Ωραία μέρα, ναι, ιδανική μέρα για μπανανόψαρα, καθώς έλεγε ο μέγας σιωπηλός Ντέιβιντ Σάλιντζερ. Και να που γίνεται ακόμα πιο ωραία. Μου τηλεφωνεί ο Αβανγκάρντ Man in Black, ο παλιόφιλος Μιχαήλ Μήτρας, μιλάμε για την εκδήλωση που έγινε στον Ιανό προς τιμήν αυτής της σπουδαίας προσωπικότητας που έγραψε ποιήματα συνταρακτικά («Η Ομορφιά θα είναι συνταρακτική, ή τίποτα», επέμενε ο Ανδρέας Μπρετόν), δοκίμια διεισδυτικά, κριτικές οξυδερκέστατες για έργα τέχνης, που αλληλογράφησε τόσο με τον Μισέλ Ράπτη, τον αείμνηστο Πάμπλο, όσο και με τον Γιώργο Θεοτοκά, που κηρύχθηκε «ανυπότακτος από τα στρατολογικά γραφεία της πνευματικής μας ζωής», σύμφωνα με τον Οδυσσέα Ελύτη, και που αγαπήθηκε έως μανίας από την αυτοσχέδια και αυτοδίδακτη αναντάμ-παπαντάμ γενιά μας. Μιλάμε, φυσικά, για τον Νικόλαο Κάλας.
Και αμέσως μετά το τηλεφώνημα του Μιχαήλ, να που μου τηλεφωνεί η μικρή ανοχύρωτη, μα και ανοξείδωτη, Ρόμυ και μου θυμίζει και αυτή τον Κάλας. «Και μην ξεχνάς ότι φέτος συμπληρώνεται ένας αιώνας από τη γέννησή του! Να το γιορτάσουμε!» συμπληρώνει η Ρόμυ που, μεταξύ άλλων, είναι και δεινή φιλόλογος και της ποιήσεως λάτρις. «Φίνα, φίλη! Φιλιά!» φωνάζω και ειδοποιώ τον αναπόφευκτο Καπετάν Φασαρία να αναλάβει οργανωτής και τελετάρχης των εορταστικών εκδηλώσεων.
Ο καθείς και ο τρόπος του. Αποφασίζουμε να συναχθούμε σε κάποιο καφενείο, στου Ζωγράφου, που λέγεται «Η Δόξα». Εκεί συχνάζει και ένας εκ των καλυτέρων μεταφραστών καθώς και εξόχως λεπταίσθητος διηγηματογράφος, και ωραίος τύπος συν τοις άλλοις. Συμμετέχει στην πρώτη εορταστική μας σύναξη, βουβός, συνοφρωμένος και προσηλωμένος στο χαρτοπαίγνιο. Είναι κι αυτός ένας λίαν αποδεκτός τρόπος να τιμήσεις κάποιον σαν τον Κάλας. Εμείς αρχίζουμε να παίζουμε «Φαρενάιτ 451». «Ποιοι έχουν γράψει βιβλία για τον Κάλας στην Ελλάδα; Και ποια;» ρωτάει ο Σταύρος Καπλανίδης που ολοκληρώνει οσονούπω το θαυμάσιο ντοκιμαντέρ του για τον Βακαλόπουλο, το «Play it again, Χρήστο». «Πανεύκολο», σπεύδει ν' απαντήσει η Ρόμυ. «Η Αλεξάνδρα Δεληγιώργη, το Ά-νοστον Ήμαρ, Άγρα, 1997, και ο Γιώργος Γιάνναρης, το Η ελληνική πρωτοπορία: Νικόλας Κάλας & Θόδωρος Ντόρρος, Γαβριηλίδης, 2005. Βάλτε κάνα δύσκολο». «Σε ποιο ποίημα, ποιας συλλογής προβαίνει σε παρηχήσεις του φι;» ρωτάει ο Φαφαφασαρίας. «Μμμ!», κάνει η Ρόμυ. «Σελίς 99, από την Οδό Νικήτα Ράντου: 'Φαίδρα, φαιδρή μου Φαιδρούλα', εκδόσεις Ίκαρος, 1977». «Ποιος ο αγαπημένος σας στίχος του Κάλας;» είναι η σειρά του ποιητού Χαράλαμπου Γιαννακόπουλου να ρωτήσει την ομήγυρη. «Στον κήπο των δακρύων/ περπατά η Ελένη Π.», απαντάει νοσταλγικά ο ταπεινός σας ανταποκριτής από τις κατακόμβες της επίσημης πραγματικότητας.
Σχολιάζουμε κατόπιν το ποίημα «Ασπασία Γλυκοφιλούσα» και ιδίως τον αποσβολωτικό στίχο «Ο Μπακλαβάς είναι γλυκύτερος από τον θάνατο» και υιοθετούμε ομοφώνως και διά βοής την πρόταση του Καπλανίδη να μετονομαστεί η Πλατεία Αγίου Ανδρέα, στη Λαμπρινή, σε Πλατεία Νικολάου Κάλας, έτσι όμορφη που είναι, με τον βραβευμένο παιγνιότοπό της, τα σουβλατζίδικα και τα ουζερί της. Επιπροσθέτως, όπως λέει μια καλή μας φίλη, αποφασίζουμε, επίσης διά βοής, την μετονομασία του καφενείου «Η Δόξα» σε «Εστίες Πυρκαγιάς», προς τιμήν του Κάλας και του βιβλίου του αυτού, που μετέφρασε η Γιάννα Σαββίδου και ηρωικώς εξέδωσε ο οίκος Gutenberg, το 1997. Περαιτέρω, δίνουμε τον Νέο Όρκο του Σφαιριστηρίου, σύμφωνα με τον οποίο θα στηθεί αδριάντας του Κάλας στην τέως Πλατεία Κάνιγγος και νυν Πλατεία Καρόλου Μπωντλαίρ. Είναι γεγονός ότι δυο, τρεις καλοδιαλεγμένες αποφάσεις την ημέρα τον ζόφο τον γκαντέμη κάνουν πέρα. Άλλωστε πάντα αξίζει τον κόπο να συμβάλλεις στον εξωραϊσμό της αγαπημένης σου πόλης!
Η μικρή Ρόμυ μάς αραδιάζει και τα άλλα βιβλία του Κάλας που κυκλοφορούν εν Ελλάδι: Κείμενα Ποιητικής και Αισθητικής, Πλέθρον, 1982~ Γραφή και Φως, Ίκαρος, 1983~ Η Τέχνη την Εποχή της Διακύβευσης, μτφρ. Ανδρέας Παππάς, Άγρα, 1997~ Αλληλογραφία με τον Θεοτοκά, Πρόσπερος, 1989~ Αλληλογραφία με τον Μιχάλη Ράπτη, Άγρα, 2002~ Δεκαέξι Γαλλικά Ποιήματα & Αλληλογραφία με τον Ουίλιαμ Κάρλος Ουίλιαμς, μτφρ. Σπήλιος Αργυρόπουλος & Βασιλική Κολοκοτρώνη, Ύψιλον, 2002, και μας θυμίζει το τόμο του «Μανδραγόρα» με τα Πρακτικά του Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου για τον Κάλας.
Απροσδοκήτως ο εξαίρετος μεταφραστής και διηγηματογράφος αφήνει το χαρτοπαίγνιο, υψώνει το ποτήρι και απαγγέλλει με την ανεπανάληπτη βαθιά φωνή του: «Τριάντα τρία χρόνια κι ύστερα επέστρεψεν η εν ηχώ μάχη: 'Δεν μ' αναγνωρίζεις; Είμαι Πλακιώτης Μανχατανάς,/ και βροντοφωνούνε μέσα μου/ της ταραγμένης σου ψυχής φλογερά οράματα'».
Ωραία κύλησεν η μέρα! Ωραία και εποικοδομητική, αν μη τι άλλο, ήταν η πρώτη εορταστική μας εκδήλωση για τον υπέροχο Νικόλαο Κάλας!