Έχεις 10 καλές δικαιολογίες για να τσεκάρεις συνέχεια το κινητό σου στην παραλία. Παραιτήθηκε η Ζωή Κωνσταντοπούλου ή έγινε πρωταγωνιστής ενός καινούργιου επεισοδίου στη Βουλή; Μήπως είπε κάτι καινούργιο ο Σόιμπλε; Λες να έγραψε κάποια καινούργια σπινθηροβόλα ατάκα ο @adiorthotos στο Twitter; Ποιον πολιτικό τρολάρουμε σήμερα;
Για τσεκάρισε μήπως έχεις γίνει σαν τον χαρτοπαίχτη που έχει πάει στην παραλία με άλλους τρεις για να στήσουν τραπεζάκι με τράπουλα δίπλα στο κύμα. Ή τον άλλον που ξεκινά να πίνει ένα μπουκάλι ποτό στις μία το μεσημέρι, πάνω στην ξαπλώστρα.
Υπάρχει ένα απόλυτο τεστ για το αν είσαι ήδη εξαρτημένος ή αν μπορείς να αποτοξινωθείς. Σύμφωνα με αυτό το υπέροχο άρθρο, δοκίμασε αν μπορείς να διαβάσεις ένα βιβλίο που σου αρέσει.
Αν για κάθε σελίδα που διαβάζεις κάνεις ένα διάλειμμα για να δεις τα emails σου ή να δώσεις μια ματιά στο Twitter, τότε η κατάσταση θέλει προσοχή. Η διαφορά με τον αλκοολισμό ή τα ναρκωτικά είναι ότι υπάρχει μια απλή και ανέξοδη μέθοδος να ξεκινήσεις την αποτοξίνωση: δεν είναι άλλη από την ανάγνωση ενός βιβλίου.
Έχει μεγάλη σημασία να ξαναμάθουμε να διαβάζουμε βιβλία, μετά τον εθισμό που πάθαμε από τις ηλεκτρονικές συσκευές και τα social media. Αν καταφέρουμε και "κολλήσουμε" σε ένα βιβλίο, καταλαβαίνουμε την φθορά που είχαμε από την νευρωτική κατανάλωση πληροφορίας, την παθολογική αναζήτηση ντοπαμίνης.
Ο συγγραφέας του άρθρου Hugh McGuire εξηγεί γιατί –κατά την γνώμη του- ακόμα και μια εξαιρετική σειρά στην τηλεόραση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ανάγνωση ενός βιβλίου, όσον αφορά την διαμόρφωση της γνωσιακής αντίληψης και την κατάκτηση ενός νέου πεδίου. Σημειώνει, στο τέλος, πέντε πρακτικές συμβουλές για το πώς μπορεί να προχωρήσει η αποτοξίνωση, πέρα από την ανάγνωση ενός βιβλίου (πχ ποτέ το κινητό μέσα στην κρεββατοκάμαρα).
Παρακάτω, δύο τμήματα του άρθρου αυτού σε ελεύθερη απόδοση, για όποιον θέλει να δει πώς δουλεύει το ντοπάρισμα και πώς αντιστρέφει την επιβλαβή λειτουργία ένα βιβλίο.
Πώς δουλεύει το ντοπάρισμα
Οι ψηφιακές συσκευές (κινητά, ταμπλετς) και το λογισμικό που διαθέτουν, είναι τέλεια δουλεμένα ώστε να μας φυλακίζουν την προσοχή, ανεξάρτητα από το τι άλλο κάνουμε. Ο μηχανισμός, όπως έδειξαν πρόσφατες έρευνες της νευροεπιστήμης, δουλεύει κάπως έτσι:
-η ροή νέας πληροφορίας δημιουργεί ένα χείμαρρο ντοπαμίνης στο μυαλό, που σε κάνει να νοιώθεις καλά και σου δίνει μια αίσθηση ικανοποίησης
-η υπόσχεση να βρεις νέο υλικό πληροφορίας, εξωθεί το μυαλό σου να αναζητήσει την ανανέωση αυτού του χείμαρρου ντοπαμίνης.
Έτσι κάθε καινούργιο email που παίρνεις ή κάθε καινούργιο "ενδιαφέρον" τουίτ που διαβάζεις, σου δίνει μια μικρή δόση ντοπαμίνης. Το μυαλό μας είναι προγραμματισμένο να αναζητά πράγματα που μας δινουν τέτοιες μικρές δόσεις ντοπαμίνης. Αυτά τα μοντέλα συμπεριφοράς ξεκινούν να δημιουργούν έξεις, οπότε γίνονται ασυνείδητες συνήθειες: ενώ δουλεύεις κάποιο σημαντικό έργο, νιώθεις "κάτι", μια μικρή ανατριχίλα, που σε ωθεί να ελέγξεις αν ήλθε καινούργιο email, μ' αυτό παίρνεις μια μικρή δόση ντοπαμίνης, ξαναψάχνεις για νέο email, κυτάζεις αν υπάρχει κάτι "νέο" στο Twitter, παίρνεις ξανά μια δόση ντοπαμίνης και μετά ξαναγυρνάς στο πράγματι σημαντικό έργο που όφειλες να προχωρήσεις.
Σιγά, σιγά, όλο αυτό γίνεται έντονη συνήθεια, μετά έξη, στο τέλος δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς το ντοπάρισμα. Και οι μελέτες λένε ότι όλη αυτή τη διαδικασία, εξαντλεί την ενέργειά σου, νοιώθεις κατάκοπος και λειτουργείς ως να έχεις ΙQ 10 μονάδες λιγότερο απότι πραγματικά έχεις.
Πώς να προχωρήσει η ανάγνωση ενός βιβλίου, όταν έχεις γίνει όμηρος της παραπάνω απόλυτης εξάρτησης, που την δικαιολογείς με το ότι θέλεις να είσαι ενήμερος ή το ότι η δουλειά σου τάχα μου απαιτεί νασαι όλη μέρα 'χωμένος' στο Twitter;
Γιατί είναι σημαντική η ανάγνωση ενός βιβλίου
Όταν γυρνάς πίσω στη ζωή σου, μπορείς να θυμηθείς έναν αριθμό βιβλίων που σε διαμόρφωσαν, διανοητικά, συναισθηματικά, πνευματικά. Τα βιβλία ήταν πάντοτε –για κάποιους από εμάς- μια απόδραση, μια μαθησιακή εμπειρία, ένας λυτρωτής. Πέρα από αυτά όμως, ακόμη περισσότερο, μερικά βιβλία ανάγονται, με το πέρασμα του χρόνου, σε ένα είδος συγκολητικής ουσίας που κρατά σε ένα συνεκτικό σύνολο, την κατανόηση που έχεις για τον κόσμο. Μπορείς να τα θεωρήσεις κόμβο της γνώσης και του συναισθήματος, κόμβους που δένουν μαζί το υλικό του εαυτού σου.
Τα βιβλία, στο βαθμό που είναι κάτι διαφορετικό από τις οπτικές τέχνες, την μουσική, το ραδιόφωνο, ακόμα και τον έρωτα, μας σπρώχνουν να βαδίσουμε μέσα από τις σκέψεις κάποιου άλλου. Μια λέξη κάθε στιγμή, μέσα από το πέρασμα των ωρών και των ημερών. Μοιραζόμαστε το μυαλό μας αυτές τις στιγμές με το μυαλό του συγγραφέα. Υπάρχει μια αργή κίνηση, ένας επιβαλόμενος από το Μέσο (βιβλίο) στοχασμός, που είναι μοναδικός.
Το βιβλίο αναπλάθει τις σκέψεις κάποιου άλλου μέσα στο δικό μας μυαλό. Είναι πιθανόν η χαρτογράφηση των λέξεων κάποιου άλλου, μια-μια, χωρίς κάποια εξωτερική φόρτιση, να δίνουν στα βιβλία τη δύναμή τους. Τα βιβλία μας ωθούν να τοποθετήσουμε τις σκέψεις κάποιου άλλου μέσα στο μυαλό μας και να εγκατασταθούν ολοκληρωτικά.
Τα βιβλία μοιάζουν να προσφέρουν ένα είδος "καταστολής" του εαυτού μας μέσα από ένα είδος διαλογισμού. Έχει μεγάλη σημασία να ξαναμάθουμε να διαβάζουμε βιβλία, μετά τον εθισμό που πάθαμε από τις ηλεκτρονικές συσκευές. Η αξία της ανάγνωσης ενός βιβλίου αποκτά άλλη διάσταση για κάποιον από εμάς, που έχει περάσει τον εθισμό των κινητών τηλεφώνων και των social media. Αν καταφέρουμε και "κολλήσουμε" σε ένα βιβλίο, καταλαβαίνουμε την φθορά που είχαμε από την νευρωτική κατανάλωση πληροφορίας, την παθολογική αναζήτηση ντοπαμίνης.
Έτσι η ανάγνωση ενός βιβλίου τώρα, μετά την φάση του ψηφιακού ντοπαρίσματος αποκτά διπλή αξία: μας προσφέρει την απόλαυση της ανάγνωσης ενός βιβλίου και μας επιστρέφει το μυαλό μας πίσω. Υπάρχει πάντα ένα όμορφο σύμπαν πίσω από το εξώφυλλο ενός βιβλίου.
ΥΓ. Μπόνους για όσους ενδιαφέρονται για τα θέματα αυτά, το άρθρο καταλήγει «μην τσεκάρετε τα email σας πριν τις 11πμ».
σχόλια