Πληροφορίες, οπτικοακουστικό υλικό και αποσπάσματα από το nytimes.com και το metmuseum.org
To μαρμάρινο άγαλμα του Αδάμ, φιλοτεχνημένο από τον Tούλιο Λομπάρντο , είναι ένα από τα πιο σημαντικά έργα της τέχνης της Αναγεννησιακής Βενετίας που εκτίθεται εκτός της Ιταλίας σήμερα. Κατασκευασμένο στις αρχές του 1490 για τον τάφο του Δόγη Andrea Vendramin, αποτελεί το μοναδικό γλυπτό από αυτό το μνημειακό συγκρότημα. Ο δημιουργός του έχει αποδώσει τον Αδάμ με αριστουργηματικό τρόπο. Το γλυπτό έχει ύψος σχεδόν δύο μέτρα και υπολογίζεται πως κατασκευάστηκε μεταξύ 1490 και 1495. Από το 1936 και έπειτα εκτίθεται στη συλλογή του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέα Υόρκης.
Το βάθρο στο οποίο στέκονταν το άγαλμα κατέρρευσε, παρασέρνοντας μαζί του το έργο. Ο αγώνας των συντηρητών για την αποκατάσταση είχε μόλις αρχίσει. Την Τρίτη ο Αδάμ επιστρέφει στην θέση και τίποτα δεν θα μαρτυρά την άτυχη στιγμή του εκείνο το Κυριακάτικο απόγευμα.
Το 2002, ο Αδάμ καταστράφηκε σε ένα ατύχημα. Ήταν Κυριακή απόγευμα όταν το γλυπτό βρέθηκε στο δάπεδο του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης. Ο τότε διευθυντής του μουσείου Philippe de Montebello, αναφέρει πως το θέαμα ήταν απογοητευτικό και θλιβερό. Η καταστροφή έμοιαζε ολοκληρωτική. Το βάθρο στο οποίο στέκονταν το άγαλμα είχε καταρρεύσει, παρασέρνοντας μαζί του το έργο. Οι συντηρητές αρχαιοτήτων που κλήθηκαν να σπεύσουν στο Μουσείο εντόπισαν 28 τμήματα του αγάλματος που ήταν σε καλή κατάσταση και εκατοντάδες μικρά θραύσματα διασκορπισμένα στο δάπεδο.
Την επόμενη κιόλας μέρα το Μουσείο ανακοίνωσε την δέσμευση του να επιδοθεί σε έναν μαραθώνιο ώστε να συναρμολογήσει το γλυπτό και να επιδιορθώσει κάθε ζημιά για να το επιστρέψει στη θέση του. Το στοίχημα ήταν τεχνικά τεράστιο μια και το άγαλμα έπρεπε να επανέλθει στην μορφή που είχε πριν την καταστροφή. Ο αγώνας των συντηρητών για την αποκατάσταση είχε μόλις αρχίσει.
Αυτό που ακολούθησε ήταν μια επίπονη διαδικασία αποκατάστασης που δεν είχε προηγούμενο στην ιστορία του Met και που είχε διάρκεια σχεδόν 12 χρόνια. Το έργο πήρε τόσο καιρό που οι φήμες πως η ομάδα αδυνατούσε να το ολοκληρώσει οργίαζαν. Την Τρίτη όμως ο Αδάμ επιστρέφει στην θέση και τίποτα δεν θα μαρτυρά την άτυχη στιγμή του εκείνο το Κυριακάτικο απόγευμα. Η διεύθυνση του Μουσείου δίνει στη δημοσιότητα εντυπωσιακό οπτικοακουστικό υλικό που αποκαλύπτει βήμα-βήμα όλη την διαδικασία της επιστημονικής ομάδας που διεκπεραίωσε το πρότζεκτ.
Το έργο αποκατάστασης και η καταγραφή του αποτυπώνουν την νέα στάση που υιοθετείται από μουσεία σε όλο τον κόσμο τα οποία δείχνουν πρόθυμα να μοιραστούν τέτοιες καινοτόμες εργασίες, όχι μόνο επαγγελματικά αλλά και με το κοινό. Πρόκειται για μια δραματική αντιστροφή του παρελθόντος, όταν οι συντηρητές εκτελούσαν τέτοιες εργασίες κάτω από άκρα μυστικότητα φοβούμενοι πως η αποκάλυψη της διαδικασίας θα στερούσε γοητεία και μυστήριο από ένα έργο και θα επηρέαζε αρνητικά τους θεατές.
Κανείς στο Met δεν πίστευε ότι η διαδικασία θα πάρει 12 χρόνια. Αλλά, ο κ de Montebello επανέλαβε σε πρόσφατη συνέντευξή του, ότι ήθελε ο Αδάμ να επανέλθει σε μια κατάσταση που θα καθιστούσε αδύνατον για κάποιον μη ειδικό να καταλάβει τι είχε συμβεί. Το μουσείο συγκέντρωσε μια ομάδα από τρεις συντηρητές οι οποίοι συνεργάστηκαν με μια ομάδα διαβούλευσης που αποτελούνταν από μηχανικούς και επιμελητές. Χρησιμοποιώντας μια τεχνολογία χαρτογράφησης με λέιζερ δημιουργήθηκε ένας τρισδιάστατος "εικονικός Αδάμ" ο οποίος θα έδειχνε στην ομάδα τα σημεία του αγάλματος που θα δέχονταν την μεγαλύτερη πίεση όταν θα επανέρχονταν σε όρθια θέση. Οι προσθήκες καρφιών υαλοβάμβακα που έγιναν σε λίγα σημεία εξασφάλισαν την μελλοντική ασφάλεια και έκαναν το γλυπτό πιο ανθεκτικό στο βάρος.
Το τελικό κομμάτι που επανατοποθετήθηκε ήταν το κεφάλι του γλυπτού, το οποίο την 1η Απριλίου 2013 ολοκλήρωσε την συναρμολόγηση. Από τότε ολόκληρο το γλυπτό έχει καθαριστεί και χρωματιστεί ώστε τα πρόσθετα μέρη να δένουν με την αρχική πέτρα.
Η Patricia Rubin, διευθύντρια του Ινστιτούτου Καλών Τεχνών αναφέρει πως όλη η αποκάλυψη της διαδικασίας κάνει ακόμη πιο συναρπαστική την επιστροφή του Αδάμ στο βάθρο του Μουσείου."Είναι κάτι που θυμίζει τον παράγοντα DIY. Μια διαδικασία που όλοι ταυτίζονται. Αυτό που συνέβη στο άγαλμα θυμίζει το δίλημμα που όλοι αντιμετωπίζουμε κάθε φορά που μια πορσελάνη σπάει στο σπίτι μας..."
Το εντυπωσιακό 12ετές πρότζεκτ αποκατάστασης σε timelapse video από το The Metropolitan Museum of Art, New York