Ψυχή και κώλος

Ψυχή και κώλος Facebook Twitter
29

 

Ήμουν πολύ μαγκωμένος με το facebook, βασικά διότι είμαι μυγιάγγιχτος. Ή μάλλον ήμουν. Νόμιζα ότι ο ιδιωτικός χώρος είναι απαραβίαστος και τα κρυμμένα πράγματα γοητευτικά. Κολλήματα της γενιάς μου, που κάτω από το χαλάκι έσπρωχνε τις πομπές της.

Μετά, μια μέρα, διάβασα μια δήλωση του Ζούκερμπεργκ, που τον κατηγορούσαν για παραβίαση προσωπικών δεδομένων στο facebook. «Μπαίνουμε σε μια εποχή μεγαλύτερης διαφάνειας, όντως» είπε. «Αλλά γιατί αυτό είναι τόσο κακό; Μη έχοντας να κρύψουν πολλά πράγματα οι άνθρωποι, ίσως γίνουν γρηγορότερα ο εαυτός τους» (δεν τα είπε έτσι ακριβώς, αλλά, εν πάση περιπτώσει).

Έκανα λογαριασμό το 2007, κυρίως για να δω τι τρέχει, και ψιλοφρίκαρα. Να οι φωτογραφίες, να το check in, να το δικαίωμα του άλλου να σου τη λέει κατάμουτρα, να τα γούστα σου, διασυνδεδεμένα, όλα στο πιάτο. Ολοκληρωτισμός! Και το κυριότερο, σάλα-τραπεζαρία ένα. Όλοι ίσοι, όλοι ισοδύναμοι. Γύρισα στην καθέδρα μου και άφησα τον λογαριασμό σε νάρκη.


Πέρσι, όμως,
που έπρεπε να αποκτήσω ένα κάποιο timeline για να μαθαίνω ειδήσεις και αντιδράσεις που τα παραδοσιακά μέσα ανακαλύπτουν άταφες, αναγκάστηκα να ακολουθήσω μερικά media. Kαι μετά ακολούθησα ανθρώπους. Και κατέληξα να ακολουθώ φίλους.

Σιγά-σιγά, σαν την παρθένα που δεν την έχει δει ο ήλιος, εδέησα να βάλω τη φωτογραφία μου. Να λέω κι ένα γεια. Να ανεβάζω φωτογραφίες του σπιτιού μου ή της ζωής μου. Διστακτικά, ακόμα. Σε τρουά-καρ, με σκιές. Όπως ο καρδιοπαθής βάζει το πόδι του στην παγωμένη θάλασσα. Άρχισα να γράφω καθημερινά πράγματα που τα αισθανόμουνα – αν και τα περισσότερα τα έσβηνα μετά, διότι δεν τα έβρισκα εξόχως συγκλονιστικά.

Όμως βαθμηδόν οι αντιστάσεις πέφτουν. Το καταληκτήριο αίσθημα είναι αυτό: ας μάθουν όλοι επιτέλους τι ύψος και τι βάρος έχω, πόσο νωθρός, χαζός ή έξυπνος είμαι, τι φόβοι, τι ποιήσεις, τι ανοησίες με ορίζουν, ότι έχω μια ελιά κάτω από τη μασχάλη και ούτω καθεξής – για να τελειώνουμε μια και καλή από αυτό το κόμπλεξ, κι ίσως στο φως της μέρας να διεκδικήσω αυτό που είμαι και τον χώρο που μου ανήκει.

Είναι ίσως παράδοξο να το λέω εγώ αυτό, που πριν από 30 χρόνια είχα μια στήλη στην «Ελευθεροτυπία» που ήταν προάγγελος του πιο ξεσαλωμένου προσωπικού μπλογκ – και όπου έγραφα, υποτίθεται, τα πιο μύχια, εξομολογητικά πράγματα, όπως περίπου εκθέτουν ξεδιάντροπα και αενάως την καρδιά τους και τον κώλο τους τα πιτσιρίκια σήμερα.

Η αλήθεια όμως είναι ότι εκείνη η εξομολόγηση ήταν ορμητική μεν, αλλά υπολογισμένη στο έπακρον. «Για να μη νιώσει ο καταστηματάρχης που στο βάθος κάθονταν». Και για να ψιμυθιωθεί όσο γίνεται καλύτερα η φτωχή, μικρή περσόνα μου. Λένε ότι είναι αγαθόν το εξομολογείσθαι. Αλλά δεν είναι λίγο ύποπτο να εξομολογείσαι από το πρωί ως το βράδυ;

Φοβάμαι ότι αναγνωρίζω την ίδια πεποιημένη «εξομολόγηση» στην άνετη εξωστρέφεια του facebook. Και μάλιστα, εξακοντισμένη στα επίπεδα μιας πολυπλοκότατης επικοινωνιακής επιστήμης. Που έχει αρχίσει κι αποκτάει αναγνωρίσιμα μοτίβα (με πρώτιστη την υπερχαρά και συνακόλουθα το υπεργαμεύσιμο του καθενός).

Κάθε προφίλ και μια ισορροπία τρόμου. Η δέουσα ποσόστωση επιδείξεων: ευφυΐας, κηρυγματολογικής θέρμης, καυλιάρικης υπεροχής, αποκαλυπτικής ευζωίας, ενός κάποιου ανακυκλωμένου χιούμορ, λίγο βιοτικό σινεμά-βεριτέ (από τη γωνία λήψης που κρύβει τον προγναθισμό μας), μεθυσμένοι σαρκασμοί που ο σκουπιδιάρης της αυγής σαρώνει με ένα σκυφτό, ενοχικό delete, μια υποψία σκιασμένου πέους, φράσεις που εξυπονοούν πολλά, ρήσεις που συντρίβουν κάθε καρδιά κλειστή σαν πέτρα. Ένα θέατρο της εσωτερικής ζωής.

Οπότε, μήπως είμαι λιγάκι αφελής να θέλω να ξεβρακωθώ μέσα σε αυτό το τσίρκο; Ιδίως τώρα που δεν είμαι και τρελό γκομενάκι;

Μήπως η περιώνυμη ειλικρίνεια του facebook είναι μια εξαιρετικά επιτυχημένη παρενδυσία ολκής; Όπου όλοι κάνουν τους ειλικρινείς και τους γυμνούς και τους φίλους, ενώ οι περισσότεροι παραμένουν μόνοι, προσχηματικοί και αισθησιακά ρακένδυτοι;

Θα ήθελα πολύ να απαντήσω, αλλά φυσικά δεν ξέρω. Διαισθάνομαι κάτι περίεργο (όποτε συνάντησα φάτσες του facebook, σπάνια τις ταυτοποίησα με την εικόνα τους). Όμως, ποιος ξέρει αν λένε ψέματα ή αλήθεια τόσα εκατομμύρια πριγκίπισσες!

Απλώς, εγώ που έπαιξα αυτό το έργο, σε πρώιμη εποχή, δεν θα ‘θελα να το επαναλάβω.

Αυλαία, χειροκροτήματα.

 



        https://www.facebook.com/stathis.tsagar













29

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

σχόλια

19 σχόλια
Το facebook εδωσε φωνη και συντροφιά σε παιδια της υπαίθρου που μερικα χρονια πριν, οχι πολλα, η μοναδικη τους επιλογη ηταν να ουρλιαξουν σε καμιά πλαγιά.
Στο φβ η αναλογιά σαβούρας προς αξιοπρόσεκτης πληροφορίας είναι τόσο μεγάλη, που όποιος ασχολείται καθημερινά με το φβ η δεν έχει πραγματικά ενδιαφέροντα, η εχει κάποιο ευρύτερο συμφέρων προβολής. Ζούμε το 2013 και όποιος δεν έχει τα κατάλληλα φίλτρα είναι έρμαιο της πληροφορίας.
Νομίζω ότι μερικές φορές υπερβάλλουμε για κάποια μέσα επειδή απλά βλέπουμε κάποια πράγματα που κάνουν κάποιοι άλλοι εκεί και δεν μας αρέσουν. Εγώ στο Facebook έχω χρόνια λογαριασμό και δεν έχω αισθανθεί ποτέ κανένα είδος πίεσης. έχω ελάχιστους "φίλους", δημοσιεύω σχεδόν αποκλειστικά φωτογραφίες από τοπία και άλλα που μου αρέσουν, καμιά μουσικούλα από youtube και αυτό είναι όλο. Είναι όλα θέμα χειρισμού.
που τα ειδατε αυτα; εχω facebook απο το 2008 και ποτε δεν εδωσα ονομα και φυσικα φωτογραφια, οι φιλοι μου με ξερουν ποιος ειμαι δε χρειαζεται να με βλεπουν και σε φωτο. Οι facebook φιλοι με ξερουν με το ψευδωνυμο αν τυχει και βρεθουμε θα δουνε και τη φατσα μου. Τα παιδια μου φυσικα ουτε κατα διανοια δεν τα βαζω φωτογραφια οταν μεγαλωσουν ας κανουν δικους τους λογαριασμους οπως εκεινα θελουν. Γενικα τη δουλεια μου (παρακολουθηση γεγονοτων, events, απο διαφορες πηγες κλπ) την κανω μια χαρα, δεν το βλεπω να με απειλει.
Το σημαντικότερο "θέμα" του ανθρώπου είναι η αποδοχή από τους άλλους...είναι ένα πρότυπο και ετούτη η πλατφόρμα που λέγεται Facebook που σε κάνει αποδεκτό...το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να χρησιμοποιήσεις το πρότυπο όπως είναι ήδη η ζωή σου...να μην φτιάξεις άλλη εκεί μέσα ακολουθώντας το πρότυπο
από τότε που η επικοινωνία των ανθρώπων έγινε επιστήμη, οι άνθρωποι μπήκαν στο μικροσκόπιο. Και έγιναν στα μάτια τους μικροί. (όταν η ατάκα τελειώνει, το πρόσωπο φαίνεται)
Από παλιά φανατική αναγνώστρια. Ήσουνα πιό προχωρημένος και εντάξει για την ελεγχόμενη εικόνα που προωθούσες. Τι νάκανες;Τώρα όμως, είναι εποχή να το κάνεις όπως θέλεις ακριβώς. Και νάχεις και εκπλήξεις, και απροσδόκητα. Σε βλέπω δειλό, μπορεί να φταίει το ότι είσαι του "επαγγέλματος".Απλά μην ασχολείσαι με ό,τι δε σου κάθεται. Στήσε το δικό σου παιχνίδι.
Kι εσύ ν' αποφασίσεις ότι δεν ασχολείσαι, δε γίνεται να μην κάνεις παρατηρήσεις για τις επιπτώεις που επιφέρει, όπως: 1) η σχέση με το ΧΡΟΝΟ - τον σταματά, ενώ είναι και ακριβής, αυτό το άρθρο θα υπάρχει μπορεί για πάντα, αλήθεια θα το απαντήσεις ποτέ; Μπορεί αυτό να φαίνεται αφύσικο, μπορεί και να βάζει τα πράγματα στη σωστή τους θέση, αν πιστεύεις ότι πράγματι δεν υπάρχει ο Χρόνος.2) με καλύπτει τρομερά όσον αφορά τις επικοινωνιακές μου ανάγκες και σε πλάτος και σε βάθος, αλλά πολύ συχνά μου περνά από το μυαλό ότι στήθηκε το σύστημα για να μας κρατά απασχολημένους, όπως και τόσες άλλες μικρότητες. Ο καθένας ορίζει βέβαια το βαθμό εξάρτησής του.3)
Ημουν ο τελευταίος από όλους μου τους φίλους που απέκτησε λογαριασμό στο fb πριν από 3-4 χρόνια. Και αρκετά απρόθυμα. Έλεγα θυμάμαι "τι να μου προσφέρει το fb; Με όποιον θέλω να έχω επαφή έχω ούτως ή άλλως" Κάτι το peer pressure, κάτι η περιέργεια, έφτιαξα ένα προφίλ.Στην αρχή είχε ενδιαφέρον. Φωτογραφίες, παλιοί γνωστοί εξαφανισμένοι, πρώην συμφοιτητές, γνωριμίες, κανά τυχερό...Εδώ και αρκετούς μήνες με έχει κουράσει και το έχω βαρεθεί τόσο εξωφρενικά πολύ, που δεν έχω το κουράγιο ούτε μια φορά την εβδομάδα να μπω.Δεν μπορώ να αντέξω την 40αρα με τις πόζες σε καφετέριες και μπουζούκια, με το στόμα λάγνα σουρωμένο και στήσιμο που ξεχειλίζει sex.Την νεα μαμά που ανεβάζει 37 συνεχόμενες αναρτήσεις με γνωμικά δήθεν του Αριστοτέλη, του Σωκράτη, του Νίτσε και του Κομφούκιου.Τον σφίχτη που ανεβάζει το καινούργιο τατουάζ με τον δικέφαλο τέρμα φλεξαρισμένο.Τον αντιμνημονιακό που ανεβάζει μονίμως αποδείξεις πως μας ψεκάζουν και που η πάγια πηγή πληροφόρησής του είναι το τρομακτικό.Την ανήλικη πιτσιρίκα να φωτογραφίζεται προκλητικά μονίμως μπροστά σε ένα καθρέφτη με το κινητό.Τον υπερορθόδοξο με τα like σε μοναστήρια και άρθρα για θαύματα.Γενικά, με έχει εκνευρίσει απίστευτα το ότι κάποιοι άνθρωποι αισθάνονται πως πρέπει να μοιραστούν ότι έφαγαν, νύσταξαν, ξύστηκαν, πού πήγαν για μπύρες και με ποιόν.ΔΕΝ ΜΕ ΝΟΙΑΖΕΙ, ΜΗΝ ΜΕ ΖΑΛΙΖΕΙΣ ΜΕ ΒΛΑΚΕΙΕΣ
Φίλε μου μή φρικάρεις, έχεις και επιλογές. Όσους βαριέμαι, κρύβω τις δραστηριότητές τους και ομολογώ ότι το timeline μου είναι αρκετά ευχάριστο και ενδιαφέρον. Δυστυχώς δεν έχω πάντα χρόνο να να διαβάσω ό,τι θα ήθελα, ενώ άλλες φορές που έχω χρόνο δε βρίσκω τόσο ενδιαφέρουσες δημοσιεύσεις... εκεί το κλείνω (και καλλωπίζω το τσιγκελωτό μουστάκι μου... λέμε τώρα).
Πολύ δίκιο, πολύ - αλλά βέβαια πάντα έχουμε την επιλογή να έχουμε ως "φίλους" μόνο αυτούς που πραγματικά θέλουμε. Και αν η "κοινωνική ευγένεια του να σε έχω στη λίστα μου παρ'όλο που δεν μιλάμε" μας ζορίζει τόσο πολύ, υπάρχει και η επιλογή των περιορισμένων ενημερώσεων ;)
1. Ναι, αλλά όλους αυτούς που κράζεις τους έχεις κάνει φίλους. Γιατί; Δεν μπορείς να λες μη με ζαλίζεις ενώ είναι ουσιαστικά επιλογή σου ο άλλος να σε ζαλίζει. Tι την θέλεις την ανήλικη πιτσιρίκα ας πούμε για φίλη; ε?2. Όντως, υπάρχει η επιλογή των περιορισμένων ενημερώσεων. 3. Πολλή σημασία φαίνεται ότι έδινες στην αρχική σου σελίδα. Συνήθως από ένα διάστημα και μετά δεν προσέχεις τπτ, ή άντε το μάτι σου πάει από μόνο του σε αυτά που σε αφορούν. Σας αρέσει να εκνευρίζεστε και να καταπιέζεστε, δεν εξηγείται διαφορετικά. Βέβαια υπάρχει και το άλλο: Βλέποντας τις σάχλες της σαραντάρας και του υπερορθόδουξου, σκέφτεσαι από μέσα σου πόσο ανώτερος είσαι από την πλέμπα που κυκλοφορεί εκεί έξω. Χμμμ...
Μη ζαλίζεις άλλο το μυαλό σου, βγες. Υπάρχει ένα όριο στο πόσο μπορούμε να φέρουμε κάποιο συγκεκριμένο μέσο στα μέτρα μας. Συνήθως αυτό μας επιβάλλει τους κανόνες του. Και οι κανόνες του fb όπως έχουν διαμορφωθεί είανι η χαζομάρα και η στείρα εγωπάθεια
Tα λέτε εξαιρετικά εύστοχα.Η επιτυχία του Facebook συνίσταται στο ότιέδωσε την δυνατότητα στον κόσμο να πρωταγωνιστήσει σε ένα είδος "ταινίας", με σκηνοθέτη, πρωταγωνιστή,φωτογράφο, φροντιστή,συνθέτη τον ίδιο.Μεγάλο δέλεαρ δεν νομίζετε?Οπως καιτα περισσότερα πλασματικά πράγματα όμως,έχει ήδη πάρει την κατιούσα.(Μόνο ο Μητσοτάκης το ανακάλυψε αργά και χαίρεται ακόμη.)
Πάντως οι χρήστες ενός δικτύου (όπως και τα μέλη μιας οποιασδήποτε κοινότητας) δεν είναι όλοι ίδιοι. Καλό θα ήταν να διαβάζουμε και λίγο για ζητήματα που έχουν αφοσιωθεί ώρες μελέτης από πολλούς ανθρώπους πριν αρχίσουμε τους αφορισμούς. Θα ήταν πραγματικά κρίμα αν αλήθευε αυτό που λέτε, ότι έχει πάρει την κατιούσα. Ευτυχώς που δεν αληθεύει, για πολλούς και διάφορους λόγους. Ο καθένας μπορεί να το αντιμετωπίσει όπως θέλει, οι γενικεύσεις όμως ποτέ δεν έκαναν καλό.
Τι θα πει "πλασματικά πράγματα"; Προφανώς το fb ανταποκρίνεται σε μια μεγάλη ανάγκη για να είναι τόσο δημοφιλές. Τα πάντα πλάθονται, δημιουργούνται από κάτι. Μήπως η σωστή λέξη ειναι "ανειλικρινή"; Πολλά όμως από τα πιο ενδιαφεροντα πράγματα είναι φτιαχτά, και εμείς οι ίδιοι δεν βγαίνουμε στον δρόμο γυμνοί, οπως είμαστε "πραγματικά" (έννοια που δεν υπάρχει) αλλά με ρούχα, μαλλιά κλπ. της επιλογής μας που φτιάχνουν μια εικονα του εαυτού μας λίγο-πολύ όπως τη θέλουμε. Πιστεύω ότι μέχρι να βρεθεί η σωστή λέξη, η κριτική θα μένει ασαφής και χωρίς στόχο
p.s. Δέχομαι βέβαια οτι υπάρχουν οι ακραίες περιπτώσεις, όπως του αγάμητου που το παίζει υπεργκομενος ή του φτωχού που το παίζει πλούσιος, όμως απ' την παλιότερη εμπειρια μου στ fb, what you see is what you get τις περισσότερες φορές. Η επιλογή και της 'πόζας' ακόμα, γίνεται με τα συγκεκριμένα κριτήρια του κάθε ατόμου, που λίγο πολύ δειχνουν τι μέρος του λόγου είναι. Με λιγα λογια, πιστέυω είναι ένα αληθινό περιβάλλον, εξίσου αληθινό με όλα τα κοινωνικά περιβάλλοντα στα οποία κινούμαστε και επικοινωνούμε, απλά έχει τους δικούς του κανόνες κ'τη δική του αισθητικη που μπορεί να μη μας κάνουν
Tο γεγονός οτι το fb έγινε τόσο δημοφιλές δεν το καθιστά απαραίτητα σημαντικό ούτε φυσικά μπαίνει στο απυρόβλητο.Δεν υποτιμώ την ό,ποια χρησιμότητά του,λυπάμαι αν φάνηκα αφοριστική,άλλωστε όλα τα νομίσματα έχουν δύο όψεις.Οσο για την ορθότητα του όρου"πλασματικός",σέβομαι αυτό που λέτε,αλλά επιτρέψτε μου να τον διατηρήσω.Το "ανειλικρινής"δηλώνει έμμεσα μια πρόθεση.Λέξη πολύ πιο βαρύγδουπη κατά τη γνώμη μου.
Μην ανησυχείτε, φυσιολογικός είστε. Είναι όλα θέμα συνήθειας εξάλλου. Για παράδειγμα, απέκτησα κινητό πριν 3 χρόνια. Άρα είμαι ακόμα σε "νηπιακή ηλικία" σχετικά με τους άλλους χρήστες. Όταν σας βλέπω (ακόμα και σήμερα) όλους να φωνάζετε στον δρόμο μιλώντας στο κινητό αισθάνομαι περίπου σαν και εσάς με το F/B. Ούτε εγώ "ανησυχώ". Είναι θέμα χρόνου. Θα συνηθίσω...