θα απόπαιρνα, όμως, κι όσους το έπραξαν αυθόρμητα, δίχως πατριωτικές ή γενικότερες ευρωρατσιστικές αγκυλώσεις, γιατί τελικά τις σημαίες τις νοηματοδοτούν οι λαοί και οι άνθρωποι – η ίδια π.χ. γαλανόλευκη που κατάντησαν σφουγγαρόπανο οι χρυσαυγίτες υπήρξε σύμβολο αντίστασης στην Κατοχή, ακόμα και στο Πολυτεχνείο του '73.
Όπως σωστά σημείωνε ο Καστοριάδης, ο δυτικός πολιτισμός δεν ξεχώρισε ένεκα κάποια «φυσική» ανωτερότητα αλλά γιατί καλλιέργησε τους ανοιχτούς ορίζοντες, τον ορθολογισμό και την αυτοκριτική ικανότητα ως πολιτικό πρόταγμα, κάνοντας έτσι τον άνθρωπο, πρόσωπο.
Ναι, είναι απογοητευτικό το ότι οι «τρομοκράτες του Θεού» χτύπησαν για πολλοστή φορά την πόλη-σύμβολο των αξιών της ελευθερίας, της ισότητας και της αδελφότητας. Την πόλη που θεωρείται κοιτίδα του ευρωπαϊκού πνεύματος και της φιλελεύθερης διανόησης, που «γέννησε» την Κομμούνα του 1871 και τον Μάη του '68. Θα σημείωνα, ωστόσο, ότι η «τρικολόρ» δεν συμβολίζει μόνο τις αξίες της Γαλλικής Επανάστασης και του Διαφωτισμού αλλά επίσης –μην ξεχνιόμαστε– μιας βάναυσης παλιότερα ιμπεριαλιστικής δύναμης που εξακολουθεί επίμονα να διατηρεί άμεσα ή έμμεσα αποικίες και να επεμβαίνει στρατιωτικά εκεί, αντίθετα π.χ. με τους Άγγλους, που εγκαταλείψανε το Empire ήδη από τα '50s. Αλλά, βέβαια, οι Γάλλοι ήδη από τον Ναπολέοντα πλασάρονταν όχι ως κατακτητές αλλά ως «πεφωτισμένοι» απελευθερωτές. Η κορυφαία τραγωδία στο Παρίσι δεν ήταν καν η πρόσφατη, ήταν η σφαγή εκατοντάδων Αλγερινών που διαμαρτύρονταν για τη γαλλική κατοχή τον Οκτώβριο του '61. Αστυνομία και παρακρατικοί πετάγανε παρέα τα πτώματα στον Σηκουάνα... Στη δε σημερινή Συρία, πρώην προτεκτοράτο τους, ενεπλάκησαν στρατιωτικά, φάνηκαν αδιάλλακτοι σε οποιαδήποτε συμφιλιωτική πρόταση δεν τους συνέφερε, πίεσαν να αποσυρθούν όλες οι κυρώσεις στην εισαγωγή συριακού πετρελαίου αλλά και το εμπάργκο στην πώληση όπλων. Αυτά συν τα δολάρια κάτι βαρεμένων εμίρηδων του Κόλπου κάνανε «μάγκες» τους αλήτες του ISIS.
Εννοείται πως δεν θα ταυτίσω τους κατσαπλιάδες του Αλλάχ με το μεταναστευτικό και το προσφυγικό. Σκατά στην ακροδεξιά ατζέντα, ζήτω οι πολίτες της Λιλ που κυνήγησαν από τη συγκέντρωσή τους το φασισταριό. Τα εκατομμύρια των προσφύγων δεν είναι «πέμπτη φάλαγγα», από τους φανατικούς και τους πολέμους τους δραπετεύουν. Άλλωστε, οι ως τώρα γνωστοί δράστες της τελευταίας επίθεσης, όπως και εκείνοι του «Charlie Hebdo», δεν ήταν μετανάστες αλλά Γάλλοι υπήκοοι β' γενιάς (ο ένας Βέλγος) – παρ' όλη την επίφαση ισότητας ανθρώπων κι ευκαιριών, το «φρούριο Ευρώπη» διατηρεί, ως φαίνεται, περισσότερα τείχη εντός παρά εκτός του.
Η ίδια η τρομοκρατία του ISIS δεν είναι καν θρησκευτική κι ας πλασάρεται έτσι. Είναι ένας αποκαλυπτικός, πρωτόγονος ζηλωτισμός, ανελεύθερος, μισάνθρωπος και βαθιά υποκριτικός, που θυμίζει έντονα ακραία (κι εντελώς κοσμικά) επαναστατικά κινήματα του πρόσφατου παρελθόντος. Άλλωστε, σε όλους τους λεγόμενους ιερούς πολέμους σε Δύση και Ανατολή ο θεός ήταν βασικά η πρόφαση, ένα αφιόνι για την πλέμπα. Επικίνδυνα απλουστευτικά, όμως, ακούγονται και τα «ισοπεδώστε τους!». Ακόμα χορεύει το χάος που ακολούθησε τις επεμβάσεις σε Αφγανιστάν και Ιράκ...
Όσο, πάντως, απεχθάνομαι φασίστες, εθνικιστές, πολεμοκάπηλους και Ταλιμπάν κάθε θρησκείας, άλλο τόσο στραβώνω με όσους περίπου επιχαίρουν για τα θύματα των τρομοκρατικών επιθέσεων, αφού «τους ισλαμιστές τρομοκράτες εξέθρεψαν οι πολιτικές της Δύσης». Παπάρια! Ε, τότε, να δικαιώσουμε και τη ναζιστικών καταβολών συλλογική ευθύνη που αποδίδουν οι τζιχαντιστές. Όχι, καμιά θρησκεία ή πολιτική δεν δικαιολογεί κανένα κτήνος να δολοφονεί αθώους στον σωρό. Ακόμα κι αν οι αντίπαλοι κάνουν «τα ίδια». Αν πιστεύεις κάτι τέτοιο, τράβα πολιτογραφήσου στο Ισλαμικό Κράτος. «Η παγίδα του μίσους σε δένει με τον χειρότερο εχθρό σου», όπως εύστοχα το έθεσε ο Αλμπέρ Καμί, χώρια που οι πολιτικές του μίσους στο τέλος γίνονται πάντα κανίβαλοι.
Είναι έπειτα κι οι άλλοι, που ανησυχούν για τον δυτικό πολιτισμό. Ποιον πολιτισμό, όμως; Όπως σωστά σημείωνε ο Καστοριάδης, ο δυτικός πολιτισμός δεν ξεχώρισε ένεκα κάποια «φυσική» ανωτερότητα αλλά γιατί καλλιέργησε τους ανοιχτούς ορίζοντες, τον ορθολογισμό και την αυτοκριτική ικανότητα ως πολιτικό πρόταγμα, κάνοντας έτσι τον άνθρωπο, πρόσωπο. Κι αυτός ο πολιτισμός –που, όντας παγκοσμιοποιημένος, δεν διακρίνει πια Δύση και Ανατολή– θα νικήσει σαν όσο περισσότεροι, ανεξάρτητα από ράτσα, φυλή, θρησκεία, καταγωγή, σταθούμε αντάμα κόντρα στο κατά Ρεμπό «φρικαλέο γέλιο του ηλίθιου».