Τον Αύγουστο που μας πέρασε ήταν η τεσσαρακοστή επέτειος του θρυλικό hip hop πάρτι
'Βack Τo School Jam', στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης.
Το πάρτι όπου ένα καυτό αυγουστιάτικο βράδυ του 1973 γεννήθηκε το hip hop.
Για την ακρίβεια, το πάρτι όπου ο DJ Kool Herc εφηύρε ένα κίνημα και σήμανε την έναρξη μιας ολόκληρης κουλτούρας.
Κι αυτή είναι η ιστορία του.
Στις 11 Αυγούστου του 1973 ο 18χρονος Clive Campbell, a.k.a DJ Kool Herc, οργάνωσε μαζί με την μικρότερη του αδερφή, Cindy, ένα μεγάλο block πάρτι στο φουαγιέ - "χώρο αναψυχής" της πολυκατοικίας τους, στον αριθμό 1520 της Sedgwick Avenue στο δυτικό Μπρονξ, με αφορμή τα γενέθλια της.
Ο θρύλος λέει ότι το πάρτι οργανώθηκε ώστε να μαζέψουν τα δύο αδέρφια κάποια χρήματα για να μπορέσει η Cindy να ψωνίσει ρούχα και λοιπά απαραίτητα εν όψη της καινούρια σχολικής χρονιάς.
Εξ' ου και "back to school".
Η συνεισφορά για το πάρτι ήταν 25 cents για τα κορίτσια και 50 cents για τα αγόρια.
Το συγκεκριμένο πάρτι δεν έμεινε στην ιστορία τόσο για το μέγεθος του ή για τον μεγάλο αριθμό παρευρισκόμενων, όσο για την συμβολική του σημασία ως εναρκτήριο event αυτού που μετέπειτα έγινε γνωστό ως hip hop.
Σύμφωνα και με τον ίδιο τον DJ Kool Herc επρόκειτο για το "Πρώτο hip hop πάρτι στην ιστορία, που έμελλε να αλλάξει τον κόσμο και την μουσική σκηνή όπως ήταν διαμορφωμένη μέχρι τότε."
Κάθε μουσικό κίνημα χρειάζεται κι έναν μύθο.
Ένα "εναρκτήριο" live ή πάρτι -σταθμό όπου υποτίθεται ότι γεννιέται για πρώτη φορά μία ολόκληρη κουλτούρα.
Ακριβώς όπως στο περιβόητο live των Sex Pistols στο Lesser Free Trade Hall του Μάντσεστερ τρία χρόνια αργότερα, το 1976, που υποτίθεται ότι σήμανε την γέννηση του punk και μετρούσε ένα κοινό μικρότερο των εκατό ατόμων, έτσι και στο Βack Τo School Jam του 1973 οι παρευρισκόμενοι δεν ξεπερνούσαν τους 300, αν και χιλιάδες έκτοτε ισχυρίζονται ότι "ήταν εκεί" την μέρα που ο Kool Herc είχε την ιδέα να επιμηκύνει τα instrumental μέρη ενός κομματιού, αφού παρατήρησε ότι ο κόσμος χόρευε περισσότερο σε αυτά τα σημεία, εφευρίσκοντας στην ουσία το breakbeat DJing, την βάση του hip hop.
Οι άνθρωποι γοητεύονται και θα γοητεύονται πάντα από ιστορίες σαν αυτές, χρησιμοποιώντας τες ως σημεία αναφοράς του εκάστοτε κινήματος στο οποίο επιλέγουν να ανήκουν.
Στο Bronx των αρχών της δεκαετίας του '70 - Το κοινωνικό πλαίσιο
"Το πάρτι της Cindy έλαβε χώρα σε ένα Μπρονξ πολύ διαφορετικό από το σημερινό", λέει ο φίλος του Herc 'Coke La Rock' ο οποίος έπαιξε επίσης καθοριστικό ρόλο εκείνη την νύχτα πριν σαράντα χρόνια.
"Δεν μπορώ να μιλήσω με σιγουριά για την υπόλοιπη χώρα, αλλά στο Μπρονξ του 1973 επικρατούσε πραγματική τρέλα.
Οποιοσδήποτε άλλος υποστηρίζει το αντίθετο πολύ απλά δεν ζούσε εδώ.
Σπίτια καίγονταν σε καθημερινή βάση, βετεράνοι από το Βιετνάμ γυρνούσαν πίσω εντελώς κατεστραμμένοι - περισσότερο ψυχικά παρά σωματικά, και οι συμμορίες αλώνιζαν."
Ενδιαφέρον, επίσης, είναι και το γεγονός πως στο βιβλίο του «Can't Stop Won't Stop: A History of the Hip-Hop Generation», του οποίου τον πρόλογο υπογράφει ο ίδιος ο Herc, ο δημοσιογράφος και ακαδημαϊκός Jeff Chang "καταρρίπτει" στην ουσία τον πολιτικό χαρακτήρα της γέννησης του hip hop, προτείνοντας μία διαφορετική ερμηνεία.
Διαβάζουμε:
"To hip hop δεν ξεκίνησε σαν ένα πολιτικό κίνημα. Δεν υπήρχε κάποιο είδος 'μανιφέστου'.
Τα παιδιά που ξεκίνησαν όλη αυτή την υπόθεση προσπαθούσαν απλά να ξοδέψουν την ώρα τους περνώντας καλά.
Την ίδια στιγμή τα παιδιά αυτά μεγαλώνουν κάτω από μία πολιτική εγκατάλειψης από την μεριά του επίσημου κράτους, και εξαιτίας αυτού τα ενδιαφέροντα τους περιείχαν «σπόρους» για μια έντονη πολιτιστική ανανέωση."
Το hip hop σηματοδότησε μία βαθιά αλλαγή στις αρχές της δεκαετίας του 1970.
Γεννήθηκε την εποχή μετά την σφοδρή καταστολή των ριζοσπαστικών ομάδων των μαύρων από το FBI, ομάδων που βίαια ή και όχι πάσχιζαν για τα δικαιώματα τους, καθώς και την εποχή όπου άρχισαν να εξασθενούν οι μεγάλοι πόλεμοι των συμμοριών.
Αντί, λοιπόν, να αναλάβει πολιτική δράση η νέα γενιά άρχισε να εκφράζεται μέσω του Djing, του MCing, του break dance και του γκραφίτι. Τα περιβόητα «τέσσερα στοιχεία του hip hop».
Ο καλλιτέχνης Fab 5 Freddy, που μίλησε πρώτη φορά για τα "τέσσερα στοιχεία" υποστήριξε από την πρώτη στιγμή πως ακριβώς αυτός ο συνδυασμός τους είναι που καθιστά το hip hop μία ολοκληρωμένη κουλτούρα με ποικίλες εκφάνσεις, παρά ένα ακόμη είδος μουσικής.
Η γέννηση του Break και των Β-boys: O DJ Kool Herc εφευρίσκει το hip hop
O Clive Campbell γεννήθηκε στην Τζαμάικα το 1955.
Το 1967 η οικογένεια του μετανάστευσε στην Νέα Υόρκη, και ο μικρός Clive μεγάλωσε στο δυτικό Μπρονξ.
Στο θρυλικό συγκρότημα κατοικιών 1520 Sedgwick Avenue.
Στις 11 Αυγούστου του 1973 αναλαμβάνει ρόλο Dj αλλά και MC στο πάρτι που διοργάνωσε μαζί με την αδερφή του, Cindy, και τα υπόλοιπα είναι ιστορία.
Για την ακρίβεια, σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ του History Detectives:
" O Campbell απομόνωσε το instrumental μέρος ενός κομματιού, κυρίως σε κομμάτια που είχαν πολλά ντραμς (breaks), κι έπειτα το επέκτεινε πηγαίνοντας από break σε break ώστε να αφήσει τον κόσμο να χορέψει παραπάνω ώρα (break dancing).
Δεν φαινόταν μεγάλη υπόθεση τότε, αλλά η πρακτική αυτή ξεκίνησε μία μουσική επανάστασης."
Το breakbeat μόλις είχε γεννηθεί.
Για να το καταφέρει αυτό ο Herc (ψευδώνυμο που βγαίνει από το Hercules) χρησιμοποιούσε δύο πικάπ και δύο αντίτυπα του ίδιου δίσκου, οπότε και switchαρε ένα κομμάτι από break σε break.
Δούλευε συνήθως με κομμάτια όπως το "Give It Up Or Turn it A Loose" (James Brown), "It's Just Begun" ( The Jimmy Castor Bunch), "Melting Pot" (Booker T & the MG's'), αλλά και με latin, funk, ακόμα και ροκ δίσκους.
Δεν ήταν όμως μόνο αυτή η συμβολή του που έθεσε τα θεμέλια σε αυτό που αργότερα ονομάστηκε hip hop:
Ο Kool Herc είχε και μία ακόμα συνήθεια ως Dj.
Όσο έπαιζε τους δίσκους του ο Herc 'έντυνε' με λέξεις και φράσεις αργκό το μουσικό κομμάτι όχι-ακριβώς-τραγουδώντας στο μικρόφωνο.
Μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές του τέτοιες φράσεις ήταν:
"Rock on, my mellow!",
"B-boys, b-girls, are you ready? keep on rock steady",
"This is the joint! Herc beat on the point",
"To the beat, y'all!",
"You don't stop!"
Ορίστε λοιπόν, μόλις γεννήθηκε και το ραπάρισμα.
Αλλά έχει κι άλλο:
Ο Herc είναι ο άνθρωπος που επινόησε και τον όρο b-boy (break-boy) και b-girl, τα παιδιά δηλαδή που χόρευαν στα breaks του.
Αργότερα, την δεκαετία του '80 τα Μέσα θα ονομάσουν αυτόν τον χορό Breakdance, και το 1991 ο κριτικός χορού των New York Times ( «κριτικός χορού»;) θα παρομοιάσει την δυσκολία και την πολυπλοκότητα του breakdance με αυτήν του κλασσικού μπαλέτου και του χορού jazz.
Τα τρία από τα τέσσερα στοιχεία του hip hop έχουν τον ίδιο «πατέρα».
Γιατί, λοιπόν, ο DJ Kool Herc δεν είναι τόσο γνωστός τοις πάσι όσο άλλοι ογκόλιθοι του hip hop όπως ο Afrika Bambaataa ή Grandmaster Flash;
Δεν αναφέρω τυχαία τους παραπάνω μιας που και οι δύο έχουν επανειλημμένα δηλώσει πως κύρια επιρροή τους στην αρχή της καριέρας τους ήταν ο ίδιος ο Herc, με τον Grandmaster Flash να αναφέρεται σ' αυτόν ως προσωπικό του ήρωα.
Για την ακρίβεια, αρχικά, και οι δυο μιμούταν ακριβώς το στυλ του.
Η αλήθεια είναι πως ο Herc, αντίθετα με τους προαναφερθέντες, δεν επιδίωξε στα πρώτα εκείνα χρόνια δισκογραφική καριέρα, μένοντας έτσι σχετικά πίσω στο παιχνίδι της δημοφιλίας, και σίγουρα πολύ πίσω στην "μοιρασιά":
Το 2011, όταν αρρώστησε βαριά αναζήτησε δωρεές από συλλόγους και φίλους ώστε να πληρώσει τα ιατρικά του έξοδα και τα έξοδα νοσηλείας...
1520 Sedgwick Avenue - The Birthplace of Hip Hop
Το συγκρότημα κατοικιών όπου ο DJ Herc ζούσε και όπου οργανώθηκε και φιλοξενήθηκε το πρώτο ιστορικό Back To School Jam Party, έχει επίσημα χαρακτηριστεί "Η γενέτειρα του hip hop" από ολόκληρη την κοινότητα παγκοσμίως.
Φυσικά, τα ετήσια πάρτι δεν γίνονται ακόμα εκεί, ωστόσο ο ίδιος ο Herc πρωτοστάτησε στον αγώνα κατά της εξαγοράς του συγκροτήματος από μία μεγαλο-μεσιτική εταιρεία, εξαγορά που δεν πραγματοποιήθηκε τελικά ποτέ.
Το πιθανότερο σενάριο θα ήταν η ραγδαία αύξηση ενοικίων ή και η πιθανή κατεδάφιση του κτιρίου στα πλαίσια του gentrification -της πολεοδομικής, και συνεπώς και πολιτισμικής, "εξυγίανσης" μίας συνήθως υποβαθμισμένης περιοχής.