ΟΣΟΙ, ΥΠΟΚΙΝΟΥΜΕΝΟΙ από τις επιταγές ενός μινιμαλιστικού lifestyle επέλεξαν να υιοθετήσουν στον προσωπικό τους χώρο ένα ύφος πολυτελούς ασκητισμού απαλλαγμένου από αισθητικό «θόρυβο» και περιττά αντικείμενα, έχουν χάσει αυτές τις μέρες της καραντίνας την ευκαιρία να ανακαλύψουν με χαρά και συγκίνηση στα ντουλάπια, στα ράφια και στις ξεχασμένες γωνιές του σπιτιού τους πράγματα – αντικείμενα πάσης φύσεως, φωτογραφίες, βιβλία, επιστολές, παλιά ρούχα – που είχαν λησμονήσει ότι υπήρχαν ή που είχαν αρνηθεί να αποχωριστούν παρότι «έπιαναν χώρο».
Εκτός όλων των άλλων, αυτή η κρίσιμη περίσταση φαίνεται να μας υπενθυμίζει διαρκώς ότι προσδιορισμοί που έχουμε αποδεχτεί ως αισθητικά κριτήρια σχεδιασμού και διακόσμησης, όπως 'κλινικό', 'καθαρό΄ και 'αποστειρωμένο', προέρχονται από την καθόλου glamorous ιατρική ορολογία. Η ζωή μας μοιάζει αυτές τις μέρες κλινικά προσχεδιασμένη και ίσως με αυτή την δυσάρεστη αφορμή, έφτασε η ώρα να επανεξετάσουμε το δέος μας με την αισθητική του μινιμαλισμού όπως αυτός έχει εκδηλωθεί ως μαζική τάση στον 21ο αιώνα.
Σ΄ αυτό το πνεύμα κινείται το σχετικό κείμενο που έγραψε ο αρθρογράφος του Atlantic, Spencer Kornhaber, ο οποίος σημειώνει μεταξύ άλλων και τα παρακάτω καθώς αναρωτιέται: «Γιατί είχαν υιοθετήσει τόσοι πολλοί άνθρωποι την αισθητική της καραντίνας πριν την καραντίνα;»
«Καμιά σύγκριση της πανδημίας αυτής με άλλες μαζικές καταστροφές στην πρόσφατη μνήμη δεν φαίνεται εύστοχη, κυρίως επειδή καμιά τους δεν υπήρξε τόσο σιωπηρή και σχεδόν αόρατη. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις, ο πόλεμος, οι τυφώνες, οι πλημμύρες, οι φωτιές, οι σεισμοί δημιουργούν στο πέρασμά τους ακραίες εικόνες χάους και οπτικό πανδαιμόνιο. Ο ιός, από την άλλη, όχι μόνο δεν είναι ορατός αλλά η κρίση που έχει προκαλέσει, μοιάζει, με έναν τρομακτικό τρόπο, να 'συγυρίζει' τον πλανήτη. Όπως κάθε νέα απογραφή θυμάτων αντιπροσωπεύει μια πράξη αφαίρεσης από το ανθρώπινο σύνολο, έτσι και το οπτικό αποτύπωμα που αφήνει η πανδημία στον πλανήτη είναι η εικόνα μιας αυξανόμενης απουσίας».
«Όπου και να γυρίσεις να κοιτάξεις – στους άδειους δρόμους, στις μάσκες που σβήνουν τα χαρακτηριστικά των προσώπων, στις στολές προστασίας του νοσηλευτικού προσωπικού – υπάρχει διαγραφή, αφαίρεση. Συγχρόνως, η επιβαλλόμενη κοινωνική απόσταση μοιάζει να έχει δαμάσει την πολύβουη και πολυσύνθετη εντροπία του πολιτισμού μας. Στις τηλεδιασκέψεις, εξακολουθούμε να βλέπουμε τα χαρακτηριστικά των προσώπων, τις εκφράσεις και κάποιες χειρονομίες που στοιχειοθετούν την ατομικότητα και την ιδιοσυστασία του καθενός, αλλά η εικόνα είναι ισοπεδωμένη, δισδιάστατη και περιορισμένη στην οθόνη. Η ζωή μας μοιάζει πλέον κλινικά προσχεδιασμένη»
«Μπορεί να μοιάζει εξωφρενική η αντίληψη μιας μεγάλης και σύνθετης υγειονομικής κρίσης με αισθητικούς όρους, η πανδημία αυτή όμως έχει κάνει τους ανθρώπους να επαναξιολογήσουν ένα σωρό πράγματα που θεωρούσαν δεδομένα, ανάμεσά τους και το πρεστίζ που έχει συνδεθεί με την ομοιόμορφη, άδεια, κομψή συμμετρία της μινιμαλιστικής αισθητικής. Η πανδημία δεν φαίνεται να χλευάζει μόνο τον μινιμαλισμό ως καταναλωτική τάση αλλά και την ψυχρή, μη ανθρώπινη, υπόστασή του ως μαζική τάση. Γιατί είχαν υιοθετήσει τόσοι πολλοί άνθρωποι την αισθητική της καραντίνας πριν την καραντίνα;»
«Υπάρχουν περίπου πέντε εκατομμύρια εικόνες που φέρουν το tag #minimalism στο Instagram και περιλαμβάνουν οτιδήποτε μπορεί να φανταστεί κανείς από ολόλευκα αθλητικά παπούτσια και σύννεφα μέχρι πινακίδες νέον και πίνακες του Μοντριάν. Η μασκότ του μινιμαλισμού για την δεκαετία που έληξε πριν από μερικούς μήνες ήταν η διάσημη γκουρού του σιγυρίσματος, της τακτοποίησης και του «ξεφορτώματος» Μαρί Κόντο, που μας συμβουλεύει να απαλλάξουμε τον χώρο μας από οτιδήποτε δεν 'σπινθηρίζει χαρά'».
«Η πανδημία όμως και η υποχρεωτική απομόνωση στο σπίτι, έχει κάνει ήδη πολλούς να αναθεωρήσουν και να μετανιώσουν που άδειασαν και απογύμνωσαν τα σπίτια τους από τα «περιττά» στοιχεία. Σε μια πρόσφατη γελοιογραφία του New Yorker, εικονίζεται ένα ζευγάρι στο 'μίνιμαλ' σπίτι του και η γυναίκα λέει στον άνδρα: 'Δεν φταίω εγώ που ήθελες να πετάξεις στα σκουπίδια οτιδήποτε δεν σπινθηρίζει χαρά, Ρόμπερτ. Απόλαυσε τώρα τους επόμενους μήνες διπλώνοντας και ξεδιπλώνοντας τα επτά μπλουζάκια που κράτησες'».
Με στοιχεία από το Atlantic
Επιμέλεια: Δημήτρης Πολιτάκης