O… Κτίρια τη Νύχτα μελοποιεί Μίλτο Σαχτούρη

 O… Κτίρια τη Νύχτα μελοποιεί Μίλτο Σαχτούρη Facebook Twitter
0
 O… Κτίρια τη Νύχτα μελοποιεί Μίλτο Σαχτούρη Facebook Twitter

Όλως περιέργως ο Μίλτος Σαχτούρης είναι ένας από τους ποιητές που έχουν μελοποιηθεί επαρκώς, με καταγραμμένες στη δισκογραφία πλείστες όσες απόπειρες που χρονολογούνται από τις αρχές του ’70. Για να μη μιλήσουμε για τα «Δύο Ναυτικά Τραγούδια» του Μάνου Χατζιδάκι, έργο του 1947, που δισκογραφήθηκε βεβαίως χρόνια αργότερα.

Λέω αυτό το «όλως περιέργως», επειδή η ποίηση του Σαχτούρη δεν είναι από ’κείνες που ευνοούν μια πρώτη, αρχική μεταφορά τους στο πεντάγραμμο. Η απουσία ομοιοκαταληξίας, αλλά και η εντελώς ιδιαίτερη ηχητική ροή των ποιημάτων, που οφείλεται στην επίσης εντελώς ιδιαίτερη κατασκευή τους, δεν βοηθάει στην ολοκλήρωση ενός άλμπουμ μ’ έναν κάπως ενιαίο χαρακτήρα. Γι’ αυτό, ίσως, και οι «ωραιότερες» μελοποιήσεις στίχων του Σαχτούρη να είναι ορισμένα μόνο τραγούδια, σπαρμένα εδώ κι εκεί. Θυμηθείτε, για παράδειγμα, εκείνο το… «Είχα έρωτες/ είχα μάχες/ και παραφύλαξα στις γωνιές» από το τραγούδι των Εν Πλω. Πόσο «δένει»!

Ο Κτίρια τη Νύχτα δεν ενδιαφέρεται να προβάλλει μελοποιήσεις, που να μπορεί να τραγουδηθούν –να μπουν στα στόματα πολλών ή λίγων– πόσω μάλλον να δημιουργήσει κουπλέ, ρεφρέν και τα τοιαύτα. Εκείνο που τον ενδιαφέρει είναι να δώσει την ηχητική υπόσταση μιας προσωπικής ανάγνωσης. Να παγιδεύσει τον εσωτερικό ρυθμό των ποιημάτων τού Μίλτου Σαχτούρη, κι έχοντας κατά νου τον τρόπο που αρθρώνονται οι λέξεις βασικά –και όχι τα νοήματα αναγκαστικά– να δημιουργήσει ένα μουσικό τετελεσμένο.

Έχω τη γνώμη πως ο τρόπος που χειρίστηκαν την ποίηση του Σαχτούρη οι Μιχάλης Σιγανίδης και Θοδωρής Ρέλλος στο LP «Το Πρωί Και Το Βράδυ» [Lyra, 1990] θέτει ένα σχετικό πάνω όριο, το οποίο δεν είναι εύκολο να ξεπεραστεί. Και τούτο, επειδή εκείνη η ιδέα υπήρξε τόσο απλή και ευφυής στη σύλληψή της, ώστε να μοιάζει κάπως με απόρθητο φρούριο.

Τι είχαν πράξει οι Ρέλλος-Σιγανίδης; Είχαν πάρει την ίδια τη φωνή του ποιητή (που σου κόβει το αίμα όπως την ακούς – στην κυριολεξία τρομερή!) από ένα παλιότερο άλμπουμ του στο «Διόνυσο» (την ποιητική ετικέτα της Lyra) το 1977, και πάνω εκεί (στο… ραπάρισμα δηλαδή του Σαχτούρη) προσάρμοσαν τις «τζαζιές» και τα κολάζ τους! Έξοχο. Και ως ιδέα, και πολύ περισσότερο ως εφαρμογή!

 O… Κτίρια τη Νύχτα μελοποιεί Μίλτο Σαχτούρη Facebook Twitter

Ο Κτίρια τη Νύχτα, από τη μεριά του, είναι ένα μουσικός που έχει δώσει έως τώρα σοβαρά δείγματα ενός προσωπικού τρόπου αντίληψης της σύνθεσης και της τραγουδοποιίας. Όπως είχα σημειώσει και για ένα προηγούμενο άλμπουμ του, το «Κενοί Χώροι» [Inner Ear, 2013]:

«Εκείνο που δεν είναι προφανές στους “κενούς χώρους” είναι η τραγουδοποιητική έκφραση του Κτίρια τη Νύχτα – βασικά ο τύπος του ανατρεπτικού άσματος, που όταν δεν ενοργανώνεται έχοντας ως βάση τα γνωστά κιθαριστικά-ποπ διδάγματα, αντλεί από ένα άναρχο, προσωπικό εκφραστικό οπλοστάσιο. Δεν ξέρω αν έχει κάποια σημασία, αλλά ακούγοντας το συγκεκριμένο long play ανακάλεσα στη μνήμη μου, τηρουμένων όσων αναλογιών θέλετε, κάτι από την “τρέλα” ορισμένων καλλιτεχνών της περίφημης ESP Disk – του πειραματιστή Alan Sondheim φερ’ ειπείν, ή του singer-songwriter Mij. Ο Κτίρια τη Νύχτα συνδυάζει και τα δύο (ή και τους δύο), αν και νομίζω πως η δύναμή του εντοπίζεται κυρίως στο τραγούδι (κι εκεί αξίζει να εμβαθύνει). Στο λόγο δηλαδή που, στην περίπτωσή του, έχει λόγο να λέγεται».

Να τo λοιπόν το άλμπουμ, με λόγο που έχει λόγο να λέγεται, δύο χρόνια αργότερα. Ένα άλμπουμ «φτιάξτο μόνος σου», περιέχον 22 μελοποιημένα ποιήματα του Μίλτου Σαχτούρη, για τη μουσική επένδυση των οποίων… «χρησιμοποιήθηκε μόνο κλασική ή ακουστική κιθάρα, παιγμένη με διάφορες τεχνοτροπίες και ηχογραφημένη με πλήθος διαφορετικών τεχνικών». Το άλμπουμ που τιτλοφορείται απλώς «ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ»[Tenant Records, 2015], κυκλοφορεί σε 70 μόλις αριθμημένα CD-αντίτυπα, ενώ προσφέρεται και για digital downloading.

Τι πράττει, εδώ, ο Κτίρια τη Νύχτα, κάνοντας τη δική του διαφορά; Το εξής ιδιότροπο. Αναπτύσσει έτσι τις εκτάσεις των μελοποιήσεών του, ώστε εκείνες να εξαρτώνται άμεσα από την έκταση τού εκάστοτε ποιήματος. Κατ’ αυτόν τον τρόπο αιτιολογείται το γεγονός πως τα τραγούδια του διαρκούν από ελάχιστα δευτερόλεπτα (οι 13 από τις 22 μελοποιήσεις είναι μικρότερες του λεπτού), έως τα… 2:32 της πιο απλωμένης στο χρόνο «Έναστρης».

Στο «Καπνός ή γάτα» π.χ., που αποτελείται από 9 στίχους με ελάχιστες λέξεις ο καθένας, το τραγούδι διαρκεί μόλις 20 δευτερόλεπτα, ενώ στο «Έναστρη», ένα κάπως μεγαλύτερο ποίημα με 24 ολίγων λέξεων στίχους, η διάρκεια είναι δυόμισι λεπτά. Εδώ παρατηρείται και μία από τις δύο πιο μακριές «εισαγωγές» (γύρω στα 50 δευτερόλεπτα). Γενικά, οι «εισαγωγές» είναι υποτυπώδεις, διαρκώντας ελάχιστο χρόνο.

Είναι αλήθεια πως ο Κτίρια τη Νύχτα δεν ενδιαφέρεται να προβάλλει μελοποιήσεις, που να μπορεί να τραγουδηθούν –να μπουν στα στόματα πολλών ή λίγων– πόσω μάλλον να δημιουργήσει κουπλέ, ρεφρέν και τα τοιαύτα. Εκείνο που τον ενδιαφέρει είναι να δώσει την ηχητική υπόσταση μιας προσωπικής ανάγνωσης. Να παγιδεύσει τον εσωτερικό ρυθμό των ποιημάτων, κι έχοντας κατά νου τον τρόπο που αρθρώνονται οι λέξεις βασικά –και όχι τα νοήματα αναγκαστικά– να δημιουργήσει ένα μουσικό τετελεσμένο.

Είναι φανερό, επίσης, πως η προσέγγισή του δεν έχει ουδεμία σχέση μ’ εκείνο που αντιλαμβανόμαστε όλοι μας ως «μελοποίηση». Ο ίδιος, σ’ αυτήν την επί τούτου πρωτόλεια, αλλά και τόσο τεχνικά επεξεργασμένη, κατασκευή του διακρίνει πρωτίστως την ανάγκη της ποιητικής αυθυπαρξίας. Η μουσική του δηλαδή δεν δρα δυναστευτικά ως προς το ποίημα, δεν επιχειρεί να το καπελώσει, δεν επιχειρεί να υπάρξει (η μουσική του και ο ίδιος) μέσω των ποιημάτων.

Και σ’ αυτό ενυπάρχει κάτι πέρα για πέρα ηθικό – δίχως τούτο να σημαίνει πως σε κάθε τι άλλο, διαφορετικό, ενυπάρχει οπωσδήποτε κάτι ανήθικο.

 

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Νίκος Ζιώγαλας

Μουσική / Νίκος Ζιώγαλας: «Δεν ξέρεις ποτέ πώς θα τα φέρει η ζωή, να είσαι ευγενικός, να παλεύεις για την καλοσύνη»

Aπό πολύ νωρίς, η μουσική τον χτύπησε στο δόξα πατρί, μπήκε σε αυτό το τριπ και δεν βγήκε ποτέ. «Σαν star του σινεμά», «Πάρε με απόψε πάρε με», «Βασιλική», «Βέροια, Θεσσαλονίκη, Αθήνα», «Πέρασε η μπόρα» και για πολλά ακόμα τραγούδια ευθύνεται ο τραγουδιστής και τραγουδοποιός που σήμερα αφηγείται τη ζωή του στη LifO
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μαντόνα: «Είμαι σκληρή, φιλόδοξη και ξέρω ακριβώς τι θέλω. Αν αυτό με κάνει σκύλα, δεν πειράζει»

Χρόνια Πολλά Μαντόνα! / «Είμαι σκληρή, φιλόδοξη και ξέρω τι θέλω. Αν αυτό με κάνει σκύλα, δεν πειράζει»

Pop icon, μίλησε για το woman empowerment πριν υπάρξει καν ο όρος, gay icon, fashion icon, η απόλυτη σταρ, η πιο πετυχημένη γυναίκα μουσικός όλων των εποχών, όπως και να τη χαρακτηρίσει κανείς, είναι μία και μοναδική και ήρθε για να αλλάξει τα πάντα.
M. HULOT
«Love to love you baby»: Αυτό είναι το τραγούδι που γέννησε τη Disco

Μουσική / «Love to love you baby»: Το τραγούδι των 23 οργασμών που γέννησε τη Disco

Με 23 οργασμούς και τη βοήθεια του μάγου Τζόρτζιο Μορόντερ, η Ντόνα Σάμερ, μισό αιώνα πριν, εγκαινίασε επίσημα, με το επικό και ατελείωτα ερωτικό «Love to love you baby», την ντίσκο μουσική, ένα είδος που πολεμήθηκε λυσσαλέα λίγα χρόνια μετά την επέλασή του και κρατάει γερά μέχρι σήμερα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Στην αρχή με ενοχλούσαν τα σχόλια για το Ozempic, όχι όμως πια»

Lifo Videos / «Στην αρχή με ενοχλούσαν τα σχόλια για το Ozempic, όχι όμως πια»

Η Marseaux, μια από τις πιο αναγνωρίσιμες φωνές της σύγχρονης ελληνικής ποπ σκηνής μιλά για την τυχαία της συνάντηση με το τραγούδι αλλά και για τις προσωπικές δυσκολίες που έχει αντιμετωπίσει και την έφεραν μέχρι το σήμερα.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
 Φεστιβάλ Ελάτειας: Κι αν έβρεξε μια μέρα, ποιος σταματάει τη μουσική;

Μουσική / Φεστιβάλ Ελάτειας: Κι αν έβρεξε μια μέρα, ποιος σταματάει τη μουσική;

Παρά την ακύρωση της πρώτης βραδιάς λόγω έντονης κακοκαιρίας, το 12ο Μουσικό Φεστιβάλ Ελάτειας επέστρεψε δυναμικά, με τριήμερο ζωντανών εμφανίσεων, γεμάτο ενέργεια, συγκίνηση και αυθεντικές στιγμές κάτω από τα δέντρα του Αλωνιού.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ