Aπό τον Θοδωρή Αντωνόπουλο
Πλακάτ με συνθήματα «Όχι στους έμπορους και τις ουσίες, θέλουμε Εξάρχεια χωρίς μαφίες», «επανακατάληψη» πάρκων και πεζόδρομων με «βεγγέρες», τσιμπούσια και άλλα δρώμενα, τοπικές λαϊκές συνελεύσεις και δράσεις «ενάντια στις μαφίες και τον κοινωνικό κανιβαλισμό» που συνυπογράφουν στέκια, συλλογικότητες και κάτοικοι Εξαρχείων γιατί «τα Εξάρχεια έχουν ιστορία... θέλουμε τη γειτονιά μας χώρο αγώνων, πολιτισμού, ελευθερίας και διακίνησης ιδεών», όπως διατυμπανίζει ένα άλλο αφισάκι του Δικτύου Κοινωνικής Αλληλεγγύης Εξαρχείων. Κάτι συμβαίνει τελευταία στην περιοχή, κάτι που θα μπορούσε να αποδειχθεί αισιόδοξο. Γιατί το πρόβλημα, βέβαια, δεν είναι ο τυπάκος, η τύπισσα ή η παλιοπαρέα που θα καταφύγουν εκεί για να απολαύσουν ξένοιαστα – και σχετικά διακριτικά - ένα joint αλλά οι μεγαλέμποροι που καιρό τώρα είδαν άπλετο φως και μπήκαν.
«Μπάφοι» παίζανε βέβαια από πάντα στα Εξάρχεια, τουλάχιστον από τη Μεταπολίτευση και δώθε – τι σόι εναλλακτική γειτονιά θα ήτανε, εξάλλου, δίχως ένα κλίμα φιλικό έως ενθαρρυντικό στον χρήστη ουσιών. Εκεί το «πρωτομύρισα» κι εγώ σε μια εποχή οπότε ήταν μια συνήθεια όχι τόσο διαδεδομένη και οργανικά ενταγμένη στο γενικότερο κλίμα ελευθεριότητας. Το «χόρτο» ήταν, συνήθως, εξαίρετης ποιότητας και το φέρνανε φρικιά από «βλάχους» (sic) που το καλλιεργούσαν και το εμπορεύονταν στην επαρχία ή και την Αθήνα. Έπινες στην υγειά τους και κέρναγες κιόλα στο χαλαρό. Γρήγορα όμως το «ειδυλλιακό» αυτό τοπίο άλλαξε: Αρχές της δεκαετίας του '80, μια εποχή έντονης πολιτικοποίησης με τα Εξάρχεια στο επίκεντρο κοινωνικών αγώνων και πολιτικών διεκδικήσεων εκπορευόμενων από την εξωκοινοβουλευτική, κυρίως, αριστερά και τους αντιεξουσιαστές, διοχετεύεται πρέζα με τη σέσουλα με την ανοχή ή και την παρότρυνση της αστυνομίας, όπως κατήγγειλαν τότε οι αναρχικοί με την ιστορική, πλέον, αφίσα «οι μπάτσοι πουλάνε την ηρωίνη». Υπήρχαν και πριν βέβαια οι «χαπάκηδες», οι «σιροπάκηδες» κ.λπ., η πρέζα όμως είχε έρθει για να μείνει – ήδη διεξαγόταν «πόλεμος» κανονικός με αρκετούς νεκρούς από υπερβολική δόση ή νοθευμένο σταφ, ανάμεσά τους κι επώνυμοι όπως η Γώγου κι ο Σιδηρόπουλος.
Τον Φεβρουάριο του '86 για πρώτη φορά ομάδα αντιεξιουσιαστών αποφασίζει να «πάρει το νόμο στα χέρια της» - επιτίθενται σε εμπόρους, τους συλλαμβάνει και καλεί την αστυνομία να τους παραλάβει, σιγά μην πήγαινε όμως. «Όταν οι αναρχικοί αγωνίζονταν ενάντια σε ΜΑΤ-ΜΕΑ, ασφαλίτες, ρουφιάνους και φασίστες στα Εξάρχεια και αλλού, δεν το έκαναν για να 'ρχεται σήμερα ανενόχλητο το κύκλωμα των ναρκωτικών, η εξαθλίωση και η τσογλανιά... Έχουν καταντήσει την πλατεία απλησίαστη για κάθε άλλο άνθρωπο κι αυτό δεν είναι το όραμα ούτε η κοινωνική μας κριτική... δεν πέθανε από τις σφαίρες των ΜΑΤ γι΄αυτά ο Καλτεζάς», έλεγε η προκήρυξη που θα μπορούσε κάλλιστα να έχει ημερομηνία σημερινή. Την ίδια χρονιά η ΕΣΕΑΝ πραγματοποιεί στα Προπύλαια τον πρώτο «άτυπο» αντιαπαγορευτικό υπέρ της κάνναβης φεστιβάλ προτείνοντας μία υπεύθυνη, ελευθεριακή, πολιτική προσέγγιση των ουσιών, ωστόσο τέτοιοι προβληματισμοί μάλλον δεν αγγίζουν την πλειοψηφία των χρηστών, πόσο μάλλον των εμπόρων. Μέσα στις δεκαετίες '90-'00 το ναρκωεμπόριο εκμεταλλευόμενο το κλίμα ανοχής, την επιλεκτική ανυπαρξία αστυνόμευσης, την οικονομική ευμάρεια και την αλματώδη αύξηση της ζήτησης, συν ότι πλέον άτομα από όλη την Αθήνα, την επαρχία, ακόμα και τουρίστες από εκεί περνούν να εξασφαλίσουν ένα αμφίβολης ποιότητας τσιγαριλίκι, αν όχι κάτι «σκληρότερο», εγκαθίσταται κανονικά και με τον.. μη νόμο στην περιοχή. Τα κυκλώματα μετατρέπονται σε «μαφίες» κανονικές ημεδαπών κι αλλοδαπών, με έντονο το λούμπεν στοιχείο.
Περιστατικά όπως τσαμπουκάδες, κλοπές, διαρρήξεις, μαχαιρώματα, ακόμα και ένοπλες επιθέσεις για «ξεκαθάρισμα λογαριασμών» γίνονται ολοένα συχνότερα, η αστυνομία – που μπορεί να αποφεύγει να εμφανίζεται ένστολη στα Εξάρχεια, ξέρει όμως πολύ καλά τι συμβαίνει – αδιαφορεί επιδεικτικά όταν δεν κάνει «πλάτες», όπως έχει επανειλημμένα καταγγελθεί. Δεν μιλάμε πια για μια «εθιμική» χρήση αλλά για χύμα κατάχρηση και παρεμπόριο θρασύ κι επικερδέστατο σε πεζόδρομους, χώρους πρασίνου, κατώφλια σπιτιών και μαγαζιών, έξω από σχολεία κ.λπ. Οι κάτοικοι της περιοχής, ακόμα κι οι πιο χαλαροί, έφτασαν να αγανακτούν με όλη αυτή την κατάσταση, η οποία έχει επίσης εξοργίσει το πιο ανήσυχο κομμάτι του «χώρου». Κάποιοι εμφανίζονται «σταλινικότεροι του ΚΚΕ» απέναντι συλλήβδην στις ουσίες και τους χρήστες τους, για άλλους είναι θέμα αξιοπρέπειας, για άλλους απλά «κουμάντου», η γενική αίσθηση είναι πάντως ότι οι ναρκωμαφίες έχουν κάνει κανονική κατάληψη στην περιοχή δίχως, εννοείται, να επιδεικνύουν την παραμικρή ευαισθησία απέναντι στον «μύθο», τους κατοίκους και τους λοιπούς θαμώνες της. Τον Ιούνιο του 2007 εκτυλίσσονται νέα σκηνικά με έμπορους και «βαποράκια» και έλεγχος ταυτοτήτων (!) από ομάδα αντιεξουσιαστών, άλλοι ομοϊδεάτες τους όμως αντιδρούν υψώνοντας πανό που έγραφε «η πλατεία δεν είναι τσιφλίκι κανενός/οι κοινωνικοί χώροι ανήκουν σε όλους!». Στη στοχοποίηση ακόμα και απλών χρηστών αντιδρούν άλλοι αντιεξουσιαστές που θεωρούν τη χρήση προσωπική υπόθεση απολύτως σεβαστή. Θα παίξουν κανα-δύο ακόμα τέτοια περιστατικά, όμως τα τελευταία χρόνια είναι πια φανερό ότι τα Εξάρχεια δεν «ανήκουν» πια ακριβώς σε όλους: Οι άλλοτε συνεργαζόμενες, άλλοτε αντίπαλες ναρκωσυμμορίες δεν διστάζουν να απειλούν τυχόν «ενοχλητικούς» ή να ξεκαθαρίζουν λογαριασμούς ακόμα και με χρήση όπλων.
Ύστερα από τους «τυφλούς» πυροβολισμούς μαφιόζων, καθώς καταγγέλθηκε, στην πρόσοψη του κοινωνικού χώρου Κ-Βοξ στη Θεμιστοκλέους αρχές Ιουνίου, επίθεση που πολλοί εξέλαβαν ως αντίποινο για την «καταδρομική επιχείρηση» αντιεξουσιαστών – όπως όλα έδειξαν - στην πλατεία προ μηνών κατά εμπόρων ναρκωτικών, το πράγμα χόντρυνε, που λένε. Πολύς λαός κατέβηκε στη δυναμική πορεία διαμαρτυρίας λίγες μέρες μετά ενάντια στην «κολομβιοποίηση» των Εξαρχείων. Παράλληλα κάτοικοι που δυσπιστούν τόσο απέναντι στις αυτόκλητες πολιτοφυλακές όσο και στην αστυνομία, έχουν ξεκινήσει κινητοποιήσεις ενάντια στα κυκλώματα με μια σειρά ειρηνικές δράσεις, επιχειρώντας να ευαισθητοποιήσουν τους ίδιους τους χρήστες καταρχήν: «Φίλη-φίλε που έρχεσαι εδώ για έναν μπάφο... προτείνουμε να βάλεις μια γλαστρούλα στο μπαλκόνι σου... ή βρες ένα μικρό παραγωγό να σε φροντίσει. Δεν αντέχουμε άλλο την ποδαρίλα που σου πουλάνε οι έμποροι της γειτονιάς και αναπνέουμε αναγκαστικά εμείς και τα παιδιά μας... Ψωνίζοντας εδώ συντηρείς μαφίες, στηρίζεις την προσπάθεια αδρανοποίησης/γκετοποίησης της περιοχής και παίζεις με επιτυχία το παιχνίδι των μπάτσων – για σκέψου το!», διακηρύσσει η εξαιρετική αφίσα που υπογράφουν οι «Μαμάδες Εξαρχείων» και που ευχαρίστως θα προσυπέγραφα – ούτε υστερίες ούτε δαιμονοποιήσεις, απλά, καθαρά και σταράτα λόγια. «Κάτοικοι/εργαζόμενοι/συλλογικότητες ενωμένοι ενάντια στις μαφίες, τα ναρκωτικά και τον κοινωνικό κανιβαλισμό», αναγράφουν αφίσες της Επιτροπής Πρωτοβουλίας Κατοίκων Εξαρχείων που εδώ και λίγο καιρό διοργανώνει συνελεύσεις και ειρηνικές δράσεις τύπου «πηγαίνουμε ομαδικά με φίλους, οικογένειες, παιδιά, σκυλιά, ποδήλατα και κάνουμε πικ νικ» σε «θερμά» σημεία σε μια προσπάθεια ανακατάληψης του δημόσιου χώρου που τους αναλογεί.
Θα καταφέρουν πρωτοβουλίες σαν αυτές να φρενάρουν τα φαινόμενα βίας, παρακμής και υποβάθμισης; Έχουν νόημα οι εκκλήσεις στους χρήστες όσο εξακολουθεί το ισχύον νομικό καθεστώς για τις ουσίες; Θα πειστούν, έστω, να γίνουν πιο «διακριτικοί»; Είναι δυνατό να συνυπάρξει η παραδοσιακή ανοχή με την ταυτόχρονη αποθάρρυνση του (χονδρ)εμπορίου; Πόσο εύκολα θα εγκαταλείψουν οι ναρκωέμποροι τα χρυσοφόρα «κεκτημένα», πώς θα αντιδράσουν τα λογιών λογιών συμφέροντα που εξυπηρετεί η μετατροπή των Εξαρχείων σε απαγορευμένη ζώνη; Εδώ είναι ένα συνολικότερο στοίχημα που, αν κερδηθεί, θα μπορούσε να θέσει νέες προβληματικές αλλά και να εμπνεύσει αντίστοιχες δράσεις σε άλλες «προβληματικές» γειτονιές. Απόψε στις 8μμ η Πρωτοβουλία καλεί σε νέα "λαϊκή συνέλευση" στο κηπάκι της Τσαμαδού. Όσοι ενδιαφερόμενοι...
σχόλια