«Πότε θα γίνουν εκλογές»; Έλα ντε... [Από τον Ευτύχη Βαρδουλάκη]

Μια από τις συνήθεις ερωτήσεις που δεχόμαστε όσοι ασχολούμαστε με την πολιτική ανάλυση είναι «πότε θα γίνουν εκλογές;». Η απάντηση που δίνω τους τελευταίους μήνες είναι απλή: δεν έχω ιδέα!

Το σταυρόλεξο των εκλογών αποδεικνύεται πολύ δύσκολο και κάθε σενάριο έχει πολλές επιμέρους παραμέτρους που καθιστούν δύσκολες τις εκτιμήσεις.

Εκλογές προκύπτουν με δύο τρόπους: Είτε με απώλεια της δεδηλωμένης ή με πρωτοβουλία της κυβερνητικής πλειοψηφίας. Σε ό,τι αφορά το πρώτο ενδεχόμενο, καμία συζήτηση δεν έχει αξία, διότι ουδείς μπορεί να προβλέψει πότε και πώς θα «απασφαλίσει» κάποιος βουλευτής ώστε να ρίξει την κυβέρνηση.

Σε ό,τι αφορά το δεύτερο, τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα.

Ας τα πάρουμε με τη σειρά:

Η Κυβέρνηση σίγουρα θέλει οι εκλογές να πάνε όσο πιο πίσω γίνεται. Πρώτον για να παρατείνει τη διάρκειά της και δεύτερον για να έχουν αρχίσει να αποδίδουν τα μέτρα της πολιτικής της. Βάσει προβλέψεων, το 2014 θα έχουμε για πρώτη φορά μετά από 7 χρόνια (οριακά έστω) θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και (μικρή έστω) αποκλιμάκωση της ανεργίας. Παράλληλα, μια ευρωπαϊκή απόφαση ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους (αν πιστοποιηθεί η ύπαρξη πρωτογενούς πλεονάσματος), ενδεχομένως δημιουργήσει μια αίσθηση ότι τα δυσκολότερα πέρασαν. Η Κυβέρνηση είναι βέβαιο ότι θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει και να επενδύσει σε αυτά τα δεδομένα. Όμως χρειάζεται χρόνος για να εμπεδωθεί η αίσθηση ότι κάτι αλλάζει, καθώς τα αποτελέσματα στην πραγματική οικονομία και στις ζωές των πολιτών δεν αποτυπώνονται από τη μία μέρα στην άλλη. Εξάλλου πίεση πρόωρων εκλογών δεν υπάρχει, η κοινή γνώμη εξακολουθεί να είναι αντίθετη σε τέτοιο ενδεχόμενο.

Άρα, ο στόχος της Κυβέρνησης, η οποία έχει και την πρωτοβουλία, είναι οι κάλπες να στηθούν όσο πιο αργά γίνεται.

Όμως οι εκλογές πολύ δύσκολα θα πάνε μετά τον Μάρτιο του 2015, που λήγει η θητεία του Προέδρου της Δημοκρατίας (ΠτΔ). Οι πιθανότητες η παρούσα Βουλή να εκλέξει πρόεδρο είναι πάρα πολύ μικρές –καθότι, βάσει Συντάγματος, απαιτούνται 180 ψήφοι– οπότε αν αυτό δεν επιτευχθεί, θα πάμε σε εκλογές, μετά από τις οποίες ο πρόεδρος εκλέγεται με 151 ψήφους (ή ακόμα και με απλή πλειοψηφία).

Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι για να μην έχουμε εκλογές του χρόνου τον Μάρτιο, η παρούσα Βουλή θα έπρεπε να εκλέξει ΠτΔ, κάτι που φυσικά μπορεί να γίνει μόνο με τη συναίνεση του ΣΥΡΙΖΑ. Πόσο πιθανό είναι αυτό, δεδομένου ότι το κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης χρησιμοποιεί πολύ υψηλούς τόνους και παράλληλα ζητάει εκλογές εδώ και πολλούς μήνες; Θα ήταν πολύ δύσκολο –αλλά και στρατηγικά επικίνδυνο για τον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ– να αφήσει μια τέτοια ευκαιρία να χαθεί. Άρα, το αργότερο, σε 14-15 μήνες από σήμερα θα έχουμε εκλογές. (Σε καθαρά θεωρητικό επίπεδο προκύπτει πλειοψηφία 180 εδρών μέσα από διάφορες συνεργασίες, πολιτικά ωστόσο κανένα τέτοιου είδους σενάριο δεν είναι ρεαλιστικό).

Μεσολαβούν όμως πιο πριν άλλες εκλογές. Οι ευρωεκλογές και οι Αυτοδιοικητικές εκλογές. Στις 18 Μαΐου θα γίνει ο πρώτος γύρος των Δημοτικών και Περιφερειακών εκλογών και στις 25 Μαΐου ο β' γύρος και οι Ευρωεκλογές.

Παρά τις ιδιαιτερότητες αυτών των εκλογών, ασφαλώς θα προκύψουν κάποια πολιτικά συμπεράσματα. Οι πιθανότητες τα δύο κόμματα που μετέχουν στην Κυβέρνηση να βγουν τραυματισμένα από τις Ευρωεκλογές είναι μεγάλες, δεδομένου ότι αυτού του είδους οι εκλογές λειτουργούν παραδοσιακά κάπως εκτονωτικά. Το ερώτημα όμως είναι αν την επόμενη μέρα θα μπορεί να σταθεί πολιτικά μία Κυβέρνηση, της οποία τα κόμματα θα έχουν υποστεί (πιθανόν βαριά) ήττα, έχοντας μάλιστα ορίζοντα νέων εκλογών μετά από 9 μήνες; Και αν για τη ΝΔ τα πράγματα είναι ευκολότερα, πόσο συμπαγές μπορεί να μείνει το ΠΑΣΟΚ (χωρίς το οποίο δεν υπάρχει κυβέρνηση) που είναι σε δυσκολότερη θέση, αν υποστεί βαριά ήττα στις ευρωεκλογές;

Ο κίνδυνος για την Κυβέρνηση είναι τα αποτελέσματα των Αυτοδιοικητικών Εκλογών και των Ευρωεκλογών να δημιουργήσουν ένα διαλυτικό κλίμα στο εσωτερικό των δύο κομμάτων. Το οποίο, μάλιστα, διαλυτικό κλίμα δεν θα μπορεί να αντιστραφεί εύκολα δεδομένου ότι λίγους μήνες μετά θα γίνουν νέες εκλογές (λόγω μη-εκλογής ΠτΔ), άρα θα υπάρχει περιορισμένος πολιτικός χρόνο και ντε φάκτο πολιτική αστάθεια.

Οπότε, η σκέψη που κάνουν ορισμένοι (ιδίως μέσα στη ΝΔ) είναι μήπως συμφέρει την κυβέρνηση να γίνουν τριπλές εκλογές τον Μάιο, ώστε να αποφευχθεί μια πιθανή αποσταθεροποίηση την επόμενη μέρα, η οποία θα οδηγήσει σε εκφυλιστικές καταστάσεις σε ότι αφορά την άσκηση πολιτικής και βεβαιότητα ήττας μετά από μερικούς μήνες. Προτείνουν, λοιπόν, να πάρει η ίδια η ΝΔ την πρωτοβουλία των κινήσεων, δρομολογώντας η ίδια τις εξελίξεις αντί να περιμένει καρτερικά τη μοίρα της. Κάποιοι, μάλιστα, προχωρούν τη σκέψη τους έτι περαιτέρω λέγοντας ότι ακόμα και αν κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ το Μάιο 2014, οι 8-9 μήνες θα είναι αρκετοί για να απομυθοποιηθεί πλήρως, οπότε θα μπορεί η ΝΔ (και το ΠΑΣΟΚ ενδεχομένως) να προκαλέσουν εκείνοι εκλογές το Μάρτιο του 2015 ρίχνοντάς τον τότε από την Κυβέρνηση.

Το ενδεχόμενο αυτό ξορκίζεται από την κυβέρνηση, καθώς η θέση τους είναι απόλυτη: «συνεχίζουμε τη δουλειά μας, αναμένουμε τα αποτελέσματα της πολιτικής μας, κοιτάζουμε μόνο την έξοδο της χώρας από την κρίση και δεν θα μας επηρεάσουν οι Ευρωεκλογές, που στο κάτω-κάτω είναι και β' διαλογής εκλογές». Και εδώ που τα λέμε, αυτό μοιάζει πιο λογικό και πιο πιθανό.

Όμως βάζει κανείς στοίχημα ότι δεν θα επικρατήσει η άλλη άποψη; Εγώ όχι, καθώς το σκεπτικό έχει ισχυρή βάση. Άρα στο ερώτημα «μπορεί να έχουμε τριπλές εκλογές;», η απάντηση είναι: Ίσως. Και αυτό είναι οριστικό...

[[email protected]]