Το "Δείπνο για Λίγους" είναι μια δεκάλεπτη, αλληγορική ταινία κινουμένων σχεδίων - υποβλητική και δυνατή. Πριν από έξι μήνες είχα την τύχη να την δω σε μια "κλειδωμένη" προσωπική προβολή, και είχα μιλήσει και τότε με τον Νάσο Βακάλη -που ζει και εργάζεται εδώ και πολλά χρόνια στο Λος Άντζελες. Το "Δείπνο για Λίγους" δεν είχε ακόμα παιχτεί πουθενά δημοσίως.
Έξι μήνες αργότερα, το έχω δει τρεις ακόμη φορές, στη μεγάλη οθόνη φεστιβάλ (στο Animasyros δύο φορές - την δεύτερη στην τελετή λήξης όπου παίχτηκαν όλες οι βραβευμένες), και στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (όπου παίχτηκαν οι βραβευμένες ταινίες του Φεστιβάλ Δράμας).
Το τρέιλερ.
Η πορεία του είναι εντυπωσιακή. Αντιγράφω απ' την σχετική λίστα:
AWARDS 2014
1. CYPRUS IFF – CYPRUS – BEST SHORT FILM DIRECTOR
2. DRAMA – GREECE – BEST MUSIC
3. DRAMA – GREECE – SPECIAL JURY AWARD
4. EXPOTOONS – ARGENTINA – BEST SHORT FILM
5. ANIMASYROS IAF & Forum – GREECE – SPECIAL MENTION
6. ECOFILM – MEXICO – BEST INTERNATIONAL SHORT FILM
7. SITGES - Festival Internacional de Cinema Fantàstic de Catalunya – SPAIN – SPECIAL MENTION
8. REANIMANIA – ARMENIA – BEST SHORT FILM
9. BETHERE! ANIMATION FESTIVAL – GREECE – JURY AWARD
10. CURTACINEMA - Rio de Janeiro ISFF – BRAZIL – AUDIENCE AWARD
11. ANIMARTE – BRAZIL – 1st PLACE ENVIRONMENTAL FILM AUDIENCE AWARD
12. ANIMARTE – BRAZIL – 2nd PLACE ENVIRONMENTAL FILM JURY AWARD
13. ANIMARTE – BRAZIL – 1st PLACE BEST ENVIRONMENTAL FILM NORTH AMERICA AWARD
14. ENMUT – SPAIN – BEST ANIMATION SHORT FILM
Festival Official Selections:
1. CLERMONT-FERRAND IFF – FRANCE
2. SINGAPORE IFF – SINGAPORE
3. IRVINE IFF – USA
4. SUNSCREEN WEST – USA
5. CINANIMA – PORTUGAL
6. CHICAGO REEL ISFF – USA
7. LES NUITS MAGIQUES – FRANCE
8. NEW YORK CITH GREEK FILM FESTIVAL – USA
9. ANIM'EST – ROMANIA
10. FREENETWORLD – SERBIA
11. TEHRAN ISFF – IRAN
12. FESTIVAL FIDA -CHILE
13. BANJALUKANIMA – BOSNIA/ HERZEGOVINA
14. GOLDEN ORCHID – USA
15. BALKANIMA – SERBIA
16. BRIGES FESTIVAL – GREECE
17. ISTANBUL ANIMATION FESTIVAL – TURKEY
18. LIBELULA INTERNATIONAL ANIMATION FESTIVAL – SPAIN
19. ANIMAE CARIBE – TRINIDAD & TOBAGO
20. AIFF – GREECE
(Ξανα)μίλησα με τον Νάσο Βακάλη -που έφτιαξε μια ταινία τόσο διαφορετική απ' τις χολυγουντιανές που γυρίζονται γύρω του- για το μεγάλο, δίκαιο σουξέ του.
"Από τον Σεπτέμβριο ως σήμερα", μου λέει, "η ταινία ταξιδεύει σε διάφορα διεθνή φεστιβάλ. Συγκεκριμένα την έχουν δεχτεί 30 φεστιβάλ στο διαγωνιστικό τούς τμήμα και 4 στο πανόραμα. Από αυτά έχει κερδίσει 14 βραβεία και σε μερικά φεστιβάλ πολλαπλά βραβεία. Τα βραβεία είναι σε διάφορες κατηγορίες, κυρίως καλύτερης ταινίας και κοινού. Παρατήρησα ότι η ταινία είχε καλύτερη απήχηση σε φεστιβάλ μικρού μήκους παρότι σε αμιγώς φεστιβάλ κινούμενων σχεδίων. Παράδειγμα τα φεστιβάλ CURTACINEMA - Rio de Janeiro ISFF και SINGAPORE IFF στα οποία ήταν η μόνη ταινία κινουμένων σχεδίων που έκαναν δεχτή. Ίσως λόγο της θεματολογίας. Πρόσφατα η ταινία έγινε δεχτή και στο μεγαλύτερο φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Clermont-Ferrand στη Γαλλία, ένα φεστιβάλ που δεν έχει κατηγορία κινουμένου σχεδίου και παίρνει πολύ λίγες ταινίες amimation. Συγχρόνως έλαβε και προτάσεις για παγκόσμια διανομή. Το φεστιβάλ είναι στις αρχές του Φλεβάρη και θα παρευρεθούμε με την γυναίκα μου. Πριν πάμε όμως θα περάσουμε και από την Ελλάδα!"
Τι σας λένε συνήθως όσοι είδαν την ταινία;
Ο περισσότερος κόσμος κυρίως μετά από κάποια προβολή με πλησιάζει και με ρωτά σχετικά με τους συμβολισμούς. Είναι κάποια πράγματα, πέρα από τα απλά όπως, τι είναι και τι αντιπροσωπεύουν οι γάτες ή τα γουρούνια που τρώνε που νομίζω όλοι τα καταλαβαίνουν, που αποτελούν ένα ερωτηματικό ή θέμα συζήτησης. Πολλές φορές αυτό συμβαίνει και μέσω emails, δηλαδή κάποιος είδε την ταινία σε κάποιο φεστιβάλ, του άρεσε, τον/την προβλημάτισε και είχε κάποια απορία σχετικά με κάποιον συμβολισμό. Μια συνήθης ερώτηση είναι για παράδειγμα γιατί η ταινία διαδραματίζεται σε ενα ξενοδοχείο, ή τι αντιπροσωπεύει ο μοναδικός ανθρωπόμορφος χαρακτήρας αλλά ακόμη και άλλα όπως τι είδους αρχές εκπροσωπούν τα γουρούνια, άμα τα μαχαιροπίρουνα βγαίνουν από μια κάλπη και γιατί, άμα οι εικόνες στον τοίχο είναι τυχαίες ή θέλουν να πουν κάτι και τι είναι αυτό. Η ταινία έχει πάρα πολλά στοιχειά και ανάλογα με το πόσο προσεχτικά την βλέπει κανείς τόσο περισσότερα έχει να του δώσει. Άλλη μια ερώτηση που συχνά συναντώ είναι το πόσο μου πήρε να την ολοκληρώσω και πόσο μου κόστισε καθώς και διάφορες τεχνικές ερωτήσεις κυρίως από άτομα του χώρου του κινουμένου σχεδίου.
Κάτω από το τραπέζι μια τεράστια αλυσίδα κρατά δεμένους τους πρωταγωνιστές. Αυτή η αλυσίδα αντιπροσωπεύει τη κρυφή υπόγεια σχέση όλων των εξουσιών που τις δένει στην κοινή μοίρα της διαπλοκής, και σαν ένας πύθωνας, τις σφίγγει αλλά και τις ενώνει.
Πώς νιώθετε εσείς σήμερα γι' αυτήν;
Νιώθω ότι η ταινία έχει πάρει μια πολύ καλή πορεία. Έχει πάρει και βραβεία κοινού που ίσως είναι και τα πιο ενδεικτικά βραβεία γιατί είναι η γνώμη γενικά των ανθρώπων που την είδαν και όχι της επιτροπής που μπορεί την συγκεκριμένη χρονιά να θέλει να βραβεύσει κάτι διαφορετικό ή δεν της αρέσει το κινούμενο σχέδιο ή κάτι από την ταινία την ενοχλεί. Αυτά είναι και τα βραβεία που χάρηκα περισσότερο. Αλλά ακόμη έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας μιας και η ταινία θα παίρνει μέρος σε φεστιβάλ μέχρι του χρόνου τέτοια εποχή όπου αν όλα πάνε καλά θα δοκιμάσει και την τύχη της με συμμετοχή και στα βραβεία Οσκαρς της Αμερικανικής Ακαδημίας κινηματογράφου. Αλλά μέχρι τότε βλέπουμε.
Θα είναι διαθέσιμη για να την δουν οι Έλληνες και εκτός φεστιβαλικών κύκλων;
Το ελπίζω. Με το που έγινε δεχτή στο μεγαλύτερο φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους στον κόσμο, το CLERMONT-FERRARD SHORT FILM FESTIVAL and MARKET, αμέσως ήρθαν σε επαφή μαζί μου διάφοροι φορείς που κοιτάνε σε τέτοιου είδους πρωτοκλασάτα φεστιβάλ για ταινίες να διανείμουν στην τηλεόραση και σε άλλα σχετικά media. Νομίζω λοιπόν ότι άμα καταλήξουμε σε μια συμφωνία με ένα γραφείο διανομής τότε αυξάνονται οι πιθανότητες η ταινία να παίξει και στην Ελληνική τηλεόραση. Ενδιαφέρον έδειξε και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου να βοηθήσει στην διανομή μέσω της παρουσίας του στο φεστιβάλ οπότε πιστεύω ότι κάτι θα γίνει.
Άλλη μια ιδέα που συζητήθηκε ήταν να έπαιζε η ταινία πριν από μια άλλη Ελληνική ταινία μεγάλου μήκους με παρόμοια θεματολογία. Αυτό έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί το Dinner For Few στην μεγάλη οθόνη είναι μια διαφορετική εμπειρία απ' ότι να το βλέπει κάποιος στην τηλεόραση, αλλά πρώτα πρέπει να βρεθεί η άλλη ταινία και μετά να δούμε άμα υπάρχει ενδιαφέρον για κάποια συμφωνία. Όπως έχω ξαναπεί δεν υπάρχει αγορά για τις ταινίες μικρού μήκους και πέρα από κάποια κανάλια οι υπόλοιπες δυστυχώς βρίσκουν το κοινό τούς μόνο στις αίθουσες των φεστιβάλ.
Τo φιλμ σας ξεκινά με μια ρήση του Μπρεχτ. Θέλετε να μας μιλήσετε γι' αυτήν και για τη σχέση της με το φιλμ; Aλλά και το πώς αποφασίσατε να κάνετε ένα τόσο πολιτικό, αλληγορικό φιλμ;
Είναι ένα κοινωνικοπολιτικό αλληγορικό φιλμ σχετικά με την ανακύκλωση των διαφόρων δυναμικών μέσα σε μια δομημένη κοινωνία. Αρχικά δεν είχα υπόψη μου να βάλω κάτι από τον Μπρέχτ γιατί δεν ήταν και η έμπνευση μου για το θέμα.
Αργότερα όμως είχα την ευκαιρία να διαβάσω το ποίημα του "From A German War Primer" και είδα ότι κάποιες αναφορές ήταν θεματικά παράλληλες με το δικό μου έργο. Πιστεύω ότι η ρήση αυτή προδιαθέτει τον θεατή για αυτό που θα δει και για αυτόν τον λόγο ξεκίνησα έτσι την ταινία μου. Μου άρεσε όμως και γιατί έχει ένα τόνο ειρωνείας που μεταφράζεται σχεδόν Καβαφικά και στα Ελληνικά, δηλαδή δεν χάνεται στην μετάφραση, και αυτή η ειρωνεία είναι ένα από τα βασικά συναισθήματα που μένουν στον θεατή με το κλείσιμο της ταινίας.
Όσο για το πώς το αποφάσισα να κάνω ένα πολιτικό και αλληγορικό φιλμ, μου ήρθε η ιδέα όταν μιλούσα στο τηλέφωνο πριν 3 χρόνια με ένα φίλο και παρομοίασα στην εκφορά του λόγου τις γάτες που βλέπει κανείς στις ταβέρνες να πηδάνε στο τραπέζι για να κλέψουν λίγο φαγητό με την κοινωνία που περιμένει την ευκαιρία να πάρει πίσω κάτι που της ανήκει. Έτσι γεννήθηκε η ταινία στο μυαλό μου και μετά εμπλουτίστηκε με ολα τα άλλα στοιχεία που την απαρτίζουν.
Σ' αυτό το Δείπνο για Λίγους (νύχτα με θέα τη θάλασσα και τη βροχή, στο μισοκατεστραμένο κάποτε αρχοντικό κτίριο), οι λίγοι που τρώνε -οι πλούσιοι, οι προύχοντες, οι διανοούμενοι και οι κληρικοί-, είναι κι αυτοί αλυσοδεμένοι! Τι θέλατε να πείτε με αυτό;
Είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς όλες τις λεπτομέρειες χωρίς να έχει απέναντι του κάποιον που έχει δει το φιλμ. Όλοι αυτοί όμως που τόσο εύστοχα επονομάσατε, που τρώνε συνεχώς και δίνουν πολύ λίγα, δεν είναι και αυτοί με την σειρά τους κύριοι της δικής τους μοίρας. Όταν μια γάτα κυνηγώντας ένα κεφτέ τρυπώνει κάτω από το τραπέζι τότε βλέπει ότι κάτω από το τραπέζι μια τεράστια αλυσίδα έχει δέσει τους πρωταγωνιστές. Αυτή η αλυσίδα αντιπροσωπεύει τη κρυφή υπόγεια σχέση όλων των εξουσιών που τις δένει στην κοινή μοίρα της διαπλοκής, και σαν ένας πύθωνας, τις σφίγγει αλλά και τις ενώνει.
Πλέον δεν ξέρει κανείς που σταματά η μία και αρχίζει η άλλη, μια και είναι τόσο μπλεγμένη η κατάσταση όσο ένα κουλουριασμένο φίδι. Είναι λοιπόν μια άλλη αλληγορία μέσα στην αλληγορία της ταινίας. Αργότερα όταν η τίγρης επιτίθεται είναι οι αλυσίδες που δεν τούς αφήνουν να τρέξουν και να σωθούν έτσι ο ένας παίρνει μαζί τού τον άλλο στην καταστροφή. Φυσικά και η γάτα που κατά λάθος είδε αυτή την κρυφή δυναμική δεν μπορεί να επιστέψει πίσω, η πραγματική έκταση αυτής τής διαπλοκής πρέπει πάση θυσία να παραμείνει κρυφή.
Και τέλος, ετοιμάζετε κάτι καινούργιο;
Δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο στο κεφάλι μου τώρα. Μόνο η προώθηση της ταινίας στα φεστιβάλ είναι μια δουλειά που θέλει πάρα πολλές ώρες καθημερινά. Δεν ειναι μόνο οι αιτήσεις, είναι να βρεις τα κατάλληλα φεστιβάλ, να δεις τι είδους προβολές κάνουν, τι ταινίες προτιμούν, τι βραβεία δίνουν και πολλές άλλες λεπτομέρειες που πρέπει να διερευνηθούν.
Μετά είναι και οι παρουσίες στα φεστιβάλ, ήδη ήρθα στην Ελλάδα για το Φεστιβάλ Δράμας, πήγα στο Mexico City για το ECOFILM, στην Νέα Υόρκη για το τοπικό Ελληνικό φεστιβάλ κινηματογράφου και τώρα θα πάω στην Γαλλία στο CLERMONT-FERRARD. Πού να βρεθεί χρόνος για κάτι καινούργιο. Αλλά αυτό δεν με απασχολεί, έχω μάθει ότι η καλή ιδέα μπορεί να έρθει οποιαδήποτε στιγμή και δεν χρειάζεται να προσπαθεί κανείς να την γεννήσει με την βία, οπότε όταν είναι θα έρθει μόνη της.
σχόλια